Пайдаланылған әдебиеттер……………………………………………… 21
Кіріспе
Қатты диэлектриктердің электр өткізгіштігі. Электрлік өткізгіштік (электр өткізгіштігі) – бұл дененің электр тоғын өткізу қасиеті. Электр өткізгіштігі бойынша барлық қатты денелерді үш үлкен топқа бөлуге болады: металдар, жартылай өткізгіштер және диэлектриктер. Соңғылары іс жүзінде электр тоғын өткізбейді, оларды электр оқшаулағыш ретінде қолданады. Электр өткізгіштікке материалдағы қоспа мен ақаулар үлкен әсерін тигізеді. Диэлектриктердің Eg тыйым салынған аймағының ені үлкен болғандықтан, бөлме температурасы мен төмен температураларда электрондар валентті аймақтан өткізгіштік аймағына іс жүзінде түспейді. Диэлектрикте бос тасымалдаушылар шоғырлануы мүлде аз, ал өзінің өткізгіштігі тым аз.
Диэлектриктік шығындар — диэлектрикке электр өрісі әсер еткенде одан ыдырайтын қуат. Синусоидалы электр өрісінде Диэлектриктік шығындар диэлектриктік шығындардың тангенс бұрышымен сипатталады. Диэлектриктік шығындар бұрышы β деп зертгелетін тізбектегі ток пен кернеу арасындағы фаза ығысуын pi/2-ге толықтыратын бүрышты айтады. tgβ-ның мөні электр өрісі тербелісінің бір периодында қайтымсыз жылуға айналатын (диэлектрикте шығындалатын) электр энергиясының үлесін көрсетеді.
Диэлектрикте шығындар айнымалы ток та да, тұрақты ток та да байқалады. Өйткені материалда өткізгіштікпен негізделген тура ток пайда болады. Тура өткізгіштік тогын актив ток деп атайды. Ол диэлектриктің қызуын тудырып, диэлектрлік шығындарды анықтайды. Тұрақты кернеу кезінде, периодты поляризация болмағанда, диэлектрик материалдың сапасы rк және rб кедергілерімен сипатталады. Айнымалы кернеу кезінде, тура электрөткізгіштіктен басқа, диэлектрикте энергия жоғалтуына әкеліп соғатын себептер пайда болады.
Диэлектриктегі шығындар шамасы таралатын қуаттың көлем бірлігіне қатынасымен, яғни меншікті шығынмен сипатталады. Энергияны тарататын қасиетін анықтайтын диэлектрикті сипаттау үшін көбінесе диэлектрлік шығындар бұрышымен d және диэлектрлік шығын бұрышының тангенсімен tgd қолданады.
Диэлектрлік шығындар бұрышы d деп актив – сыйымдылықты тізбекте ток пен кернеу арасындағы фазалар ығысуын j 90˚-қа толықтыратын бұрышты айтады.
Идеал диэлектрик болған жағдайда диэлектрик арқылы тек ығысу тогы жүреді. Өткізгіштік ток 0-ге тең. Бұл жағдайда
Достарыңызбен бөлісу: |