Реферат «Қазақстанның қазіргі заман тарихы»

Әлемнің әйгілі көрмелерінің ең алғашқысы Париж маңында өткен екен. Оның негізін 629 жылы Дагоберт король қалаған деседі. XVIII-XIX ғасырлар аралығында Өнеркәсіптік төңкерістің нәтижесінде өнімдерді сатуға шығаратын жәрмеңкелерден кейін, тауарды шығарудың түрлі жолдарын көрсететін жиындар, орындар пайда бола бастады. Онда сатылатын тауарлар емес, тек үлгілері ғана қойылды. Сол кезеңдерде «әлем көрмелері» деген термин пайда болған.

Бірінші дүниежүзілік көрме 1851 жылы Лондондағы Гайд-саябағында мемлекет қайраткері, кәсіпкер және дизайнер Генри Коулдің және Альберт Девиз ханзаданың бастамасымен өткен. Көрме «Барлық елдер ұлы іс – адамзатты жетілдірумен айналыссын» деген ұранда болыпты. Көрменің негізгі көрнекті жері Джозеф Пакстон салған темірден және шыныдан тұрғызылған «Хрусталь сарай» болған. Ғимарат жеңіл жиналатын және бөлшектенетін жекелеген құрылымнан тұрғызылған. «Алтын ғасырды» бейнелейтін сарайдың үлгісімен келесі жылдарда ірі қалаларда шыны мен темірден осыған ұқсас ғимараттар салына бастаған. Өйткені, ол кездердің өзінде көрмелерде көрсетілген жетістіктер назарға алынып, оны адамзат өркениетіне пайдалануға шешімдер шығарылып отырған. Себебі, ол көрмелердің негізгі мақсаты да сол – жаңадан шыққан ғылыми-техникалық жетістіктерді паш етіп, болашақта дамыту болған. Сондай-ақ, қатысушы елдердің тарихын, салт-дәстүрлерін және мәдениетін көпшілікке көрсетуді мақсат еткен.

Көрмелердің табысты болғаны соншалықты, кейбір елдер оны қайталауға шешімдер қабылдады. 1855 жылы Наполеон III көрмені Парижде өткізуге бұйрық берді. 1862 жылы форум Лондонда қайтадан өтті. 1867 жылы Парижде қатысушы елдердің экспозицияларын арнайы салынған ұлттық павильондарға орналастыру дәстүрін бастаған кезекті дүниежүзілік көрме өтті. Францияның астанасы ұзақ уақытқа басты көрме орталығы болды. 1889 жылғы Эйфель мұнарасы әлі күнге дейін Париж көрмесінің жарқын белгісі болып сақталған.

Ал 1900 жылы Париждегі дүниежүзілік көрмеге 51 миллион адам келіпті. Бұл XIX ғасырдың бүкіл тарихындағы көрермендердің рекордтық саны болған. 1904 жылы Сан-Луисте (АҚШ) келушілер алғаш рет мұзы бар шайдың, ыстық бұршақтың, балмұздағы бар түтікшенің дәмін татып көрді және жаңадан туған нәрестелерге арналған инкубаторларды алғаш рет тамашалады.

1939 жылғы Нью-Йорктегі дүниежүзілік көрмеден бастап, көрмелердің бастапқы сипаты өзгере бастады және оларды қоғамға арналған жарқын болашақты болжай отырып, нақты мәдени тақырыптарға арнады. Көрмелер инновацияларды алмастыру мақсатында белсенді мәдениетаралық байланысты қолдады.

Екінші дүниежүзілік соғыс біткеннен кейін адамзат қалжырап, рухани жаңартудың қажеттігін сезінді. Бейбітшілік пен ілгерілеуге деген ұмтылыс Біріккен Ұлттар Ұйымын құруға ұласып, ол дүниежүзілік көрмелердің рухынан көрініс тапты. Ал Брюссельдің Атомиумы, Фуллердің геодезиялық күмбезі және 1967 жылғы Монреальдағы израильдік сәулетші Моше Сафди жобалаған «Хабитат 67-сі», Сиэтлдегі «Ғарыштық ине» және Осакадағы «Күн мұнарасы» адамзаттың барлық жаңа және заманауи нәрселерге деген талпынысының көрінісі. Бұдан әрі дүниежүзілік көрмелер ойын-сауық және бос уақытты өткізу орындарына айналды. Монреальдағы «Ла Ронд» саябағы, Осакадағы «EXPOland» осының мысалдары. 1988 жылдан бастап елдер өздерінің көрмелік павильондарын өздерінің ұлттық бейнесін жақсартудың құралы ретінде пайдалана бастады.