Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Филология, журналистика және өнер факультеті
Қазақ филологиясы кафедрасы

050117- «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне арналған «Тілдік қатынас негіздері»

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрастырушы: ___________ ф.ғ.к., аға оқытушы Кәріпжанова А.О.

Қазақ филологиясы кафедрасы

050117- «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне арналған

Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама

Кафедра меңгерушісі __________ Жүсіпов Н.Қ. 20__ж. «____» ________

____________________________________________ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 20_ж. «_____»____________ №____ Хаттама

ОӘК төрағасы _____________ Жұманқұлова Е.Н. 20_ж. «_____»___________

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары

Аты-жөні: Кәріпжанова Айнұр Оралқызы

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі: филология ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы Қазақ филологиясы кафедрасы А-1 корпусында (Ломов к-сі, 64), 324-аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-83 (22-55).
2 Пән туралы мәліметтер

Тілдік қатынас негіздері пәні 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығында 2-курста, 3-семестрде жүргізіледі. Жалпы сағат саны-90с, дәріс-15с, тәжірибешілік-15 с, СӨЖ-60с.

Тілдік қатынас негіздері қазіргі тіл ғылымында жан-жақты дамудағы сала екендігіне түсінік қалыптастыру. Адам мінез-құлқы және сөйлеу нормалары тілдік қатынас негіздерін құрушы бөлік болатыны. Психолингвистикалық аспектідегі ойлау қарым-қатынас негіздеріне әсерін беруі.

Ойлау мен сөйлеудің онтогенезінің психологиялық аспектісі сөйлесімнің бір қыры болып табылуы. Психолингвистика және ақпарат құралдарының тілдік қатынас негіздерін қамтуы. Сөйлесім-адамның руханиятын, дүниетанымын танытудың құралына айналу машығы. Теориялық дәлелдемелерді практикалық дәлелдей білуге машықтандыру.

Қарым-қатынастың сипатын анықтау факторлары: тілдік құзырет, ұлттық белгі, психологиялық ерекшелігі, тұрақты әдет-дағды, сөйлесімнің құрылымы мен жеке адамға қатыстылығы, сөйлесім әрекетінің түрлері: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымның дамуын білуі керек.

Тілдік қатынастың ролі мен мағынасы, тілдік процестердің негізгі ерекшеліктерін, оның әдебиет пен мәдениеттің келешектегі дамуына дүние танымдық, көркемдік, ұлттық ерекшеліктерінің құрылуына әсер етуі.

- Тілдік қатынас негіздерінің ролі мен мағынасын;

- тілдік процестердің негізгі ерекшеліктерін;

- дүниетанымдық, көркемдік, ұлттық ерекшеліктерді ескеру,

- концептілік талдауларды тереңірек ұғыну;

- қатысымдық тұлғаларды тани білу.

1. Металингвистика ғылымы

2. Логика мен грамматиканың арақатынасы және олардағы адам факторы.

3. Тілдің танымдағы рөлі

1. Тіл және сөйлеу

2. Тіл және этнос

3. Лингвистикалық мәдениеттану

1. Әлеуметтік тіл білімі

2. Әлем тілдері және әлемнің этникалық қоныстану құрамы.

3. Тілдердің функционалды топтары

1. Тілдің дамуы және оның алғы шарттары

2. Тілдің варианттылығы

5-тақырып. Тілдік норма туралы түсінік

1. Ұлттық және әдеби тілдердің даму заңдылықтары

2. Тілдік норма

3. Диглоссия

1. Мемлекеттік тіл, ресми тіл, ұлтаралық қатынас тілі

2. Тілдік жағдай

3. Тіл саясаты

4. Тіл туралы заң

7-тақырып. Тілдік тоғысулар

1.Тілдік тоғысулар

2.Тілдік одақтар

3. Қостілділік

1.Билингвизм және диглоссия

2. Трансференция

3. Интерференция

4. Креоль тілдері туралы

9-тақырып. Қазақстандағы тіл саясаты, даму жолдары

1.Қазақстандағы қазақ тілі, қолданылуы

2. Қазақстандағы орыс тілі, қолданылуы

10-тақырып. Тілдік қатысымдық тұлғалар

1. Тілдік қатысымдық тұлғалар түрлері

2. Қатысымдық тұлғалардың рөлі
Тәжірибешілік сабақтардың тақырыптары

1-тақырып

Қоғамдағы белгілі бір әлеуметтік топтың өз пікірін, көзқарасын, өмірдегі позициясын қалыптастыруы.

Қарым-қатынастың сипатын анықтау факторлары: тілдік құзырет, ұлттық белгі, психологиялық ерекшелігі, тұрақты әдет-дағды т.б.

Сөйлеу актілерінің классификациясын жеке сөйлесімдер негізінде талдау.

Сөйлесімнің құрылымы мен мазмұнының жеке адамға қатыстылығы.

Сөйлеушінің тыңдаушыны қабылдау әрекеті, шарты.

Сөйлеу механизмдері: ұғыну, ес, озық бейнелеу. Тіл мәдениетін жоғарылату жолдары.

Сөйлесім әрекетінің түрлері: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымның дамуы.

Сөйлеу актілері: сенімділік, сенімсіздік білдіру модальділігі.

