Сабақ: Қазақ тілі- қазақ халқының әдеби тілі және мемлекеттік тіл Мектеп: күні



бет15/18
Дата26.08.2017
өлшемі4,89 Mb.
#29081
түріСабақ
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18

Ақпан Сауалнама

  1. Көсемшенің жұрнақтары.

А) –іп,-ған,-ар В) –ғалы,-ып,-а С)- ған,-ген,-қан,-кен

2. Көсемшенің жіктелмейтін жұрнақ түрі.

А) –а,-е,-й В) –ып,-іп,-п С) –ғалы,-гелі,-қалы,-келі

3.Пысықтауыш көсемшеден болған сөйлем.

А) Көре-көре көсем боларсың В) Мен соған барамын. С) Ол нешеде келіпті

4. Көсемше қатысқан сөйлемді көрсет.

А) Палуанға оң-терісі бір. В) Анаңды сыйлай біл. С) Жығылған күреске тоймас.

5. Тұйық етістіктің көмектес септікте келуі.

А) тоқумен В) тоқуыңыз С) тоқу

6.Тұйық етістіктің тәуелденуі.

А) келу В) келуіңіз С) келуден

7.Жанат басын үнсіз изеді.Етістіктің сөйлемдегі қызметі.

А) бастауыш В) пысықтауыш С) баяндауыш

8.Ол буы бұрқырап піскен бауырды алдына қойды. Көсемшенің сөйлемдегі қызметі.

А) пысықтауыш В) толықтауыш С) бастауыш

9.Менің бар ойым – үздіктер қатарына қосылу. Тұйық етістіктің сөйлемдегі қызметі.

А) баяндауыш В) толықтауыш С) анықтауыш

10.Ол келген шаруасын асықпай айтты. Сөйлемдегі көсемшелі сөз.

А) келген В) асықпай С) шаруасын

11.Бұл балаға сенуге болады. Сөйлемдегі тұйық етістіктің қызметі.

А) бастауыш В) баяндауыш С) толықтауыш

12. Терезеден ағараңдап атқан таң белгісі біліне бастады. Сөйлемдегі пысықтауыш көсемшеден болған сөз.

А) бастады В) біліне С) ағараңдап атқан

13. Шығыс септіктегі тұйық етістік.

А) келуден В) келумен С) келуде

14.Тұйық етістіктің ІІ жақтағы жекеше түрі.

А) келуіңіз В) келулеріңіз С) келуі

15.Оны пайдалануға болмайды. Тұйық етістік қай септікте?

А) жатыс В) табыс С) барыс

16. Тұйық етістікті тіркесті көрсет.

А) жаңбыр жауды В) өзенге келді С) келуге келісті

17. Бірігіп тірлік ету жетістікке жеткізеді. Тұйық етістіктің сөйлемдегі қызметі.

А) бастауыш В) пысықтауыш С) толықтауыш

18. Ол шошып оянды.Көсемшенің сөйлемдегі қызметі

А) баяндауыш В) пысықтауыш С) толықтауыш

19..Көсемшенің жұрнағы.

А)-а,-е,-й В)-ар,-ер,-р С) –ып,-іп,-с

20.Зат есімді тап.

А) қамдану В) илеу С) шабу

Наурыз Сауалнама


  1. Синтаксис грамматиканың қандай саласы?

А) тіл дыбыстары туралы В) сөз және оның түрленуі туралы С) сөз тіркесі мен сөйлем туралы

2.Сөз тіркесі дегеніміз не?

А)Тұтас бір ойды білдіретін сөздер тобы

В) Сөйлемді құрауға қатысқан төлеу мағыналы,белгілі бір сұраққа жауап беретін және сөйлемдегі басқа сөздермен байланысып тұратын сөздер.

С) Кем дегенде толық мағыналы екі сөздің бірі екіншісіне сабақтаса байланысқан сөздер тізбегі.

3. Сөз тіркесінің айрықша белгілері.

А) 4 В) 3 С) 2

4.Сөздердің байланысу тәсілдері

А) 5 В) 4 С) 3

5.Жалғау арқылы байланысқан сөздер.

