Реферат Тақырыбы: «Икемділікке тәрбиелеу.»
жүктеу/скачать 0,54 Mb.
|
Икемділікке тәрбиелеу.
|
«Астана медициналық университеті» Реабилитология және спорттық медицина кафедрасы Реферат Тақырыбы: «Икемділікке тәрбиелеу.» Орындады:Серкетаева.Н.М Факультет: Қоғамдық денсаулық сақтау Топ:102 Қабылданды: :Аубакирова.Т.С Нұр-Сұлтан 2021 Икемділікке тәрбиелеу 1. Жалпы дене шынықтыру. 2. Икемділікке тәрбиелеу. 3. Икемділікті дамыту үшін жаттығулар жиынтығын жасаңыз. Дене шынықтыру құралдары бұл физикалық жетілу мақсатында адамдар қолданатын заттардың, формалардың және іс- әрекеттің жиынтығы. Қазіргі уақытта дене шынықтыру құралдарының келесі топтары бөлінеді: Жаттығу Табиғаттың табиғи күштері Гигеналық факторлар Арнайы жасалған жабдықтар, техникалық құралдар және жаттығу құралдары Идеомоторлы, психогенді және аутогенді дәрілер Аталған құралдар тобының әрқайсысы әсердің ерекшелігі мен алуан түрлілігімен ерекшеленеді, бірақ дене шынықтырудағы негізгі құрал физикалық жаттығулар болып болып саналады. Дене шынықтырудың негізгі құралдары-жаттығу. Олар тарихи түрде гимнастика, ойын, спорт және туризм түрінде дамыды. Жаттығу - бұл мақсатты және саналы қозғалыс әрекеті. Физикалық жаттығу-бұл адамның физикалық жетілуі үшін жасалған және қолданылатын қозғалыс әрекеті. Табиғи күштер (күн, ауа және су), олардың қатаю әсері, сондай – ақ гигиеналық факторлар (жеке гигиена-күнделікті тәртіп, ұйқы гигиенасы, тамақтану және жұмыс режимі, дене гигиенасы, спорттық киім, аяқ киім, жұмыс орындары, жаман әдеттерден бас тарту) дене шынықтырудың қосымша құралы болып табылады. Табиғаттың табиғи күштері жаттығулардың ағзаның денесіне әсерінің тиімділігін арттырады. Ауада, күн сәулесімен жаттығу кезінде адамрда жағымды эмоциялар пайда болады, оттегі көбірек сіңеді, метаболизм жоғарылайды, барлық органдар мен жүйелердің функционалдығы артады. Күн, ауа және су денені қатайту, дененің жоғары және төмен температураға бейімделуін арттыру үшін қолданылады. Нәтижесінде терморегуляциялық аппарат жаттығады және адам ағзасы метеорологиялық факторлардың күрт және тез өзгеруіне уақтылы жауап беру қабілетіне ие болады. Сонымен қатар, табиғи күштердің физикалық жаттығулармен үйлесуі қатаю әсерін арттырады. Табиғаттың табиғи күштері тәуелсіз құрал ретінде де қолданылады. Су теріні ластанудан тазарту, қан тамырларын кеңейту және тарылту, адам ағзасына механикалық әсер ету үшін қолданылады. Ормандардың, бақтардың, саябақтардың ауасы, құрамында арнайы заттар (Ұшпа-фитонцид) бар, микробтардың жойылуына ықпал етеді, қанды оттегімен байытады. Күн сәулесі тері астындағы С витаминінің тұндырылуына ықпал етеді, адамды аурулардан қорғайды. Табиғаттың барлық табиғи күштерін қолдану өте маңызды, оларды біріктірген жөн. Дене жаттығулары-сауықтыру, білім беру және тәрбие міндеттерін шешу үшін қолданылатын дене тәрбиесінің нақты құралы. Сондықтан физикалық жаттығулар адам өмірінің әртүрлі кезеңдерінде кеңінен қолданылады. Музыкамен сүйемелденетін би жаттығулары дұрыс тұру дағдыларын қалыптастыруға, физикалық қасиеттерді (ептілік, жылдамдық, көз өлшемі және т.