Алынған нәтижелердің сенімділігі мен негізділігіне және олардың клиникалық тәжірибеде қолданылуына негізделген кез келген зерттеулер екі позиция бойынша сипатталады - сенімділік (ішкі валидтілік) және жалпыламалық (сыртқы валидтілік, қолданбалылық). Зерттеу нәтижелерінің сенімділігі (ішкі негізділігі) зерттеу құрылымы қойылған міндеттерге қаншалықты сәйкес келетінімен және алынған мәліметтер зерттелетін үлгіге қатысты қаншалықты әділеттілігімен анықталады. Осыған сүйене отырып, жүйелі және кездейсоқ қателер мүмкіндігін азайтатын зерттеуді сенімді деп санау керек.
Жалпылау (сыртқы жарамдылық) – берілген зерттеу нәтижелерінің пациенттердің басқа топтарына, мысалы, қарама-қарсы жынысқа, популяцияға және т.б. Бір аурумен ауыратын науқастардың жалпы қасиеттері, оларды ұқсас құралдармен емдеу мүмкіндігі туралы түсінік болғандықтан, пациенттердің шектеулі тобына зерттеу жүргізуге болады, содан кейін зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, зерттеу, ұқсас науқастарды емдеу.
Зерттеудің соңғы әдіснамалық сапасы зерттеудің ішкі валидтілігі деп те аталады, оның нәтижелерінің сенімділігін анықтайды. Әдістемелік сапаны бағалау кезінде екі аспектіні ескеру қажет:
Зерттеудің соңғы әдіснамалық сапасы зерттеудің ішкі валидтілігі деп те аталады, оның нәтижелерінің сенімділігін анықтайды. Әдістемелік сапаны бағалау кезінде екі аспектіні ескеру қажет:
1) жүйелі қателердің жалпы тәуекелі (сонымен қатар төмен, орташа немесе жоғары деп бағаланады);
2) зерттеуді статистикалық қамтамасыз етумен байланысты қате нәтижелердің ықтималдығы.
Зерттеудің әдіснамалық сапасы, демек, оның нәтижелерінің дәлелі ретінде мыналарды қарастыру ұсынылады:
● жоғары – жүйелі қателердің жалпы тәуекелі төмен және статистикалық талдаудың дұрыс емес нәтижелерінің ықтималдығы төмен;
● орташа – келесі жағдайлардың бірінде:
■ жүйелі қателердің орташа жалпы тәуекелі және статистикалық талдаудың дұрыс емес нәтижелерінің орташа ықтималдығы;
