Реферат Тақырыбы: Естімейтіндердің сөздік-ым-ишаралық билингвизмнің өзгешеліктері

Естімейтіндердің әлеуметтік - мәдени қоғамының мүшесі болып саналатын азаматтардың қызығушылықтары мен құқықтарын қорғауға мүмкіндік береді. Естімейтін адамдардың тілдік мәдениетінің басты белгісі – күнделікті өмірде, достарымен қарым – қатынаста ұлттық тілдегі жесттерді қолдану болып табылады. Екі тілді естімейтін тұлға (ағылшынша Ві; - Ві;) - таным және қарым - қатынас үшін ұлттық тілдегі жестті және сөйлеу тілін қолданатын адам.

Жесттік сөйлеу тілінің лингвистикалық негіздерін зерттеу оны пән ретінді оқыту әдістемесін жасауға мүмкіндік берді: екі бағыты бөліп көрсетіледі. Бірінші бағытың аясында жесттік сөйлеу тілін шеттілі ретінде оқыту әдістері, мазмұны жасалды. Екінші бағыт аясында жесттік сөйлеу тілін естімейтін тұлғалардың «ана тілі» ретінде оқыту іске асырылады.

Естімейтіндерді оқытудың билингвистикалық әдісінің мақсаты – есту кемістігінің және жеткіліксіз дамыған ауызша сөйлеу тілінің салдарынан өзін кемсітпейтін, еркін жеке тұлға тәрбиелеу.

Билингвистикалық оқыту әдісінің жақтастары балалар туылғаннан кез келген тілді сөздік және жесттік тілді меңгеруге бейім келеді деп есептейді: тілді меңгерудегі басты алғышарттарға балалардың сақталған маторикасы мен моторлы дағдыларын дамыту жатады. Жесттік сөйлеу тілін психологиялық және психолингвистикалық зерттеу нәтижесінде жесттік сөйлеу тілін жақсы меңгеру ауызша сөйлеу тілін меңгеруді жеңілдететінін дәлелдеген.

Жесттік сөйлеу тілінің лингвистикалық негіздерін зерттеу кезінде жесттік сөйлеу тілін пән ретінде оқыту мәселелері айқындалды. Осы зерттеулерге байланысты екі бағыт анықталды. Бірінші бағыт Г.Л. Зайцеваның ойынша жесттік сөйлеу тіліне шет тілді оқытқан сияқты оқыту керек дейді. Екінші бағытты ұстанушылар (Т.П. Давиденко, В.В. Ежова) естімейтіндерге жесттік сөйлеу тілін «туған тілі» ретінде оқыту керек деп санайды.

Қазіргі таңда билингвистикалық мектептер мен балабақшалар көптеген елдерде ұйымдастырылған – Ұлыбритания, АҚШ, Германия, Голландия, Дания, Канада, Швейцария, Финляндия және т.б. Швеция мен Норвегияда естімейтіндерді жесттік сөйлеу тілі арқылы оқыту мемлекеттік саясат болып табылады.

Мәскеуде 1992 жылдан бастап естімейтін балаларға арналған билингвистикалық гимназия жұмыс істейді. Жаңа педагогикалық жүйені ендіру мен оның іс әрекетін Г.Л. Зайцева бақылап отыр. Бізде Қазақстанда аталған бағыт арнайы оқыту жүйесіне ендірілімеген.