А) сабақ туралы В) үйдегі есігі С) атақты адам

6.Шылау арқылы байланысқан сөздер.

А) Отан үшін отқа түс В) Асанға берді С) Шалғай жер

7.Орын тәртібі арқылы байланысқан сөздер.

А) Көрікті мекен В) Абай – ұлы ақын С) Мен оқушымын

8.Интонация арқылы байланысқан сөздер.

А) Өнер қуу В) Бұл – манағы айтқан жігіт С) шартты белгі

9. Септеулік шылау арқылы байланысқан сөздер.

А) Білімге үйрету В) Көздің қарашығы С) Сабақтан соң соғарсың

10.Қайсысы орын тәртібі арқылы байланысқан?

А) Өмір үшін күрес В) Білімді игеру С) Қараңғы түн

11.Қайсысы жалғау арқылы байланысқан?

А) төмен қарау В) шамның жарығы С) екі дос

12.Қайсысы шылау арқылы байланысқан?

А) өмірдің мәні В) ізденіс жемісі С) жыл сайын жаңару

13. Қайсысы интонация арқылы байланысқан?

А) Айгүл – сауыншы В) Әдеби кеш С) Қалың ой

14.Тұрақты тіркесті тап.

А) дүние жүзі В) Балқаш көлі С) ит өлген жерде

15.Сөз тіркесін тап.

А) Айтып беру. В) Ит арқасы қиянға апару. С) Ит пен мысықтай.

16.Күрделі сөзді тап.

А) екі мың тоғызыншы В) жүрек жұтқан С) төбесінен су құйғандай

17.Жалғау арқылы байланысуды тап.

А) ашық аспан В) ар-намыс үшін С) оқуға келу

18.Шылау арқылы байланысуды тап.

А) хат-хабар әкелу В) хат арқылы хабарласу С) хатпен жеткізу

19.Орын тәртібі арқылы байланысуды тап.

А) Көгілдір көктем В) Бұл – жігіт С) Үйіне дейін жеткізу

20.Интонация арқылы байланысуды тап.

А) Бұдан да бұрын жегжатпыз В) Бұған ағайынмын С) Бұл – туысым.
Сәуір Сауалнама

1. Сөздердің байланысу түрлері нешеге бөлінеді?

А) 5 В) 4 С) 3

2. Қиысу қандай байланыс?

А) Ешбір жалғаулықсыз орын тәртібі арқылы байланысу

В) Ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы байланысу

С) Бастауыш пен баяндауыш арасындағы жақ жағынан байланысу

3.Матасу қалай байланысады?

А) Ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы байланысу

В) Атау мен ілік септігінен басқа септік жалғаулары арқылы

С) Орын тәртібі жағынан іргелес тұру арқылы

4. Меңгеру қандай байланыс?

А) Орын тәртібі жағынан іргелес тұрып та,алшақ тұрып та байланысқан сөз тіркесі

В) Орын тәртібі жағынан іргелес тұрып байланысқан сөз тіркесі

С) Барыс,табыс,жатыс,шығыс,көмектес септік жалғаулары

5.Қабыса байланысқан сөз тіркесі.

А) Бастауыш пен баяндауыш арасындағы жақ жағынан байланыс

В) Орын тәртібі жағынан іргелес тұру арқылы байланысатын сөз тіркесі

С) Септік жалғаулары арқылы байланысу

6.Жанасу арқылы байланысқан сөз тіркесі.

А) Орын тәртібі жағынан іргелес тұрып та,алшақ тұрып та байланысқан сөз тіркесі

В) Ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы

С) Барыс,табыс,жатыс,шығыс,көмектес септік арқылы

7.Қиысуды табыңыз.

А) Сен айтасың В) Жұртпен бірге С) Жорта келді

8.Матаса байланысқан сөз тіркесін тап.

А) Оның үйі В) Ашынған ана С) Үйге келді

9. Матаса байланысуға қатысты қай септік?

А) барыс В) ілік С) атау

10. Мен бардым.Қандай байланыс түрі?

А) қиысу В) жанасу С) қабысу

11. Меңгеріле байланысқан сөз тіркесін тап.

А) Кеше болды В) Біздің көше С) Одан сұрады

12. Қиысуға қатысты қай жалғау?

А) тәуелдік В) септік С) жіктік

13.Меңгеріле байланысуға қатысты қай септік?

А) атау В) ілік С) барыс

14. Қабыса байланысқан сөз тіркесін тап.

А) Алтын алқа В) Көпір арқылы С) Біз барғанбыз

15. Жанаса байланысқан сөз тіркесін тап.

А)Үздік оқушы В) Қасақана қарау С) ОН жыл

16. Бастауыш пен баяндауыштың байланысу түрі

А) қиысу В) жанасу С) қабысу

17. Қабысуды табыңыз.

А) Ағайынның арасы В) Үкілі ару С) Үнемі болып тұрады

18. Меңгеріле байланысқан сөз тіркесін тап.

А) Елдің іші В) бассыздыққа көнбеді С) Алты алаш

19.Баланың ісі.Синтаксистік қатынастың қай түрі?

А) пысықтауыш В) анықтауыш С) толықтауыш

20. Анықтауыштық қатынаста басыңқы сыңардан бағыныңқы сыңарға қандай сұрақтардың қойылуы арқылы байланысады?

А) кімнің,ненің В) кімді,нені С) қалай,қашан.

Мамыр Сауалнама.

1.Асанның добы. Сөз тіркесі білдіретін синтаксистік қатынастардың қай түрі?

А) толықтауыш қатынас В) пысықтауыш қатынас С) анықтауыш қатынас

2. Анықтауыш қатынасқа қатысты сұрақтар.

А) неге,нені В) қандай,қай С) қалай,қашан

3. Анықтауыштық қатынас қандай тіркестерге тән?

А) матаса,қабыса байланысқан тіркестерге

В) меңгеру байланысындағы тіркеске

С) қабысу байланысындағы тіркеске

4. Сөзге шешен. Синтаксистік қатынастың қай түрі?

А) пысықтауыш В) толықтауыш С) анықтауыш

5. Пысықтауыштық қатынасқа тән сұрақтар.

А) кімнен,неден В) қашан,не үшін С) қандай,қай

6. Толықтауыштық қатынасқа тән тіркес түрі.

А) меңгеру байланысындағы тіркес

В) жанасу байланысындағы тіркес

С) қабысу байланысындағы тіркес

7. Пысықтауыштық қатынасқа тән тәркес түрі.

А) меңгеру,қабысу,жанасу В) қиысу С) матасу

8. Ауданда ашылды. Сөз тіркесін білдіретін синтаксистің қай түрі?

А) анықтауыштық В) толықтауыштық С) пысықтауыштық

9.Анықтауыштық қатынастағы сөз тіркесін анықта.

А) шапшаң сөйледі В) бұның жайы С) ғалымнан басқа

10.Толықтауыштық қатынастағы сөз тіркесі.

А) Қалың жаңбырдан әрең келеді В) Шілдеде күн ысытты С) Жасыл желек

11. Пысықтауыштық қатынасты табыңыз.

А) жақсы әдет В) жұқа қағаз С) ұнатпай сөйлеу

12.Жақсының ашуы. Синтаксистік қатынастың қай түрі?

А) толықтауыштық В) анықтауыштық С) пысықтауыштық

13. Әкемнің әкесі. Сөз тіркесі білдіретін синтаксистік қатынастың қай түрі?

А) анықтауыштық В) толықтауыштық С) пысықтауыштық

14.Пысықтауыштық қатынасты табыңыз.

А) бүгін келді В) гүл өсіру С) бес оқушы

15. Толықтауыштық қатынасты табыңыз.

А) мөлдір су В) зорға барды С) көпірден өту

16.Қиыса байланысқан тіркес.

А) Отырғандарға көрсетті В) Ол көрсетті С) Мақтана көрсетті

17. Қабысуды табыңыз.

А) Ұзын бойлы жігіт В) Білгеніңді аяла С) Достардың ортасы

18.Меңгеруді табыңыз.

А) Күзекке көшті В) Менің қызметім С) Сәлем беру

19. Жалғау арқылы байланысты тап.

А) Болашақ жоспар туралы сөйлесу

В) Асан мен Үсен жайында

С) Ажардың анасы

20. Сөз тіркесінің белгісі қайсы?

А) Заттың атауы болуы керек

В) Толық мағыналы екі сөз болу керек



С) Сөз мағынасын басқа сөзбен дәлелдеп түсіндіреді.
Дұрыс жауаптары

Қыркүйек айы.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

С

С

В

А

В

А

А

А

В

С

А

С

А

В

С

В

А

С

А

С



Қазан айы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

А

С

А

А

А

В

А

А

В

А

С

А

С

А

В

С

А

С

В

С


ҚАРАША АЙЫ


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

В

А

В

С

В

С

А

С

А

В

С

В

В

А

А

В

А

В

А

А


ЖЕЛТОҚСАН АЙЫ


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

В

В

А

С

А

В

В

А

С

В

С

А

В

В

А

А

А

С

А

В


Қаңтар айы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

В

С

В

С

А

С

В

А

А

В

С

В

С

А

С

А

В

С

А

С



Ақпан айы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

В

С

А

В

А

В

С

А

А

В

В

С

А

А

С

С

А

В

А

В



Наурыз айы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

С

С

А

В

В

А

А

В

С

С

В

С

В

С

В

А

С

В

А

С


СӘУІР АЙЫ


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

А

С

А

С

В

А

А

А

В

А

С

С

С

А

В

А

В

В

В

А


МАМЫР АЙЫ


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

С

В

А

В

В

А

А

С

В

А

С

В

А

А

С

В

А

А

С

В


Пәні: қазақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жазу жұмыстары. Хат.

Сабақтың мақсаты: 1) шығармашылық жазу жұмыстары туралы түсінік беру,жеке адам өміріне қатысты іс-қағаздардың бірі – хат,оның түрлері,тілдік сипаты туралы ұғым беру; 2) жазу және сөйлеу мәдениетін қалыптастыру,оқушыларды қарым-қатынас жасау әдебіне,тіл мәдениетіне тәрбиелеу; 3) өз бетімен жұмысты дамыту,оқушы шығармашылығын арттыру,эпистолярлық жанрдың түрлері мен типтерін ажырата білу.

Сабақтың типі: жаңа білім меңгерту.

Сабақтың түрі: дәстүрден тыс шығармашылық сабақ.

Сабақтың әдісі: топтастыру стратегиясы,екі жақты күнделік,БҰҰ стратегиясы,өз бетімен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: магнитті тақта,плакат «Монолог»,плакат «Хат»,тірек сызбалар (графапроектор),хат-кеспелер,таблица-кеспелер,плакат-конверт.

Пәнаралық байланыс: әдебиет,адам және қоғам.
Сабақтың барысы.

І.Ұйымдастыру. Оқушылардың сабаққа қатысын есепке алу,оқу құралдарын,сынып бөлмесінің сабаққа дайындығын ұйымдастыру,оқушылар назарын сабаққа аудару.

ІІ.үй тапсырмасын сұрау.

1.Еркін жазу стратегиясы. Оқушылардың жазып келген монологтары бойынша газет шығару.

2.Топтастыру стратегиясы.тақтадағы плакатты толтыру.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру (тірек сызбаларының көмегімен).

Мұғалі сөзі. – Балалар, мен сендерге сәлем әкеліп отырмын. Қане,оқып көріңдерші (бір оқушы шығып оқиды).

- Осы арқылы мен сабақтың тақырыбын ашқалы тұрмын.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы не туралы деп ойлайсыздар?

-Хат туралы.

-Олай болса,алдымен шығармашылық жазу жұмыстарына тоқталып өтейік. (Тірек сызба пайдаланылады).


