Қан айналысы.
14.Жүректің жиырылу циклы, кезеңдері.
Жүрек минутына 70-72 рет сокса , жүрек циклы 0,3-0,9 секундке тең
болады . Жүрек соғуы жиілесе не сиресе , оған орай айналым уакыты не
үзарады , не кыскарады . Айналым уакыты көбінесе диастолалын
узактыгына байланысты , яғни жүрек соғуы жиілесе , оның дем алысы
қысқарады.Жүрек оралымы 0,1 секундке созылатын жүрекше систоласынан
басталады .
Систоладан кейін жүрекше диастоласы және карынша систоласы бір
мезгілде басталады . Қарынша систоласы 0,33 секунд созылады , ол ширығу
және қан айдау кезендері болып екіге бөлінеді . Ширығу - 0,08 , кан айдау -
0,05 секунд созылады . Ширығудың өзі екі кезеңнен тұрады : 0,05 секундке
асинхрондық жиырылу мен 0,03 секунд изометрлік жиырылу . Асинхрондық
кезеңде қарынша еттерінің бәрі бірден жиырылмайды . Жиырылу козуға
сәйкес ет талшықтар тобын біртіндеп камтиды . Карынша қуысында
кысым онша өзгермейді , сондықтан атриовентрикулярлык какпакшалар
ашык калпында калады . Изометрлік кезеңде қарынша еті түгелдей
ширығады бірақ онын куыстары қанға толы болғандықтан жиырыла
алмайды. Жүрек қақпақшалары жабык калпында калады . Сондықтан қан
қысымы көтеріледі , ол қарыншалардан шығатын колқа мен өкпе
сабауындағы қысымнан асып түскен соң айшық қақпақшалар ашылып ,
ширығу кезеңі қан айдау кезеніне ұласады . Ширығудың изометрлік
кезеңінде , сол қарыншадан он карыншаға жетеді . Он карыншадағы кысым
сол қарыншадағыдан төмен болатыны , оның кабырғасындағы еттің жұқа
болуына байланысты . Карыншалар систоласынын кан айдау кезені айшық
қақпақшалардың ашылу мезгілінен басталады . Бұл тез және баяу кан айлау
кезендеріне бөлінеді . Тез кан айлау кезені – 0 , 12 , ал баяу кан айлау кезені
0,13 секунд созылады . Қан айдау кезеңінде айшык какпакшалар ашылғаннан
кейін қаннын карыншалардан қантамырларына шығуына мүмкіншілік туып ,
ет талшыктары жиырылып қатты кыскарады қан қысымы арта түседі .
Баяу кезен аяктала бастағанда миоциттер катты жиырылгандыктан
кысым одан әрі көтеріледі . Қан айдау кезеңі аяқталысымен қарынша
диастоласы басталады , ол 0,47 секундке созылады . Бұл 4 кезеңнен
тұрады : протодиастола , изометрлік босау , қанға толу , пресистолалық
1. Протодиастола кезеңі карынша диастоласының алғашқы сатысы , оның
ұзақтығы 0,04 секунд . Жүрек еттерінің бәрі бірдей бір мезгілде босай
алмайды , біртіндеп топ - тобымен босайды айшык какпақшалар ашылған
күйінде калады .
2. Изометрлік босау кезеңінде ( ұзақтығы 0,08 секунд ) айшық какпакшалар
жабылады да , ал жактаулы қақпақшалар ашылмай жабык күйінде қалады .
Ет талшықтары тұтас және бір мезетте босансуына байланысты
карынша қуысында кысым азая бастайды . Бұл кысымның деңгейі
жүрекшедегі кысымнан төмендеген сәтте кос жак таулы және үш
жактаулы какпакшалар ашылады да , кан карыншаға куйыла бастайды .
Одан әрі үшінші кезең басталады .
3. Жүректің канға толу кезеңі Бұл екі кезеңнен тұрады : тез толу ( 0,08 с ) ,
баяу толу ( 0,17 с ) ең үзак - 0,25 секунд созылады . үшінші кезеңінде
жүрекше де , карынша да қанға толады . Екеуінің аралығындағы кос
жактаулы және үш жақтаулы какпақшалар ашык күйінде қалады.
4. Пресистола кезеңінде ( ұзақтығы 0,1 с ) жүрек оралымының жаңа кезеңі
басталады , яғни жүрекшелер жиырылады да карыншаға косымша қан
күйылады .
Достарыңызбен бөлісу: |