Тамыр межеқуаты реттелуінің бұзылыстарын анықтау мақсатында зерттелушіге физикалық жүктеме беру арқылы жүрек-қантамыр жүйесінің серпілісін анықтау

1 – зерттелуші (студент – өз қалауымен )

2 - студент, артериялық қысым деңгейін анықтаушы

3 - студент, зерттелушінің пульсін есептеуші

4 - студент, алынған мәліметтерді дәптерге тіркеуші

Зерттелушіні отырған кезде артериялық қысымын (АҚ) өлшейді, екінші қолында 10 секунд ішіндегі жүрек соғуының орташа өлшемін анықтайды. Бұл үшін 10 секунд ішінде жүрек соғу жиілігін алты рет есептейді, алынған мәліметтерді қосып алтыға бөледі, содан кейін орташа арифметикалық өлшем алынады.

Содан кейін зерттелуші иығынан манжетті шешпей тұрып, 30 секунд ішінде 20 рет отырып тұрады. Жүктемеден кейін бірден АҚ және 10 секунд ішінде жүрек соғу жиілігін тіркейді. Ары қарай пульсті есептеу және АҚ-ды өлшеу жүктемеден кейін әрбір минуттан кейін ( бірнеше рет), көрсеткіштер бастапқы қалпына келгенше жүргізеді.
Алынған мәліметтерді хаттамаға енгізеді:

Зерттелген көрсеткіштер	Жүктемеге дейін	жүктемеден кейін бірден	Жүктемеден кейін әрбір минут сайын
			1	2	3	4	5
1.Жүректің соғуы жиілігі 2.АҚ: систолалық диастолалық пульстік

Сынауды бағалау нышандары:

- жүрек соғу жиілігін анализі:

1. Жүктемеден кейін пульстің қалпына келуі 3-4 минут.

2. Жүктемеден кейін пульстің жоғарылауы 50 – 70%, мына көрсеткішпен есептейді:

Бастапқы пульс

- АҚ –ның өзгеруінің анализі

1.Негізінен физикалық жүктемеден кейін бірден систолалық қысым 10-20 мм.с.б.б көтеріледі, диастолалық қысым 20-40 мм.с.б.б төмендейді, пульстік қысым 20-40 мм.с.б.б көтеріледі.

2. АҚ жүктемеден кейін 4-5 минуттан кейін қалпына келеді.

Көрсетілген көрсеткіштер жүрек-қантамыр жүйесінің шынықпаған адамдарға тән сау жүрекпен тамырлардың жеткілікті икемделу-бейімделу мүмкіншіліктері бар және физикалық жүктемеге жауап ретінде дамитын нормотониялық серпілісіне жатады.

Жауап серпілісінің дерттік түрлері бар:

1. ГИПЕРТОНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Бұл түрінде систолалық қысым едәуір жоғарылайды - 180-200 мм.с.б.б., диастолалық өзгермейді немесе көтеріледі. Пульстің арту жиілігі жоғарылайды, пульстің және АҚ-ның жүктемеден кейін қалыптыға қарағанда қалпына келуі ұзағырақ болады.

Бұл түрі жоғары жаттығу үстіндегі спортпен шұғылданатындарда, тамырлары атеросклероздық өзгерген адамдарда байқалады.

2. ДИСТОНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Систолалық қысым жүктемеден кейін күрт көтеріледі, кейде 225 мм.с.б.б дейін, одан да жоғары, ал диастолалық қысым нөлде анықталады – «шексіз» тон ерені

3. АСТЕНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Жүректің қызметтік жағдайының нашарлауында байқалады. Бұл кезде систолалық қысым жүктемеден кейін төмендейді. Пульстің жоғарылауы пайыздық мөлшерде көтерілген. Жүректің соғу жиілігі және АҚ-ның бастапқы қалпына сәл кешігіп келеді.

З ерттеуден кейінгі алынған мәліметтерді талдайды және «Артериялық қысымның деңгейіне әсер ететін ықпалдар» сызбанұсқаны құрастырады

А Қ = ҚМК х ОПСС