С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің ректоры – э.ғ.д., профессор
С.М. Өмірбаев
Мекеменің міндеті
- білім және ғылым инновациялық технологиялары арқылы білім орталығын жасау және жетілдіру;
- аймақты жоғары тұлғалық және кәсіптік дәрежеге қабілетті ғылым және ғылыми-педагогикалық кадрлармен мамандарды қамтамасыз ету;
- аймақты және Қазақстан Республикасы білім, ғылыми-техникалық, мәдени құзыретін сақтау және көбейту.
Мекеменің іс-әрекет қызметінің
негізгі бағыттары
әртүрлі экономика және әлеуметтік салаларға мемлекеттік жалпы білім стандартына сәйкес мамандарды дайындау;
- кәсіптік білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау;
ұлттық және жалпы адамгершілік құндылықтарға, ғылым мен тәжірибелік жетістіктерге сәйкес маманды, жеке тұлғаны қалыптастыру және оны дамыту;
- ғылыми және педагогикалық кадрларды аспирантура мен докторантурада дайындау;
кез келген ғылым салаларында негізгі, ғылыми қолданбалы зерттеулер мен тәжірибелік жұмыстарды және әдістемелік зерттеулерді ұйымдастыру және жүзеге асыру;
- ғылыми білімді тарату және насихаттау, мәдени-ағарту қызметті атқару, Қазақстан халықтарының мәдени өзара толысу процесінде қатынасу т.б.
С.Торайғыров атындағы ПМУ профессоры Назымбек Сәбитұлы Дүкенбай
Н.С.Дүкенбай – Орындаушылық өнер кафедрасының профессоры, “ҚР мәде-ниет қайраткері”, “Ы.Алтынсарин”, “С.Торайғыров “, “Қазақстанның 10 жыл тәуелсіздігі” медальдармен марапатталған, 2003 ж. ЖОО арасын-дағы “Үздік музыка мұғалімі” конкурс-фестивалінің ГРАН-при жеңімпазы, 2006 ж. “ЖОО үздік оқы-тушысы” - Мемлекеттік Грантының иегері, мақа-лалар мен оқулықтың, оқу құралдың авторы, 1-4 сыныпқа арналған музыка сабақтарының балама-авторлық бағ-дарламасын жүзеге асыруда. Бала-ларға, жастарға арналған 125 әннің авторы
сабақ тар жоспары: 1 тақырып; ҚР қазіргі уақытта қолданыр
жүр-ен музыка пінінің бағдарламасына шолу және үлгілері. 1-4
сынып: Ш. Құлманова, М. Оразалиева, Б. Сүлейменова.
Ш. Құлманова – 1-4 сыныпқа арналған бағдарлама. Мақсаты: тұлғаның рухани байлығын музыка ырқылы тәр-биелеу, шығармашылық белсенділігі, музыкалық дамыған, музыканы өмірдің айнасы ретінде қабылдау, қазақ халқы-ның салт-дәстүрін білу, басқа халықтардың және класси-калық музыкасына құрметтілігі.
Мазмұны: жалпы тақырыбы - «Ән-күй – халық қа-зынасы». 1 сынып: 1 жартыжылдық - «Сырлы да сазды ау-ен» (музыка әлемі, әнмен, оның ішінде халық әндер әлемі-мен) танысу. 2-ші жартыжылдық – «Күмбірлеген күміс күй» (қазақ халқының шығармашылығымен әрі қарай танысу).
Жоба, идеяның қысқаша аңдатпасы
1 - 4 сыныпқа арналған «Музыка» пәнінің балама-авторлық бағдарламасы (12 жылдық білім беру жүйсіне бейімделуі).
2 сынып: 1-ші жартыжылдық – «Ән мен күй – халық үні» (ән мен күйдің байланы-сы, үй жанурлары, табиғат, тарихи кезең-дер, халық дәстүрлері). 2-ші жартыжыл-дық – «Аңыз-ертегі әлеміндегі ән мен күй» (Наурыз мерекесі және «Жыл ба-сына таласқанда хайунаттар», 4 тоқсан – аңыз-күй «Жетім бала» (тәрбиелік маңы-зы). Мақсаты: музыкалық қаблетін дамы-ту, логикалық ойлауы, есте сақтау, қабыл-дау, шығармашылық қаблеттері.
3 сынып: 1 тоқсан – «Эпос сарыны» «Алпа-мыс батыр» - эпос, жыр, жыршы, жырау ту-ралы түсінігі. 2 тоқсан – «Ақыл, нақыл, өси-ет» - Бұхар жырау. Базар жырау. Нұртуған. Махамбет. Нартай туралы тыңдайды. 3 тоқ-сан – «Айтыс өнері» - бәдік, қыз бен жігіт, ақындар айтысы туралы. Өздері де айтысқа қатысады. 4 тоқсан – «Күй тартысы» - күй тартысы аңызда, әзіл-ысқақта.
надпись
4 сынып: 1-ші жартыжылдық – «Қос ар-на» - Оқушылар күрделі шығармалармен танысады (халық музыкасы симфонияда, хорда, аспаптық музыкада және операда. 2-ші жартыжылдық – «Халық музыкасын әлемдік арнаға ұласуы» - музыкаға шекара жоқ, отандық және шетелдік музыкаға кі-ру, білу, танысу.
«Мұрагер» (А.Райымбергенов) бағдар-ламасының мақсат-міндеттері және ке-шенді пән ретінде:
1-4 сыныпта: а) домбырада ойнауын үйрету; ә) халық технология арқылы ки-гіз-клем заттарымен танысу, ою-өрнек-тер; б) кигіз үй туралы (құрылысы, ішкі заттармен танысу, жинау; в) халықтың салт-дәстүрін білу; г) ұлттық ескерткіш пен мүсіндер өнерімен танысу.
Мұрагер бағдарламасы
5-9 сыныпта: домбыра үйрену мекте-бін кеңейту, репертуарын көбейту, өлең жазып, қарапайым айтысқа қатысу, эпи-калық әндер дәстүрімен танысу, үйрену (жыр, терме) және мектетері, түрік ха-лықтарының мәдениетіндегі аспаптық музыканы салыстыру, еуропалық клас-сикалық өнердің музыкалық дәуір мен стилин, қазіргі қазақ музыкасының өнер жанырларын білу.
Үлгі ретінде үн таспа,
бейне таспа жасаудамыз
Нәтижесі: оқу кезеңінде оқушылар біледі – 10-15 күй, терме, әндер, эпикалық өлең-дерінен үзінділерін орындау, 4 жолды өлеңдер шығарады, есту арқылы 60 шақты күйді біледі, 40 әндерді, олар қай дәстүр, стиль және жанрларға жатады, шығар-малардың тарихы мен авторларын айтып береді, қазақтың ою-өрнектері туралы ән-гімелесіп, өздері қағазда ояды, бірнеше ас-папта ойнайды (шан-қобыз, шертер, шин-кілдек, асатаяқ, дауылпаз, сылдырмақ).
1-4 сынып – Мақсаты: қазақтың дәстүрлі көркем мәдениеті арқылы шындықты та-нуы, оқушылардың пікірі мен ұстанымы, эмоциалық-эстетикалық дамуына, пәк (идейных) орнатуы, дүниетаным позици-ясы, эстетикалық татымының (вкус) қа-лыптасуы, оның ой-өрісінің сұранысы мен қызығушылығын тудыратын кез және болмыстың бағалауы.
нәтиженің күтілуі
5-6 сынып – қазіргі отандық көркем мәде-ниетімен танысу, халық өнерінің түрлері мен жанрларымен танысу, Қазақстан ха-лықтарының көркем-шығарамашылығы-мен танысу. 7-9 сынып: - Мақсаты – оқуға, қоғамға қатынасы, этетикалық татымының арқарай дамуы, көркемдің қажеттілігі мен қызығушылығы, көне ескерткіш пен мәдениетіне оқушылардың ұстанымының (позиция) қорғауы мен : шетелдік және қа-зіргі отандсақ-тауы. 10-11 сыныптаық көркем мәдениетін талпы-нуы, білуі, бекі-туі, т.с.
Н.С. Дүкенбай – 10 жылдай мектепте тәжірибе жұмысын жүргізіп, авторлық-балама (1-4 сынып) бағдарламасы құрас-тырылды. Оған қоса: 2-3 сыныпқа арнал-ған оқу құралдар (музыка мұғалімініе ар-налған), 2 сыныпқа - Оқулық, 2 сыныпқа фонохрестоматия және қосымша ноталық материалдар (балалар әндері).
Оқу-әдістемелік кешенінің негізі – та-қырыптылық принципы (қарапайымнан күрделіліге). Нота материалдары жаңар-ған, сабақта оқушылар көптеген музы-калық іс-әрекет жасауда және негізі ән-дету болып табылады.
Оқушыларға арналған 4 оқулық (1-4 сыныпқа) –
бағдарламалық матриалдың
мазмұндамасы, нота хрестоматиясы,
мазмұнының материалына
байланысты безендіруі (суретші).
«Мастер класс» – ашық сабақ (4 сынып). Тақырыбы: «Музыка сабағындағы оқушылардың шығармашылығы»
4 сынып оқушыларымен «Қыз Жібек» операсынан үзіндінің көрінісі (Қыз Жібек ауылына Төлеген мен Шегенің келуі)
“Музыка сабағы – 1-4 сынып” балама-авторлық бағдарлама
-әдістемелік шеберлігін арттыру, оқыту және қазақ тілінде теориялық материалдарды
меңгеру болып табылады.
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
жоғарыда айтылғандай
4 (төрт) оқу құрал,
1 (бір) оқулық және 2 (екі)
әдістемелік нұсқаудан,
бейне таспа, аудио таспадан құрылады.