б.) дамытуға, сондай-ақ ырғақтылықты, тегістікті, еркіндікті, қимылдардың мәнерлілігін қалыптастыруға ықпал етеді, оң эмоциялар тудырады. Әр түрлі іс-шараларға кіретін қозғалыстар, егер дұрыс қалып, сондай-ақ физикалық белсенділіктің дозасы сақталса, ағзаға оң әсерін тигізеді. Теріге әсер ететін массаж бүкіл адам ағзасына әсер етеді. Теріде жүйке аяқтарының тітіркенуіне жауап ретінде тамырлы рефлекстер пайда болады және терінің капиллярлары кеңейеді, қан айналымы жоғарылайды, жылу беру жоғарылайды. Осыған байланысты массаж денені ыстық ауа-райында қызып кетуден қорғайды. Массаждың әсерінен май және тер бездерінің секреторлық қызметі жақсарады, бұлшықеттердегі тотығу, қалпына келтіру процестері күшейеді және олардың жиырылу қабілеті артады; бұлшықеттердің тез шаршауы өтеді және жұмысқа қабілеттілік қалпына келеді. Дене шынықтырудың негізгі және қосалқы құралдарының кешенді өзара іс-қимылы барынша сауықтыру және дамыту әсерін қамтамасыз етеді. Гигиеналық факторлар (жаттығу, демалу, ұйқы және тамақтану режимі, бөлме, алаң, киім, аяқ киім, дене шынықтыру құралдары және т.б. гигиенасы) дене жаттығуларының ағзаға әсер ету тиімділігін арттырады. Егер жаттығулар таза, жарық бөлмеде өткізілсе, онда балаларда жағымды эмоциялар пайда болады, жұмыс қабілеті артады, осы жаттығуларды дамыту және физикалық қасиеттерді дамыту жеңілдейді. Гигиеналық факторлар тәуелсіз мәнге ие: олар барлық органдар мен жүйелердің қалыпты жұмысына ықпал етеді. Мысалы, жақсы және тұрақты тамақтану барлық ағзаларға қажетті қоректік заттардың уақтылы жеткізілуін қамтамасыз етеді, баланың қалыпты өсуіне және дамуына ықпал етеді, сонымен қатар ас қорыту жүйесінің жұмысына оң әсер етеді және оның ауруының алдын алады. Қалыпты ұйқы демалуды қамтамасыз етеді және жүйке жүйесінің жұмысын жақсартады. Дұрыс жарықтандыру көз ауруларының пайда болуына жол бермейді (миопия және т.б.) және балалардың ғарышта бағдарлануы үшін қолайлы жағдай жасайды. Үй-жайдың, дене шынықтыру жабдығының, Мүкәммалдың, ойыншықтардың, атрибуттардың, сондай-ақ киімнің, аяқ киімнің, балалар денесінің тазалығы аурулардың алдын алу қызметін атқарады. Күн тәртібін сақтау балаларды ұйымдастыруға, тәртіпке үйретеді Дене тәрбиесінде қажетті жағдайлар: балалардың күтімі мен өсіуіне қолайлы мәдени – гигиеналық жағдай жасау, дұрыс жасалған күн тәртібі, тамақтандыру, дененің тазалығы, баланың жасына және ауа-райына жылы-жайлы киіну, гимнастика және қимылды ойындар ойнату, ұйқысын ұйымдастыру, серуенге шығау, күнді, ауаны, суды тиімді пайдалану. Шынықтыру құралдары: ауа, су, күн. Басқа тәрбие салалары сияқты балабақша дене тәрбиесін ұйымдастыру барысында нұсқаушы жауапты. Ол балалар өмірінің күн тәртібін жасауға, оның орындалуын бақылауға, жұмыстарын тексеруге тиіс. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесін дамытудағы ерекшеліктері Өмірді қорғау мен денсаулықты нығайту, бала организмінің қызметін жетілдіру, оның денені дұрыс жетілдірудегі ықпалы, жұмыс қабілетін арттыру дене жағынан тәрбиелеудегі ең басты міндеттер болып табылады. Бұл міндеттердің маңыздылығы мынада: ағзаның тез өсуіне және дамуына қарамастан, олардың қызметі жетілмеген, организмнің қорғаныс қабілеті нашар қалыптасқан кішкентай балалар сыртқы ортаның қолайсыз әсерлеріне