Грамматика мен лексика қатынасындағы Адам есіндегі сөздердің негізделуі.

Дискурс, прессупозиция мәселелері.

Ағымдағы үлгерімнің және межелік бақылаудың салмақтық үлестері 0,7 және 0,3

2010-2011 оқу жылына жіберу рейтингі және қорытынды бақылаудың салмақтық үлестері:

№	Қорытынды бақылаудың түрі	Бақылау түрлері	Весовые доли
1	Емтихан	Емтихан	0,4
		Жіберу рейтингі	0,6
2	Сынақ	Сынақ	0,4
		Жіберу рейтингі	0,6
3	Құрстық жұмыс	ҚЖ	0,4
		Жіберу рейтингі	0,6

СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және «Әлем әдебиетінің тарихы» пәні бойынша 050117- «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналған

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі кафедра мәжілісінде бекітілді. Хаттама № . «___» _________ 2010.

Оқу процесіне қатысу дегеніміз – сабаққа қатысу, пікірталаста және топ жұмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету.

Қойылған талаптар орындалмаса, жаза қолданылады. Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытымен және дұрыс орындаса – ең жоғарғы балл 100 б. қойылады. Курсты өту барысында төмендегідей марапаттау ұпайлары қойылады:

- дәріске қатысу – 1 балл.

- тәжір. сабаққа қатысу – 1 балл.

- тәжір. жұмысты орындау – 5 балл.

• 
  Сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беру – 1балл;
  
• 
  Шығармаларды талқылау – 2 балл;
  
• 
  Жазба жұмыстарын орындау – 2 балл;
  

• 
  материалды толық меңгеру – 2балл.
  
• 
  Талқыланатын тақырыптың, жоба мәселесінің мазмұнын ашу – 1 балл
  
• 
  Лексика-грамматикалық және стилистикалық сауаттылығы – 1 балл.
  
• 
  Материалдың мазмұндалуына шығармашылық көзқарас және өз ойын айта білу – 1 балл.
  

1. 
   сабақты босату (себепсіз);
   
2. 
   тапсырмаларды уақытымен орындамау;
   
3. 
   тапсырмаларды орындау барысында қателіктер жіберу, яғни,студент материалды толық меңгермеген жағдайда.
   

мұндағы Р₁, Р₂, Е, С,КЖ – бірінші, екінші рейтингте алған ±пай бойынша емтихандағы балл көрсеткіші

ӨҮаү, ӨҮе, ӨҮс, ӨҮкж – ағымдық үлгерімнің семестрдегі үлестері.

Студент сынақты тапсырмай алуы үшін жинаған балы 100 болу керек.

Егер оқу жоспарында емтихан мен сынақ қарастырылған болса, онда сынақ ағымдық бақылау түрі деп есептеледі.

КЖ ғылыми жетекші қатысуымен комиссия алдында қорғалады және пікірмен бірге бағаланады. Пән бойынша қорытынды рейтинг 2-кестеге сай баллдан сандық баламаға, әріптік және дәстүрлі бағаға ауыстырылады. Сөйтіп, оқу жетістіктері журналына және рейтингтік ведомостьқа жазылады. Ведомость пен сынақ кітапшасына дәстүрлі үлгімен баға қойылады.

Егер студент емтиханда F деген баға алса, оның қорытынды рейтингі анықталмайды. Ведомостьқа «қанағаттанарлықсыз» деген баға қойылады. Егер пән бірнеше семестрде өтетін болса, онда балл түріндегі баға орташа есеппен қорытылады:

Қ= _Қ₁*К₁+Қ₂*К₂+...+Қ_n*К_n

К₁+К₂+...+К_n

Мұнда Қ₁ ,Қ₂ ,Қ_n – семестр бойынша балл түріндегі қорытынды баға;

К₁,К₂,К_n – семестр бойынша пән сағаты

1. 
   Аманжолов А.С. Қазақша-орысша лингвистикалық терминдер.-Алматы,1999
   
2. 
   Аханов К. Тіл білімінің негіздері.-Алматы, 1993
   
3. 
   Байтұрсынұлы А. Тіл тағылымы. –Алматы,1991
   
4. 
   Баранникова Л.И. Введение в языкознание.-Саратов, 1973
   
5. 
   Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков.-М.,1969
   
6. 
   Введение в языкознание. Хрестоматия. Составители А.В.Блинов,И.И.Богатырева,В.П.Мурат,Г.И.Рапова.-М., 2000
   
7. 
   Гак В.Г. Введение во французскую филологию. –М., 1986
   
8. 
   Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. –Алматы,1999
   
9. 
   Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері.-Алматы, 1999
   
10. 
    Қордабаев Т. Жалпы тіл білімі.-Алматы, 1997
    
11. 
    Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің қалыптасуы мен дамуы.-Алматы,1997.
    

12. 
    Сулейменова Э.Д., Шаймерденова Н.Ж. Словарь социолингвистических терминов.-Алматы, 2002
    
13. 
    Хасенов Ә. Тіл білімі.-Алматы, 1999
    
14. 
    Хасенов Ә. Тіл білімінің теориялық және практикалық мәселелері.-Алматы, 1995
    
15. 
    Копыленко М.М. Основы этнолингвистики. –А.,1995