Шығармашылық жазу жұмыстары



Жазба тіл

Мақсаты

Ойды әсем жеткізу

Дағдыны қалыптастыру

Сауаттылық

Ой еңбегін ұштау

түрлері

Пікір

Шығарма

күнделік

Мақала

Өмірбаян

Конспект
- Балалар,осы күні бір-біріңмен хат алысып тұрасыздар ма? ..

-Қазір хат неге мүлде сирек жазылады? ..

- Ия,қазіргі ғылым мен техниканың дамыуы хатты күнделікті қажеттіліктен ысырып шығарды.Адамдар қазір бір-бірімен телефон,интернет арқылы,ұялы телефон арқылы кез-келген уақытта байланысқа шыға алады,бірақ хаттың олардан үлкен айырмашылығы бар.Хатта сырыңды,ішкі сезіміңді сеніп жаза беруге болады.Бұл - әр адамның шығармашылық өз еңбегі.Хат үлкен сауаттылықты,жазу мәдениетін талап етеді.

Үнтаспадан оқушы хатының мәтінін тыңдатып,хаттың жазылу ретін,құрылысын оқушылармен бірге отырып талдау.

1.Амандасу.

2.Айтылмақ ой.

3.Қоштасу.

4.Хат жазушының аты-жөні.

5. Хаттың жазылған мерзімі.

Эпистолярлық жанр

Жалпы амандықты білдіретін хатттар

Қызметтік хаттар

Шығармашылық хаттар

Жеке хаттар

Жеке іскерлік хаттар

Ресми іскерлік хаттар

Әдебиеттегі хаттар

Жазылу түрі

Қара сөз,өлең түрінде

Қара сөз түрінде

Қара сөз,өлең түрінде

.

Пысықтау жаттығулары.



311-жаттығу.Кітаппен жұмыс (ауызша)

Шығармашылық жұмыстар (өз бетімен жұмыс)

Еркін жазу стратегиясы.


    1. Дос құрбыңа хат жаз.

    2. Мен сүйетін тұлғаға хат.

    3. Бастауыш сыныпта сабақ берген ұстазыңа хат жаз.

    4. Болашаққа хат.

    5. Туысқандарыңның біріне хат жазып көр.

    6. Б.Бұлқышевтың «Шығыс ұлына хат» шығармасы, хаттың қай түріне жатады?

    7. Мына хаттан не ұқтың?

    8. Ойыңды жинақтап айтып бер. (Ш.Уалихановтың Ф. Михайловичке жазған хаты)

    9. Берілген хатты толықтырып көр

    10. Хат кімге жазылған Эпистолярлық жанрдың қай түріне жатады

    11. Хат үзіндісін негізге ала отырып,Ыбырайдың қызметі туралы айтып бер. (Ы.Алтынсариннің В.В. Катаринскийге жазған хатынан үзінді беріледі)

«Екі жақты күнделік» стратегиясы.

Хат-хабаршы.

Плакат –конвертпен жұмыс. Тақтаға ілінген плакат конверттің сыртын толтырып үйрену.

Сабақты бекіту.

1) БҮҮ стратегиясы.

Білемін

Білгім келеді

үйренгенім

Таң қалғаным

Хат жаза білемін . Хаттың қара сөзбен , өлеңмен жазылатын білемін. Мекен –жайды толтырып,хат жолдауды білемін.

Шығармашылық жазу жұмыстарының өзге түрлерімен танысып,білгім келеді. Қызметтік хаттар туралы тереңірек білгім келеді.

Хат жазып үйрендім.

Хаттың әр түрлері болатындығына таң қалдым


2) Топтастыру стратегиясы. Оқушылардың сабақ соңындағы жауабы.
Сауаттылықты талап етеді.



Жазылу реті болады Бірнеше түрі бар


Қара сөзбен де,өлеңмен Шығармашылық жазу

де жазылады. жұмысының бір түрі
Сырыңды сеніп жазуға болады

Үйге тапсырма. Болашаққа хат жазу
«Қазақ тіл білімі» бойынша тест сұрақтары
1.қазақ тіл білімінің неше саласы бар?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5 Е)6



2.Жалғауцдың неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д)1 Е)4



3.Үндестік заңының неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 6 Е)4



4.Тіл дыбыстарын не зерттейді?

А) лексика В) морфология С) фонетика

Д)синтаксис Е) стилистика

5.Термин сөзді тіл білімінің қай саласы қарастырады?

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия



6. Қайсысы синтаксисте қарастырылады?

А)екпін В) сөз табы С)мағына Д) сөйлем мүшесі Е)қосымша



7.Қайсысы сөз табына жатпайды?

А) шылау В) жіктік С) үстеу Д) одағай Е) есімдік



8. Қайсысының күрделі сөзге қатысы жоқ?

А) туынды сөз В)біріккен сөз С) қос сөз Д) тіркескен сөз Е) қысқарған сөз



9. Сөз табын табыңыз.

А) еліктеу сөз В) кірме сөз С) қос сөз Д) табу сөз Е) кәсіби сөз



10. Пунктуация қай тіл білімі саласының зерттейтін саласы?

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия


«Дыбыс және әріп» бойынша тест сұрақтары
1. Айтылатын және естілетін тілдік құбылыс қалай аталады?

А) үн В) дауыс С) өкпеден шыққан ауа Д) әріп Е) дыбыс



2. Тілдің ең кіші бөлігі не?

А) дыбыс В) буын С) үн Д) кіші тіл Е) әріп



3. Дыбысты немен таңбалайды?

А) сызық В) фонема С) символ Д) әріп Е) әліпби



4. Қай әріп ф әрпінен кейін тұрады?

А) Ұ В) Т С) һ Д) й Е) Д



5. Дыбыс жасалу үшін не керек?

А) Өкпеден шыққан ауа В) дауыс шымылдығы С) ауыз қуысы

Д) мұрын қуысы Е) дыбыстау мүшелері

6.Қайсысы дыбыстау мүшесіне жатпайды?

А) көмей В) мұрын С) тіс Д) тіл Е) езу



7. Қазақтың төл сөздерінде кездеспейтін дыбысты тап.

А) я В) ц С) у Д) щ Е) ю



8. Әріптердің қай қатары белгілі бір жүйеде емес?

А) з,й,қ,м В) у,т,с,р С) ү,ф,х,һ Д) а,е,о,ұ Е) і,ь,ш,ц



9.Қосарлы дыбысты тап.

А) ш В) ө С) ю Д) у Е) й



10. кірме сөзде ғана болатын әріп қайсы?

А) ф В) п С) ы Д) й Е) б



«Дауысты дыбыс» бойынша тест сұрақтары

1. Қай дыбыстар қатары өкпеден шыққан ауаның кедергісіз шығуынан жасалады?

А) р,й,л В) л,о,ө С) с,ш,щ Д) а,е,ә Е) к,қ,ғ



2. Қайсысы дауысты дыбысқа негізделеді?

А) буын В) тасымал С) әріп Д) екпін Е) дауыссыз дыбыс



3. Екпін түсетін дыбысты тап.

А) ш В) қ С) т Д)А Е)п



4. Әліпбидегі 12-дыбыс қандай дыбыс?

А) езілік дауысты дыбыс В) ашық дауысты дыбыс С) дауыссыз дыбыс

Д) еріндік дауысты дыбыс Е) жуан дауысты дыбыс

5. Қай дыбыс жуан әрі еріндік дыбыс?

А) Ө В) ы С) а Д) ү Е)Ұ



6. Ашық дауыстының саны қанша?

А) 6 В) 7 С)5 Д) 8 Е) 4



7. Бірыңғай қысаң дауыстыдан тұратын сөзді тап.

А) бұрылу В) кемсіту С) әшкерелеу Д) құдалық Е) өшіру

8. Еріндік дауыстыларды тап.

А) а,ә,е,и В) ы,і,и,э С) а,о,ұ,ы Д) е,и,у,ө Е) ұ,ү,ө,о



9. Қай дыбыс жақтың кең ашылуы арқылы жасалады?