тез ұшырайды. Сондықтан сүйек жүйелері мен байланыс буын аппаратының дұрыс әрі мерзімімен жетілуіне, бел омыртқаның физиологиялық иіндерінің қалыптасуына, табан дөңестерінің дұрыс жетілуіне ықпал жасау қажет. Басты міндет, балалардың қозғалыстарын жетілдіру, қимылдық дағдыларын және дененің икемділік, шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру болып табылады. Дене тәрбиесін ұйымдастырудың бұл формалары дене тәрбиесінің жалпы міндеттеріне және баланың жан-жақты дамуына жауап бере отырып, өзара байланысты болады: олардың әрбірінің өзіндік арнаулы міндеттері бар, олар мектепке дейінгі мекеменің күн режиміндегі міндеттің орнын анықтайды. Мектеп жасына дейінгі балаға дене тәрбиесін беруде қимылды ойындардың орны ерекше. Қимылды ойындар бұлшық еттерді ғана іске қосып қоймайды, баланың бүкіл ағзасының, ішкі құрылысының қызметін, зат алмасуын күшейтіп, психикасының дамуына да ықпал етеді, жалпы денсаулығын нығайтады. Қимыл әрбір іс-әрекеттің негізін құрайды, тиімді ұйымдастырылған қимыл икемділікке, күштілікке, үйлесімділікке, әдемілікке баулиды, жұмыстың табысты болуын қамтамасыз етеді. Қимылды дамытуды жоспарлағанда мынадай жалпы қағидаларды ескеру керек: 1) жаттығуларды, ойындарды, еңбек тапсырмаларын таңдағанда баланың қолынан келетін, оларды қызықтыратын, бүкіл ағзасының дамуына түгел ықпал жасайтын, бұлшық еттердің қимыл әрекетіне әсері барын сұрыптап алу; 2) ойындар мен жаттығулар еңбек тапсырмаларын орындауға, жүру, жүгіру, лақтыру, секіру, өрмелеу сияқты қимылдардың дамуына ықпал ететін, дұрыс дағдыны қалыптастыратын болуы керек; 3) физиологиялық жағынан әлсіз бұлшық еттерді нығайту, баланың тұлғасын дұрыс қалыптастыруға себепкер болуы керек; 4) ұжымда жұмыс істей білуге жетілуін қамтамасыз етуге тиіс. Икемді дене - әдемі ғана емес, сонымен қатар керемет салқын. Дене икемділігінің дамуына көп көңіл бөлместен , сіз өзіңізді қозғалатын буындармен қамтамасыз етесіз, қан ағымын арттырады және шеміршек тінінің тамақтануын жақсартасыз. Бұл керемет жұмысты ең күрделі бөлігі күнделікті икемділікті дамыту үшін жаттығулар жиынтығын жасау болып табылады. Өкінішке орай, біздің денеміз өте тез «икемділікті» ұмытпайды, ал икемділікті дамыту үшін жіберіп алған жаттығулардың тек екеуі ғана - бұрын қол жеткізген барлық жетістіктер бір жерде жоғалып кетті. Егер сіз жаттығулар жиынтығы үшін тәулігіне 10 минут бөлуге дайын болсаңыз, икемділікпен бастау керек, өйткені біздің ось бүкіл дененің толық мобильділігі үшін жауап береді. Икемділікті дамыту кешені Аяғыңыздың үстінде тұрыңыз, артқа созыңыз, иығыңызды түзетіңіз. Қолды жоғары жағынан қолмен - жұту, қолды төмендету - дем шығару. Бастың үстіңгі жағын созыңыз - тыныс алу, дем шығару, артқа қарай дөңгелектеу, бүкіл ағзаны «ағызып», тізеге дейін ішіңіз. Шабыттандыру кезінде, дөңгелек артқы жағымен жоғары қарай оралуы - омыртқаның жұмсақ толқын тәрізді қозғалысын жалғастырып, қозғалыстың амплитудасын біртіндеп арттырыңыз. Жылжытқанда, қолыңызды артқа салып, бүктеңіз. Қолдарыңды артқа салып, шұңқырда ұстаңыз. Алақандарды еденге итеріп, иінді кеудесеңізге бағыттаңыз, жұтқышты көтеріңіз, көкіректің үстіңгі жағын төмен түсіріңіз. Біз