С. А. Есқалиев, Б.Қ. Сугурбаева деректану пәнінен

 

 

Қазақстан Республикасы  білім және ғылым министрлігі 

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті 

 

Тарих факультеті 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

С.А.Есқалиев, Б.Қ.Сугурбаева 

 

 

 

ДЕРЕКТАНУ ПӘНІНЕН  

ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ақтөбе, 2016 

 

2 

 

 

С.А.Есқалиев, Б.Қ.Сугурбаева   

Деректанудан әдістемелік құрал

:  –  Жоғары  оқу  орындарының  студенттеріне 

арналған. – Ақтөбе: 2016. – 73б. 

 

 

Құрастырушылар:

 

тарих ғылымдарының кандидаты, доцент -

 

Есқалиев Самат Амангельдіұлы

 

тарих магистрі

  - 

Сугурбаева  Бибінұр  Қазбекқызы

 

 

 

 

 

 

Пікір жазғандар: 

Сүлейменов Б.С. 

- тарих ғылымдарының кандидаты, доцент

 

Мәден А.Т. 

- тарих ғылымдарының кандидаты

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қ.Жұбанов  атындағы  АӨМУ-нің  оқу-әдістемелік  кеңесінің  мәжілісінде 

мақұлданып, баспаға ұсынылды. № 5 Хаттама

  

19 мамыр  2016 ж

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

Алғы сөз

 

 

Деректану  –  тарихи  ғылымдардың  тарихын  зерттеуші  ғылыми  пән. 

Деректану  тарихпен  қатар,  келешек  тарихшы  мамандардың  теориялық-

методологиялық және арнайы дайындығымен қаматамасыз ететін іргелі пәндер 

санатына  қосылады.  Деректанудың  іргелілігі  ең  алдымен  тарих  ғылымының 

өзіндік  ерекшелігінен  туындайды:  тарих  обьектісі  -  «қоғамның  өткенін»- 

тарихшы  тікелей  зерттей  алмайды,  ол  тек  тарих  ғылымының  тікелей  зертеу 

обьектісі болып табылатын тарихи деректер арқылы танылады. Қазақ халқының 

тарихы  да  басқа  халықтардың  тарихы  сияқты  кешенді  тарихи  деректердің  

анализі негізінде  қаланады.  Ұлттық  тарихты  тану  тарихи  деректер  және  терең 

анализгеден  қою,  одан  әрі  сыни  анализдің  қазіргі  әдістері  қолдану    жолдары 

арқылы  толыққанды  жүзеге  асады.  Онымен    тарихи  ғылымдардың  бірі-

деректану  шұғылданады.  Деректану  студенттерді  тарихи  тұрғыдан  дайындау 

жүйесінде негізгі  орындардың бірін  алады.  Бұл пәнді оқыту  жас  мамандарды-

негізгі  кәсіби  дағдылардың  қалыптасуын,  олардың  түрлі  тарихи  деректермен 

жұмыс істей білуін қамтамасыз етеді. 

 

Студенттердің  тарихнамалық  және  деректік  базаның  кеңеюіне,  ғылыми 

айналымға  жаңа  деректер  тобының  молынан  таратылуына  байланысты,  нақты 

тарихи  оқиғаның,  құбылыстың  немесе  процестің  әр  түрлі  деректерде  әртүрлі 

бейнелетіндігі,  сондықтан  оларды  бір-бірімен  салыстырып,  сыннан  өткізу 

қажеттігіне  көз  жеткіздірте  білуді  меңгеруі  тиісті.    Деректану  пәнінде 

тарихнамалық белгілі бір проблемаларға арналған тарихи еңбектер жиынтығын 

талдауға үйрету үрдісі қалыптастырылады. Тарих ғылымдарының даму тарихы 

- қоғамдық ойдың, бүкіл рухани мәдениетінің бір бөлігі болып табылады. Тарих 

ғылымдарының  даму  тарихын  оқып  білу,  адамның  ой-өрісін  кеңейтеді,  әр 

кезеңдегі  тарих  ғылымдарының  даму  дәрежесін  анықтап,  әр  түрлі 

проблемалардың зерттелуін талдау жасауға бейімдейді. 

Курстың  мақсаты:  Деректану    тарих  ғылымының  деректанулық-

тарихнамалық негіздерін, деректану ғылымының қалыптасу және даму тарихы, 

методологиясы,  әр  елдің  деректемелерімнен  кең  түрде  таныстыра  отырып, 

тарихи  деректерді  сыни  талдау,  тұжырымдау  арқылы  оны  ғылыми  айналысқа 

енгізу мәселелері тізбегін қарастырады. Және де айтылғандарды белсенділікпен 

шешуде маңыздырақ көмегі болары түсінікті. Деректердің болмысын уақыттың 

әлеуметтік    жағдайынан  туындайтын,  осы  жағдайларда  көрініс  табатын  және 

деректанудың  гносологиялық  болмыс  мақсаттарын    тарихи  таным  құралы 

ретінде оқу болып табылады.