С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы

2 2 Т АР А У
МЕТАЛЛ-КЕРАМИКАЛЫҚ ҚАТТЫ ҚОРЫТПАЛАР 
Металл-керамикалық қатты қорытпалардың тозуға төзімділігі олардың қаттылығына, 
икемдеу жəне қысу кезіндегі беріктік шегі, ыстықтай қаттылыққа, кейбір жағдайларда 
коррозияға төзімділікке жəне көлемге төзімділігіне байланысты. 
Таза талшықтау үшін талшықтарда алмаз барлық басқа материалдардан жоғары. 
Дегенмен, үлкен талшықты диаметрлер үшін, ол бетінде жоғары қысымға төтеп бере 
алмайды жəне оңай бөлінеді. Соққымен бұрғылау үшін алмаз металды керамикалық қатты 
қорытпаларға қарағанда аз жарамды. Бор карбиды төмен кернеулігі үшін талшықтауға 
жарамсыз, ал құмсиялы аппараттар үшін барлық басқа материалдардан асып түседі. 
22.1 кестеде. Әртүрлі қатты қорытпалардың икемділігі мен қысылуына арналған 
қаттылық, беріктік шегі туралы мəліметтер келтірілген. Өте қатты алмаз жəне бор карбиді 
салыстырмалы түрде төменгі беріктік сипаттамаларына ие. Кобальт құрамының артуымен 
икемділік беріктігі бір уақытта қаттылықтың төмендеуімен бірге артады. 
22.1 Кесте 
Қаттылық, иілу беріктігі және қысу күші 
қатты материалдар мен қатты қорытпалар 
Қатты материалдар, қатты 
қорытпалар 
HV Виккерс 
бойынша 
қаттылығы 
Иілу кезіндегі беріктік 
шегі, МПа 
Қысу кезіндегі 
беріктік шегі, МПа 
Алмаз 
= 8 000* 
300 
2 000 
Бор карбиды** 
3 700* 
150.300 
1 800 
Кремний карбиды 
3 500* 
100 
1 000 
3 интеркорунды *** 
2 800* 
250.400 
3 000 
Вольфрамның қүйылмалы 
карбиды 
3 000* 
300.400 
2 000 
Вольфрамның сірінділі 
монокарбиды 
2200* 
400.500 
3 000 
WC с 6 % Со 
(ірі ноқатты) 
1 500... 1 600 
1 600.1 800 
5 000 
WC с 6 % Со 
(ұсақ ноқатты) 
1 600... 1 700 
1 400 . 1 600 
5 500 
WC с 11 % Со 
1 300... 1 400 
1 600... 2 000 
4 600 
WC с 13 % Со 
1 250... 1 350 
1 700... 2 100 
4 500 
4 6 0

 22.1 Кестенің соңы 
Қатты материал, қатты 
қорытпа 
HV Виккерс 
бойынша қаттылық 
Иілу кезіндегі беріктік 
шегі, МПа 
Қысу кезіндегі 
беріктік шегі, МПа 
WC с 20 % Со 
1 050 ...1 150 
2 000... 2 400 
3 400 
WC с 25 % Со 
900.1 000 
1 800...2 300 
3 200 
WC с 16 % TiC + + 6 % Со 
1 600... 1 700 
1 100 ... 1 200 
4 300 
WC с 14 % TiC + + 8 % Со 
1 550... 1 650 
1 300... 1 400 
4 200 
WC с 5 % TiC + + 9 % Со 
1450... 1 550 
1 500.1 600 
4 600 
* Микро қаттылық. 
** Тасымалдау немес ыстық сығымдау 
*** Сығылған немесе ыстықтай басылған 
Осылайша, 
қаттылық, иілгіш кезіндегі беріктік, ыстыққа төзімділігі жəне 
микроқұрылым тозу жағдайында маңызды фактор болып табылады. Қаттылықты 
байланыстырушы заттардың мөлшерін немесе карбид пен байланыстырушы фазалардың 
дисперсия дəрежесін өзгерту арқылы реттеуге болады. Икемділік кезіндегі беріктік шегі, 
қаттылықтағы сияқты, көбінесе байланыстырушы заттардың мəніне байланысты. 
22.2 Кесте 

жүктеу/скачать 8,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: