Рассказать о сайте Обо мне Блог Файлы Тесты Галерея Активность Награды
І топ: Мұнай құрамы мен қасиеті (ашылу тарихы)
жүктеу/скачать 0,71 Mb.
|
сай
29.09.2021, мөлдір мах, 20Б, m-hanbet-ali-lyny-tar-keze-romanynda-y-ltty-a-arman-beynesi
| І топ: Мұнай құрамы мен қасиеті (ашылу тарихы)
Мұнай (персия тілінен neft- тұтанатын) – жанғыш, майлы, түсі – кен орнына байланысты ашық қоңырдан қара- қоңырға дейін болатын, өзіне тән иісі бар сұйықтық. Ол судан жеңіл, тығыздығы 0,80- 0,95 г /см, суда ерімейді, органикалық ерткіште ериді. Мұнай – органикалық заттар қоспасы, кен орындаына байланысты мұнайдың сапалық –сандық құрамы әртүрлі. Кез келген мұнайдың құрамына үш түрлі, қаныққан, циклопарафин, арамат көмірсутектер кіреді. Мұнайда көмірсутектердің басқа қосындылары бар. Олар – органикалық қышқылдар, Н2S , күкірторганикалық қосылыстар. Шығарылатын мұнайда судан бөлгенде, өңдеуге жіберілетін тауарлық мұнай алынады. 2) Қазақстанда 160 мұнай кеніші бар. Олардың ішінде Атырау – Елебі және Маңғыстау алаптарында, Каспий мен Торғай қайраңдарынан табылған. Ең сапалы кеніш “Елебі” – жоғары сапалы мұнай. Одан алынатын жоғары сапалы жағар май Ұлы Отан соғысы кезінде шешуші рол атқарған. Елебі мұнайына шығарған Т. Жароковтың “Ана” өлеңі үңілсек: “Бір шолсаң Алатаудың шыңдарынан, Елебінің көз тұнбай ма мұнайынан!” Ақын Елебі мұнайын Алатау деңгейімен салыстырып, көп екенін жырлайды. Елебі мұнайында циклопарафиндер көп. Маңғыстау мұнайында- қаныққан көмірсутектер қасиеттері де түсі де әртүрлі. Олардың қайнау, қату температурасы да әртүрлі. Грозный мұнайы –20 С — 10 С№ Сурахан мұнайы қатты суықта қатпайды. Баку мұнайында- циклопарафиндерге бай. 3) Ашылу тарихы. Мұнайды ең алғаш рет мәдениеті озық, мұнайға бай ертедегі шығыс халқы пайдалана білген. Юра мен Бор дәуірінде пайда болған мұнай біздің эрамызға дейін 2800-3500 жыл ертеде. Иран халқы пайдаланған Суза қаласының маңынан табылған ескерткіштер дәлелдеп отыр. Бұрын адамға түсініксіз табиғат құбылыстарының бірі жерден, не судан шығып жатқан от болатын. Жерден шыққан отқа таңырқап қана қоймай, үркіп “Құдайдың кереметі”, деген соқыр сеніммен отқа табынған. “Мәңгі оттар”, “Мәңгі шырақтар” деп атаған. Олар Апшерон түбегінде, Геранда көп болған. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|