Студeнт белгілі жастағы адам және жеке тұлға ретінде сипатталуы мүмкін: психологиялық жағы – психологиялық үдерістер, жағдайлар және қасиеттердің бірлігін көрсетеді. Психологиялық жағынан, ең бастысы, психикалық үдерістердің жүзеге асуына, психикалық жағдаяттардың пайда болуына, психикалық құрылымдардың көрінісіне тәуелді болатын – психикалық қасиеттер (бағыттылық, темперамент, мінез-құлық, қабілеттер). Дегенмен, нақты студентті зерттеу кезінде, әр индивидтің ерекшеліктерін, олардың психикалық үдерістерін және жағдаяттарын ескеру керек.
Бұл жақтaрын зерттеу студенттердің қасиеттері мен мүмкіндіктерін, оның жасына байланысты және тұлғалық ерекшеліктерін көрсетеді.Егер студентке белгіл жастағы адам деп қарасақ, оған қарапайым, құрама және сөз сигналдары, абсолютті және әртүрлі сезім анализаторлар оптимумы, күрделі психомоторлық құрылымдардың және басқа дағдылардың иірімділігі тән болады. Басқа жастағы адамдарға қарағанда, жасөспірімдік шағында оларда үлкен жылдамдықтағы оперативтік еске сақтау, және зейіннің тез басқаға ауысуы, вербалды-логикалық есептерді шығаруы және т.б. мүмкіндіктері басым болады.Студенттік жас барлық алдындағы психологиялық, даму үдерістеріне негізделген ең жоғары, «шың» жетістітерге жетуімен сипатталады.
Студенттік жас - интеллектуалдық және физикалық күштің дамуының көптеген оптимумдарына жететін кезең болып сипатталады. Бірақ, кейбір кезде осы мүмкіндіктер мен олардың нақты жүзеге асуының арасында «қайшылықтар» қатар жүреді.
Қазіргі оқушылардың көпшілігі Z буынына жатады.Уильям Штраус пен Нил Хоу жасаған ұрпақтар теориясына сәйкес 1995 жылдан кейін туғандар Z буынына жатады. Z ұрпағы ақпарат жылдам, бірақ шағын бөліктерде өңделетін «клип» ойлауымен сипатталады. Басқаша айтқанда, әдеттегі Z ұрпағы «Соғыс және бейбітшілік» фильмінің смартфон экранына сәйкес келетін қысқа мәтінді қалайды. Бұл ойлау түрінің басым болуы кездейсоқ емес, өйткені Z ұрпақтағы адамдар цифрлық дәуірде туып, бала кезінен үлкен көлемдегі ақпаратқа ұшыраған. Z буындағы адамның коммуникативті дағдылары аға буын өкілдеріне қарағанда аз дамыды, өйткені жанды қарым-қатынас виртуалдыға көбірек ауысады.Гипербелсенділік, ақпаратты жылдам талдай білу де осы ұрпаққа тән. Студенттің әлеуметтік-психологиялық портретін жасауға болатын тағы бірнеше фактілер: әрбір оныншы студент жатақханада тұрады; студенттер арасында ең танымал интернет ресурстары: әлеуметтік желілер; Студенттердің 94% ешқашан үйленбеген немесе үйленбеген; Оқушылардың 81%-ы көлік жүргізбейді, кем дегенде үнемі; Студенттердің 72%-ы қол жұмысы мен құралдармен жұмыс істеуден гөрі интеллектуалдық жұмысты жақсы көреді; студенттер үй тағамдарын ұнатады және қымбат мейрамханаларда ақша жұмсамайды. Дегенмен, әйгілі жағажай пакеттері көрінгендей танымал емес; сырттай оқу бөлімін таңдай отырып, жұмысты оқумен ұштастыратын студенттер көбейіп келеді; Ресейдегі шетелдік студенттердің саны артып келеді; бірақ бюджеттік орындардың саны қысқарады. Қазір әлемде студенттердің орташа жасы ұлғаюда, көбірек адамдар жетілген жаста білім алуға ниетті. Кеңес заманында күндізгі бөлімге 35 жасқа дейін оқитын. Қазір мұндай шектеулер жоқ. 2016 жылы Кирилл Петрович Патрахин, мысалы, 89 жасында Пермь педагогикалық университетіне оқуға түсті.
Сонымен студент тұлғасының қалыптасуында оқытушымен өзара дұрыс қарым – қатынас үлкен рөл атқарады. Бірақ кейде осы күрделі қарым – қатынаста қарама – қайшылықтар, кедергілер нәтижесіндегі конфликтілер, тұлғааралық түсініспеушіліктер жиі туындайды. Осы мәселені анықтау барысында арнайы жүргізілген психологиялық зерттеулер студенттер мен оқытушылар өзара қатынасында эмоционалды және тұлғааралық түсініспеушілік тұрғысында әрқилы кедергілердің болатындығын анықтады. әрине, мұндай мәселенің түпкі себептерін психологиялық жағынан тереңірек зерттеу тәлім – тәрбие ісіндегі маңызды мәселе болып саналады.
Жастық әлеуметтік қажеттілікпен ерекшеленеді. Бұл жас кезінде қарым – қатынаста үлкен белсенділік танытады. Студент кезеңінде тұлға санасыз түрде топ арасында достық қарым – қатынас басқа тұлғамен орнатуға тырысады. Он сегіз – жиырма үш жас аралығында тұлғалық жетілудің ең шыңы болып табылады.Сондықтан осы кезеңде тәрбиленуші жасқа психологиялық күш және үлкендер тарапынан қолдау қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |