С. У. Жунусова, Г. Л. Алишева

Сурет24.

а — қолмен; б — арқада; в — иықта.

Алыс емес қашықтыққа науқасты тасымалдау үшін тасымалдаушы бір тізесіне отырып, бір қолымен науқастыңбөксе астынан, келесі қолымен жауырын астынан ұстайды; науқас тасымалдаушы мойынынан ұстап алады. Тасымалдаушы тұрып, тасымалдайды. Бұл жағдайда күш қолға және кеуде қуысына түседі.

Алыс қашықтыққа науқасты тасымалдау арқаға салу арқылы жүргізіледі. Науқас биіктеу жерге орналасып, тасымалдаушы бір тізеге төмендеп арқасымен науқас аяқтарының арасына қарап тұрады да сандарынан ұстап көтеріледі, науқас тасымалдаушының кеудесінен ұстайды (сурет 24 б).

Ессіз жатқан науқасты қарсы көрсеткіштер болмаған жағдайда иыққа салу арқылы тасымалдайды (сурет 24 в).

Науқасты екі тасымалдаушының қолдары арқылы тасымалдауы

Тасымалдау екі әдіспен жүзеге асады: 

1. 
   Бір тасымалдаушы науқастың кеуде жағын көтеріп, білегін шынтақта бүгіп оның денесін құшақтап білектерінен «маймыл тәсілмен» ұстайды, ал екіншісі науқас аяқтарының арасына арқасымен тұрып тізе буынынан төмен көтереді. Осыдан кейін екеуі де тіктеліп науқасты тасымалдайды. (сурет 25 а). 
   

а б в

а — «бірінің артынан бірі» әдісі; б — үш қолдан «құлып» әдісі;

в — төрт қолдан «құлып» әдісі

Аяқ-қол сынықтарында және омыртқа зақымдалғанда бұл амалды қолданбайды.

2. 
   Тасымалдаудың ең тиімді әдісі «қол құлпы» болып саналады. Бұл әдіс науқастың есі бар және құтқарушылар мойнынан ұстай алатын жағдайында қолданылады. Бос қолдарымен науқасты ұстай отырып тасымалдаушылар қозғала алады (сурет 26 б).
   

Сурет 26.

«Қол құлпы»:

1 — үш қолдан «құлып» әдісі; 2 — төрт қолдан «құлып» әдісі

(бір мейірбикемен орындалады)

• 
  Науқасқа қарама-қарсы тұру: сол қолын иық астына жіберу, оң қолын – тізе астына, жоғарыдан ұстау арқылы. Аяқтарын тізеде бүгу. Еңкеймеу керек!
  
• 
  Науқастыкөтеру, аяқтарын төменге түсіру және бір уақытта 90°горизонатальді қалыпта төсегінде аудару.
  
• 
  Науқасты бір қолымен иығынан ұстап, келесімен денесінен ұстап отырғызу.
  
• 
  Науқастың тұрақты және сенімді отырғандығына көз жеткізу. Арқасына тірек қою.
  
• 
  Науқасқа шәркей кигізу, егер оның аяғы еденге тиіп тұрса немесе еденге жетпесе аяқ астына орындық қою (сурет 27).
  

Сурет 27.

Науқасты «бір қырымен жату»қалпымен және

«аяқтарын салбыратып отыру» қалпымен тасымалдау [6]

• 
  Орындықты кереуеттің қасына қояды.
  
• 
  Науқасты ауыстырып, аяқтарын бос салбыратып отырғызады.
  
• 
  Науқастың екі жағынан бетіне қарап тұру.
  
• 
  Науқасқа жақын қолдарын сан астына жіберу.
  
• 
  Сандарынан бөксеге қарай науқасты қолдап ұстау.
  
• 
  Науқас қолтық астына иықтарын қою, ал науқас қолдарын медқызметкерлер арқасына салады.
  
• 
  Бос қолды шынтақта бүгіп, кереуетке тіреу ретінде қолданып науқастың бөксе артынан көтеру.
  
• 
  «3» саны реттігінде мейірбикелер тік тұрғанша тізе мен шынтақты тіктеу.
  
• 
  Науқасты бос қолымен арқасынан қолдай отырып орындыққа отырғызу.
  
• 
  Тіреуші орындық отырғышына және шынтақ асты тіреуішіне қолдықояды.
  
• 
  Тізе мен шынтақты бүкпей науқасты орындыққа отырғызу (сурет 28).
  

Сурет 28

(екі адам қатысуымен орындалады) (сурет 29).

• 
  Науқасқа отыруға көмектесу: бір мейірбике науқасты қолдап, келесі – бас жағына жастық қояды (немесе кереует бас жағын көтереді).
  
• 
  Екі жағынан бір-біріне бетімен қарап науқас кереуетіне жақын тұрады.
  
• 
  Мейірбикелер иықтары науқас арқасының деңгейінде, аяқтары алшақ, арқаларын тік ұстайды, аяқтарын тізе буынында бүккен, қозғалыс бағытына қарай бас жағындағы аяқтары бұрылған.
  
• 
  Науқас қолтық астына және кеудесіне иықтарын қояды. Қол басы науқас санының астына енгізеді. Науқас қолдарын мейірбикелер иығына салады.
  
• 
  Бір қолымен кереует бас жағына тіреліп (шынтақ бүгілген), келесі сан астындағы қолы көмекшінің білезігінен ұстайды («екі реттік білезіктік ұстау»).
  

Сурет 29

• 
  Науқас қасындағы аяғын тіктеу, дене салмағын келесі аяққа ауыстыру, науөасты көтеру. Треуші шынтақты жазу.
  
• 
  Науқасты төсегінен толық тұрғызу, аз арақашықтыққа ауыстыру және тағы да науқасты төсегіне аяқтарын бүгіп тұрып отырғызу.