Жеке-жеке сынып бойынша пән бағдарламасы
және оған әдістемелік нұсқаулар
Қандай нәтиже?
Музыкант-педагог маманды дайындау жолында оқытушыларға жеңілдік, қазақша материалдар бар, осыны пайдалана білу және студенттер қазіргі кредиттік жүйе процесіне жеңіл кіруі, әдебиеттіері бар, алаңсыз орындаушылық шығармашылықпен шұғылдануға сеп тиеді деген үміттеміз. Адамгершілік құндылығы мен патриоттық көзқарасын қалыптастыру барысында талдау-орындаушылық жасауы, рухани мәдениеттің, көркем мәдениеттің, ұлттық, кәсіби узыканың үздік мұғалімі болады деген үмітіміз мол.
Тестілер тапсырмасы:
1. Республикалық теледидардан көрсетілетін А.И.Райымбергеновтің хабары қалай аталады?
А) С песней по жизни
В) Веселые нотки
С) Поговорим о музыке
Д) Домбыра ойнап үйренеміз
Е) Народная музыка – народная мудрость
2. Қазақ мектептеріне арналған музыкадан қандай бағдарламада «домбыраны» үйрету әдісі қолданылады...
А) Б.Ғизатовтың ж.б.
В) Ш.Құлманованың ж.б.
С) Мұрагер
D) Елім-ай
Е) Ж.Кәрімованың
3. Музыкадан «Елім-ай» бағдарламасының алдына қойған негізгі мақсаты...
А) дәстүрді көркемдік мәдениет арқылы музыкалық тәрбие беру
В) қазақ халқының мифологиясымен (қиял-ғажайып) танысу
С) оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыру
D) оқытудың адамгершілікке бағытталуы
Е) суырыпсалу
4. «Тұлпар» атты тоқсан қай бағдарламада аталады...
А) «Елім-ай»
В) «Мұрагер»
С) «Музыка» Ш.Құлманова
D) Н.Дүкенбайдікі
Е) Б.Ғизатовтікі
5. Қазақтың «Алпамыс» атты музыкалық эпосы нешінші сыныпта оқытылады?
А) 2 сыныпта
В) 5 сыныпта
С) 4 сыныпта
D) 6 сыныпта
Е) 3 ыныпта
6. «Елім-ай», «Мұрагер» музыка бағдарламарында қазақ халқының дәстүрлі
көркем мәдениеті арқылы оқушыларды тәрбиелеу, ол ...
А) музыкалық іс-тәжирибесін ұғыну
В) рухани қажеттілікті дамыту
С) халық-аспаптық, декаративті-қолданбалы, би, сөз және де басқа түрлерін үйрену
D) эстетикалық құндылықты қалыптастыру
Е) музыкалық мәдениетті қалыптастыру
7. Республикалық теледидардан «Домбыра ойнауды үйренейік» атты музыка сабағы жалпы білім беретін қазақ мектептеріне арналған қандай бағдарлама бойынша көрсетілді...
А) Ш.Құлманованың жетекшілігімен жасалған бағдарламасы
В) М.Балтабаевтің «Елім-айы»
С) А.Райымбергеновтың «Мұрагері»
D) Б.Ғизатовтың жетекшілігімен жасалған бағдарламасы
Е) Н.Дүкенбайдың бағдарламасы
8. «Елім-ай» музыка бағдарламасының екінші тоқсан тақырыбы...
А) Тұлпар
В) Сары-Арқа
С) Аққу
D) Сарыжайлау
Е) Елім-ай
9. Оқушылардың музыкалық тәрбиесімен айналысқан Қазақстандағы жаңашыл – педагог...
А) А.Райымбергенов
В) С.Ұзақбаева
С) У.Бекенов
D) Ө.Спанов
Е) Б.Ғизатов
10. Жалпы білім беретін қазақ мектептеріне арналған
«Елім-ай» музыка бағдарламасының авторлары...
А) М.Балтабаев, Б.Өтемұратова, Т.Дауметов
В) Ө.Байділдаев
С) Л.Мамизерова, А.Байментаева
D) Б.Ғизатов, Р.Жәрдемәлиева, Г.Қарамолдаева
Е) Ө.Спанов
11. Жалпы білім беретін қазақ мектептеріне арналған «Мұрагер» музыка бағдарламасының авторлары...
А) М.Балтабаев, Б.Өтемұратова, Т.Дауметов
В) Ө.Байділдаев
С) Р.Жәрдемәлиева, Г.Қарамолдаева
Д) Ш.Құлманова
Е) А.Райымбергенов
12. «Запоет школа – запоет народ» кімнің сөзі?
А) Д.Б.Кабалевский
В) В.А.Сухомлинский
С) К.Д.Ушинский
D) Д.Л.Локшин
Е) Л.Г.Выготский
Ломов көшесі, 64
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
