ҚОРЫТЫНДЫ
Тұрғындардың табиғи қозғалысы
Медицина жұмыскерлері үшін табиғи қозғалыстың көрсеткіштері маңызды, оның ішінде туылу көрсеткіштері.
Туылу
Туылу бұл биологиялық факторлар негізінде организмнің өзінен кейін ұрпақ қалдыру қабілеттілігі, яғни жаңа ұрпақтың пайда болу процесі.Қоғамда туылудың көрсеткіші тек биологиялық жағдайларға ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік экономикалық процесттерге , өмір сүру жағдайына, салт дәсүріне, ұлттық құрамдарға және басқада факторларға тәуелді.Туылудың интенсивтілігін анықтауды туылу көрсеткіштерін қолданалады.Туылудың жалпы коффиценті мына формула бойынша есептеледі.
1 жыл ішінде
Жалпы туылғандар саны
___________________________________ *1000
Халықтың орташа жылдық саны
Бірақ бұл процестің итенсивтілігін толық нақты бермейді, тек салыстырмалы жобасын береді.
1991 – 2007 жж Қазақстандағы туылудың динамикалық көрсеткіштері.
Жыл
|
1991
|
1995
|
2000
|
2003
|
2005
|
2007
|
Туылу көрсеткіші
|
|
|
|
|
|
|
Бұл өсуші интервал генеративті немесе әйелдердің жүкті болу кезеңі деп аталады.
Туылудың саны өсуші интервалға дейін және одан кейін де өзгеріссіз.
Сонымен қатар туылудың көрсеткіші жүктіліктің көрсеткішімен анықталады. Әйелдердің генеративті кезеңі шартты түрде жеке интервалдарға бөлінеді.(15-19, 20- 24, 25- 29, 30-34, 35-39, 40-44, 45-49 жас).
Жүктіліктің жалпы коэффиценті келесі формуласымен анықталады .
1 жыл ішінде
ТУЫЛҒАНДАРДЫҢ ЖАЛПЫ САНЫ
____________________________________*1000
ЖАС АРАЛЫҒЫНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕРДІҢ
Орташа жылдық саны
ЖАС БОЙЫНША ЖҮКТІЛІК КӨРСЕТКІШІ КЕЛЕСІ ФОРМУЛА БОЙЫНША ЕСЕПТЕЛЕДІ
Жасына сай әйелдердің туу саны
___________________________________________*1000
Жасына сай әйелдердің орташа жылдық саны
Туылу көрсеткіштері демография жағынан емес, медико әлеуметтік критериймен тұрғындарда қалпына келтіруде маңызы зор
Барлық балалар туылған кезінен бір айға дейін туылу жеріне байланысты немесе ата анасының мекен жайына байланысты АХАЖ мекемелеріне тіркелуі тиіс.
ӨЛІМ
Белгілі жергілікті аймақты әлеуметтік,демографиялық бағалау үшін тек қана туылу көрсеткішін ғана емес өлім көрсеткіштеріде саналады. Туылу мен өлім көрсеткіштерінің өзара байланысы болып бір ұрпақтың басқа тұрғындарда үзілісіз қамтуы. Салыстырмалы өлімге баға беру жалпы өлім көрсеткішіне байланысты, ол келесі формуламен есептеледі.
1 жыл ішінде жалпы өлгендер саны
Өлімнің жалпы коэфициенті = _______________________________*1000
Тұрғындардың орташа жылдық саны.
Достарыңызбен бөлісу: |