тізелерімізге назар аударамыз. Аяғыңыздың алдына қолдарыңызбен кіріп, тізелеріңізді еденнен жыртып, аяқтың алдыңғы жағын созыңыз. Аяғыңызды еденге қойыңыз. Барлық төртге барыңыз, пяткыңдағы жамбастарды алыңыз, қолыңызды созыңыз, тізеңізді көкірекке қойыңыз. Артқы жағын айналдырып, барлық төртіншіге барып, жамбасыңызды еденге төмендетіп еденге жатқызыңыз. Аяқтары созылып, көкіректің қолдары, омыртқаны айналдырып, артқа қарай бұрылып, артынан артқы жағынан өтіп, барлық төртеуінде позаның түріне барып, алақандарды пяткаға түсіріп, қолдар алға қарай созылады. Бұл жаттығуды бірнеше рет орындаңыз. Асқазаңызды төмен түсіріңіз, өзіңіздің білектеріңізді еденге қойыңыз, тәжін созыңыз. Артқы жағына созып, иықтарыңызды жағына қарай ашыңыз. Тікелей қолдарыңызды бұрынғыдай ұстап тұрыңыз, артқа қарай бұраңыз. Асқазаңызды еденге түсіріңіз. Аяғыңызды жоғары көтеріңіз, қолыңыз миын жыртып, артқа қарай тартыңыз. Бұл позицияны ұстап тұрып, мойныңызды шайқамаңыз. Экзаляциядан босаңсып, еденге, маңдайға жабық қолдарға баяу бату. Қайта көтеріле отырып, қолдарға жағын ашыңыз. Экзаляцияны босаңсып, маңдайыңды қолыңызға қойыңыз. Қолыңызды құлыпқа жабыңыз, мойныңыздың артқы жағына, шабытқа көтеріңіз, көтеріңіз, аяғы ашық. Қолыңызды еденге итеріп, теріңіздің үстіңгі жағындағы жамбасыңызды төмендетіңіз, қолыңыз алға қарай алға қарай жылжыды. Дөңгелек артынан біз барлық төртінші орынға жүгіреміз, алдымызға көз тастаймыз, біз итеріп жатырмыз, біз тоқтыға тұрамыз және біз итке жұмыртқаны төмен түсіреміз - сіз шұлықтарыңызда тұрсаңыз, денеңіздің жартысы бүгіледі, жамбас дененің жоғарғы нүктесі болып табылады. Артқы жағында баяулап, аяқтарыңызды және қолыңызды түзетіңіз. Толығымен төмен түсіп, созылып, қолдарыңызды кішігірім қадамдармен жақындатыңыз. Аяғыңызды еденге түсіріңіз, аяғыңызды алдыңызда созыңыз, шұлықтарыңызды өзіңізге қарай тартыңыз. Қолыңызды көтеріңіз, артқа қарай жылжытыңыз, алға қарай жылжытыңыз, аяқтарын ұстаңыз және сыртқа созыңыз. Шабыттан, дөңгелек артқа қарай көтеріңіз. Қолдарыңызды артқа қойыңыз, саусақтарыңызды асыға күтіңіз, аяғыңыз тізеңізді иіп, жамбас қабатынан жырттыңыз - иттің бетіне жоғары қаратыңыз. Нәресте кезінде денені түзетіңіз - жамбас, артқы және бас сызық бір сызықты құраса, сіз тікелей қолдарыңызда ұстап тұрасыз және аяғыңызды бұраңыз, басын айналдырыңыз. Кеудеге ілгекті тарту, шұлықтарға бару, салмақты аяқтарға беру - аяғы мен білектерінің сыртқы бетін созыңыз. Жартылай көпірге экзаляцияға оралып, жамбастың еденге мұқият денесін алып, коккішті артқа тартыңыз, аяқтарын шығарыңыз - тек қолыңызда ұстаңыз. Еденге барыңыз. Қолдар жамбас деңгейінде еденде демалады, аяғы қиып, өзіңізге тартыңыз. Аяғыңызды көтеріңіз, аяғыңызды кесіңіз, аяғыңызды еденге баяу түсіріңіз. Тоғысқан аяқтардың орналасуын өзгерту, қайтадан өзіңізге тартыңыз, оларды тартыңыз, аяқтарын өзіңізге түсіріңіз және оларды төмендетіңіз. Жыныс қабатын еденнен жұлып тастаңыз, денені алға қарай жылжытыңыз, жартылай көпірге шығыңыз. Экзаляция кезінде еденге сіңіп, қолыңыз тізелерге жабысып, артқа айналып, бірнеше рет қайталаңыз. Аяқыңызды қиыңыз - тыныс алу және дем алу. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|