Рабочая программа курса «Социология»
Мемлекеттік мұрағаттағы жеке қор құжаттарын жетілдіру мәселесін қамтитын тарихи зерттеулерге қажеттілік күшейді
жүктеу/скачать 0,89 Mb.
|
KR mur teor prakt umkd
| Мемлекеттік мұрағаттағы жеке қор құжаттарын жетілдіру мәселесін қамтитын тарихи зерттеулерге қажеттілік күшейді. Сондықтан да «қоғамның тарихи тәжірибесін бейнелейтін мұрағат құжаттарының құндылығы мен маңыздылығы арта түсті». Қоғам тарихында маңыхды деректер қатарына жеке адамдардың құжаттары да енеді. Бұл құжаттар ҚР Конституциясы мен «тарих және мәдениет ескерткіштерінпайдалану мен қорғау туралы» заңның негізгі саласы ретінде Кеңес үкіметінің қаулыларына сәйкес мемлекеттік мұрағат қорының жинақтау нысанасы болып табылады.
Жеке адамдардың қоры дегеніміз – жеке адамның отбасының немесе әулеттің өмірі мен қызметі барысындағы жиналған құжаттардың жиынтығы. Осыған орай олар жеке адамдық, отбаслық және әлеуметтік болып бөлінеді. Жеке адамның өмірі мен қызметі барысындағы жиналған құжаттардың жиынтығы жеке қор деп аталады. Отбасылық қор дегеніміз – жақын туыстық қатынасы бар бірнеше адамның өмірі мен қызметі барысындағы және отбасына қатысты мүліктік, шаруашылық, басқа да жиналған құжаттардың жиынтығы. Бұл қорға қызметінің саяси, мәдени және ғылыми маңызы бар отбасы мүшелерінің құжаттары жатады. Ал отбасы басқа мүшелерінің құжаттары негізгі қор құрушылардың өмірі мен қызметін оқып-үйрену мақсатында қолданылады. Бір рудың бірнеше ұрпақтары мен туыстарының өмірі мен қызметтері барысындағы құжаттардың жиынтығы әлеуметтік қор деп атлады. Қазақстан Республикасының Орталық Мемлекеттік мұрағатында жинақталған жеке қорлар тізбесі, мазмұны мен маңызы жағынан мейлінше әр түрлі және көп салалы болып келеді. Ол ақындар, жазушылар, композиторлар, әртістер, әдебиет пен өнертанушылар, теарт және кино режиссерлары, суретшілер ғалымдар, т.б. қорлары сақталады. Олардың қорларындағы құжаттар өнерпаздың, ғылымның қызмет бабындағы іс-әрекеті мен қабілетінен басқа, оның өзіне тәне ерекшеліктерін білдіретін құжаттардан тұрады. Жеке қор құрамына қолжазбалар, хаттар, қор құрушының жеке және тұрмыстық құжаттары, ғылыми шығармашылық және қоғамдық қызметі барысында жинақталған құжаттық материалдары, қор құрушының еңбетеріне қажетті жинақталған материалдар, мүліктік-тұрмыстық сипаттағы заттар, жинаған коллекциялары, туыстарының және өзінің рәсімсуреттері кіреді. Жеке қор құрамына ол жөнінде көзі тірісінде немесе қайтыс болғаннан кейінгі жазылған естеліктері, мақалалар, өлеңдер, еңбектеріне жазылған рецензиялар, есте қалдыру жөніндегі материалдар, оның шығармашылығын насихаттауға материалдар енгізіледі. Қолтаңба немесе басқадай белгісі бар сыйға тартылған кітап, кітапша, т.б. заттар жеке қордан ерекшеленіп, мұрағат кіпамханасына тізім бойынша өткізіледі. Қордағы фотонегативтер мен кинокадрлардың көшірмесі жасалып, оларды сақтауға Мемлекеттік кино-фото-фоно мұрағатына өткізіледі, ал қорда фотокөшірмесі қалдырылады. Жеке қордың аты қор құрушының фамилиясы, аты және әкесінің аты, қызметі мамандығы, туған жылы мен қайтыс болған жылдарынан тұрады. Мемлекеттік мұрағаттың басты міндеттерінің бірі – мұрағат қорын жеке адамдардың құжаттарымен толықтыру. Бұл мәселеде Қазақстан Республикасының Орталық Мемлекеттік мұрағаттары(ҚРОММ) үлкен істер атқаруда. КСРО кезіндегі жеке адамдардың құжаттарын жинақтау және оларды ғылыми тұрғыдан зерттеу шаралары мәз емес еді. Кейбір мәселелер 1960жылдардың аяғы мен 1980 жылдардың басында республикада өткен мұрағат қызметкерлерінің мәжілістері мен конференцияларында қаралған. Осы мәжілістер мен конференцияларда жасалған баяндамаларында және хабарламаларында ҚРОММ-дағы қорлардың құрамы, сипаты, мазмұны, жеке адамдардың құжаттары мен жинақтау көздерін анықтау тәжірибесі талданған. Қазақстандағы Облыстық Мемлекеттік Мұрағаттың жеке қор құжаттарын жинақтау тәжірибесін көрсететін еңбектер жоқтың қасы. Тек бір ған Шығыс Қазақстан облыстықмемлекеттік мұрағаттың жеке қор жинау қызметі мен деректерін жинақтау, анықтау туралы жазылған мақала жарық көрді. Сонымен қатар мағлұматтың жеке қорларындағы құжаттарды сақтау, кітапхана мен мұражайлардың қолжазба бөлімдерінде жиналған жеке қорлардың жағдайы жөніндегі мәселелер көтерілген. 1950 жылдардың ортасына дейін Мемлекеттік мұрағаттардағы жеке қорларды жинау жұмыстары төмен деңгейде жүргізілген. Өйткені ол кезде жеке адамдардың құжаттарынбағалап, қабылдау мен жинақтаудың жалпы әдістері жаңадан пайда бола бастап еді. 50-жылдардың аяғына таман еліміздің көптеген мемлекеттік мұрағаттарының жинақтау тәжірибесін байытатын еңбектер шығады. Сол кезден бастап аталған мәселе жаңа белеске көтеріледі. Себебі бұл кезеңде құжаттардың құндылығын сұрыптау жұмыстарына қайта құру жүргізіледі. Сол уақыттан бастап мемлекеттік мұрағаттарда жеке адамдардың құжаттарын жинақтау жұмысы кең құлаш жаяды және оның маңыздылығы күні бүгінге дейін сақталып келеді. 60-80-жылдардың аралығында мемлекеттік мұрағаттарда жеке адамдардың қорын жинақтаудың териялық міндеттерін дамытуға В.Колосова, В.В.Цеплин, М.Я.Резникова, Б.М.Мамонов, З.И.Иноземцова және В.А.Еримченко көп үлес қосады. Аталған авторлардың еңбегінде мемлекеттік мұрағаттарды жинақтау көздерін анықтау, құжаттардың пайда болуы мен мазмұны, құндылығы ашып көрсетіледі. жүктеу/скачать 0,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|