Тексерген:Абдешов Д.Д
Акциздер — тауар бағасына енгізілетін және сатып алушы төлейтін жанама салықтың ежелгі формасының бірі болып табылады. Акциздер ресми түрде бұрынғы КСРО-да 30- шы жылдарға дейін қолданылып келді. 30- шы жылдардан бастап, акциздер, басқа салыық түрлері сияқты айналым салығына біріктірілген.
1991 жылдың 24 желтоқсанында “Акциз туралы” Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес спиртті ішімдікке, шарап- арақ бұйымдарына, сыраға, темекі бұйымдарына, салу тәртібі белгіленген.
Акциздерді сипаттай келіп, айталық, мемілекет олардың қалыптастыруын және төлеуін әртүрлі ныысанда жүргізеді.
дүмбілдер бойынша – технологиялық процестің дамуына байланысты қолданылады. Дайын өнімдер әртүрлі шикізаттан жасалғанда, шикізатқа емес дүмбілге салық салынады;
дайын өнідер бойынша- түрлі тауарлардың әрқайсысына бөлек салық белгіленеді (маталар, бағалы бұйымдар, аяқ киім және т.б)
жабдықтың қуаттылығы бойынша- акциз төлеудің прогрессивтік нысаны, өйткені салық қолданылатын жабдық қуатының есебіне байланысты;
Акцизделетін тауарлар мен қызмет түрлерінің тізбесі мыналар:
бензин (авиациялықты алып тастағанда), дизельдік отын;
жеңіл автокөліктер (арнайы мүгедектерге арналған қолмен жүргізетін автокөліктерді алып тастағанда);
конденсатын қоса, мұнай шикізаты;
Акцизделетін қызметтер түрлері болып саналады:
ойын бизнесі;
лотореялар ұйымдастыру және өткізу;
Заңды және жеке тұлғалар, оның ішінде резиденттер емес, бөлімшелерді, өкілдіктерді, басқа ерекшеленген құрылымдық бөлімшелерді қосқанда,акциз төлеушілер болып табылады,олар:
Қазақстан Республикасы аумағында акцизделетін тауарлар өндіретіндер;
Акцизге қосылмайтын баға бойынша, сол бойынша тапсырыс берушіге табыстау кезіндегі өндірушінің тиісті тауарды жеткізу немесе дайын өнімнің нақты көлемі
3
Меншікті өндірістен өндірілген және акциз салынатын шикізат бойынша
Осы шикізаттың құны немесе оның нақты көлемі
4
Ойын бизнесі бойынша /лотореядан басқа/
Ойын бизнесінен түсетін табыс
5
Алмасу операцияларда немесе тауарларды кепілдікке кепілзат иесі меншігіне беріп, өндіруші заттай төлеу ретінде сыйлық бергенде
Акцизге қосылмайтын, меншікті өндірістен өндірілген тауардың құны немесе дайын өнімнің нақты көлемі
6
Лоторея бойынша / түрлері мен тұрпаттарына қарамастан/
Лоторея өткізуден мәлімделген түсім
7
Электроэнергияны өндіру мен өткізуден
Есеп кезеңінде электроэнергияның өзін шығару үшін технологиялық процесте нақты пайдаланғанын алып тастағанда, элктроэнергия өнімдерімінің барлық көлемі
8
Барлығы акцизделетін шеттен әкелетін тауарлар бойынша, оның ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің акциздік алымдарды маркалармен таңбалауды салу кезінде
— кедендік құны немесе көлемі заттай тұлғануы;
— әкелінген тауарлардың көлемі бойынша /жасауға арналған құнынан басқа/ акциздік алымдар маркалардың құнына
Акциз салығын салуға жатпайтындар:
ТМД елдеріне экспортқа шығатын акцизделетін тауарлар, егер олармен халықаралық келісімшарттар және импортталған елде тауарлар ресімделген жүк кедендік мағлұмдамасының көшірмесі болғанда ;
өндірісі мен айналымын бақылайтын уәкілетті мемлекеттік орган анықтайтын квота шегіндегі этил спирті жіберілетін:
а)емдеу және фармацевтикалық препараттарды шығару үшін, егер тауар өндірушіде аталған өнімді өндіруге құқық беретін Қазақстан Республикасының лицензиясы бар болғанда;
б) мемлекеттік медициналық мекемелерге ;
-/бальзамдардан басқа/ медицинаға арналған құрамында спирт бар, сыйымдылығы 0,1л. аспайтын ыдысқа құйылған және дәрі-дәрмек ретінде Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес тіркелген.