М.ҚАНАПИЯНОВ АТЫНДАҒЫ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖ «ППУ» КЕАҚ
НАО «ППУ» ВЫСШИЙ КОЛЛЕДЖ ИМЕНИ М.КАНАПИЯНОВА
РЕФЕРАТ
Орындаған:Кенжехан Әлібек
Тексерген: Макратова Д.М
Павлодар
2023 оқу жылы
Жоспар
Кіріспе:
1. Мутация деген не?
Негізгі бөлім:
2. Адам мутациясы
Қорытынды
Мутация– табиғи жағдайда кенеттен болатын немесе қолдан жасалатын генетикалық материалдың өзгеруі. Соның нәтижесінде ағзаның белгілері мен қасиеттері тұқым қуалайтын өзгергіштікке ұшырайды. Ғылымға мутация терминін 1901 ж. голланд ғалымы Х. де Фриз (1848 – 1935) енгізді. Генетикалық аппараттың өзгеруіне байланысты мутацияның: геномдық, хромосомалық, гендік немесе нүктелік деген түрлері бар.
Мутация — жасушаның генетикалық материалының өзгеруі, бұл кейінгі ұрпаққа да беріледі.
Бұл тосыннан, кейде сыртқы факторлардың әсерінен болуы мүмкін (қараң. Мутагендер). Генетикалық кодты анықтайтын жүйедегі бір азоттық негіздің орнын басқа біреу алмастырса немесе бір немесе одан да көп негіздер генге енгенде немесе геннен жоғалғанда гендік мутация пайда болады. Мутациялардың көбі зиянсыз; оларды үнемі қалыпты доминанттық ген (қараң. Доминанттылық) жауып тұрады.
Кейбір мутациялар айтарлықтай салдар туғызады; мысалы, ата-анасының екеуінен де тұқым қуалақшылықпен берілген белгілі бір мутация Орақ-жасушалы анемияның пайда болуына әкеп соғады. Ұрпаққа жыныстық жасушаларда (аналық жасушасы немесе аталық ұрық) пайда болған мутациялар ғана беріледі. Әдетте, бұндай мутациялар ағзаға қауіпті.
Мутация ағза үшін тиімді өзгерістерге әкеп соғатын сирек кездесетін жағдайларда осы гені бар дербес ағзалардың саны мутацияға ұшыраған ген популяцияда қалпына келмейінше арта береді. Бұндай пайдалы мутациялар эволюцияның материалы болып табылады.
Адамның мутациясы - бұл ДНҚ деңгейінде жасушада орын алатын өзгерістер. Олар әртүрлі болуы мүмкін. Адамдардың мутациясы бейтарап болуы мүмкін. Бұл жағдайда нуклеоидтардың синонимдік ауыстырылуы орын алады. Өзгерістер зиянды болуы мүмкін. Олар қарқынды фенотиптік әсермен сипатталады. Сондай-ақ, адамдардың мутациясы пайдалы болуы мүмкін. Бұл жағдайда өзгерістер шағын фенотиптік әсерге ие. Әрі қарай, адамның мутациясы қалай болғанын егжей-тегжейлі қарастырайық. Мақалада өзгерістердің мысалдары келтірілген.
Мутацияның әртүрлі түрлерін бөліп алыңыз. Кейбір санаттар, өз кезегінде, өз жіктеліміне ие. Атап айтқанда, мутацияның мынадай түрлері бар:
Соматикалық.
Хромосомалық.
Цитоплазмалық.
Адамдардағы және басқалардағы геномдық мутация.
Өзгерістер әртүрлі факторлардың әсерінен орын алады. Чернобыль осындай өзгерістердің ең жарқын көріністерінің бірі болып саналады. Табиғи апаттан кейін адамдардың мутациясы бірден пайда болмады. Алайда, уақыт өте келе, олар көп айтылды.
Достарыңызбен бөлісу: |