А) ү В) ы С) у Д) і Е) ә



10.Жуан дауыстылар қалай жасалады?

А) Тілдің ұшы кейін тартылып,үсті дөңестену арқылы

В) Тілдің ұшы ілгері созылып жатуы арқылы жасалады.

С) Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады

Д) Езудің кейін тартылуы арқылы Е) Жақтың кең ашылуы арқылы
«Дауысты дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша
1. Буын талғайтын дыбысты тап.

А) у В) е С) а Д) ә Е) ы



2. Қай сөзде «ы» дыбысы түсіп қалған?

А) жина В) айна С) арна Д) сұра Е) шайна



3.Қай сөзде қате бар?

А) жүзігі В) қорқу С) қина Д) халқы Е) орыны



4. «Ы» дыбысы қай сөзде қате жазылған?

А) шоқу В) жымыю С) шошу Д) сыйымдылық Е) қиылыс



5. Қай сөзде «і» дыбысы жазылмайды?

А) ілезде В) ілес С) ілми Д) іле-шала Е) ілгері



6. Қай сөзге «-а» жұрнағы жалғанбайды?

А) орын В) ойын С) жиын Д) қиын Е) тиын



7. Кірме сөздерде ғана 2-3 –буындарында кездесетін дыбыс қайсысы?

А) ю В) ы С) ұ Д) я Е) й



8. Қай сөзде «у» жуан дауысты дыбыс болып тұр?

А) қуыс В) тауық С) уақ-түйек Д) ауа Е) төлеу



9. Қай сөзде дыбыс пен әріпте айырмашылық бар?

А) қоюлау В) шытырман С) айтыскер Д) қауырсын Е) кісен



10. Қай сөзде «а» дыбысы қате жазылған?

А) жай В) шай С) рәсуә Д) Фәтима Е) күмән




«Дауыссыз дыбыс» тақырыбы бойынша
1.Тек салдырдан тұратын дыбыс қайсысы?

А) а В) п С) й Д) ғ Е) ж



2. Үнді дыбыстардың қатарын тап.

А) у,й,н,р В) г,ж,д,в С) қ,ш,т,ф Д) м,ң,ғ,з Е)й,к,л,м



3. Тек ұяң дыбыстан тұратын сөзді тап.

А) айналмалы В) тасқын С) жазғытұрым Д) ұзағырақ Е) жұғады



4. Қай дыбыстар жұп бола алмайды?

А) п-б В) ғ-қ С) к-г Д) с-ш Е) ф-в



5. Әліпбидегі алғашқы 7-дауыссыз қалай аталады?

А) ұяң В) үнді С) жуан Д) жіңішке Е) қатаң



6. Дауыссыздар ненің қатысына қарай 3-ке бөлінеді?

А) тіл В) ерін С) жақ Д) дауыс Е) салдыр



7. Көбіне қай сөздер қазақтың төл сөздерінде сөздің соңында келмейді?

А) қатаң В) үнді С) ұяң Д) жуан Е) жіңішке



8. Алфавиттегі 13- дыбыс қандай дыбыс?

А) үнді В) қатаң С) жуан Д) еріндік Е) ұяң



9. Дауыссыздарды айтқанда,өкпеден шыққан ауа қайда кедергіге ұшырайды?

А) мұрын қуысы В) ауыз қуысы С) өкпеде

Д) кеңірдекте Е) жақта

10. Қосымшасы үндіден болған сөзді тап.

А) Жазда көлге шомылуға бардық В) Кешке құстар ұясына қонады.

С) Қазақ тілі кітабым сөмкеде екен. Д) Мұраттың ағасы машинамен келді.

Е) Ауылда гүл теруге бардым.


«Дауыссыз дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша
1. Тек кірме сөздерде кездесетін дыбысты тап.

А) щ,х,һ,й В) в,ф,ч,ц С) б,д,г,ы Д) о, э,ю,я Е) ь,ю,я



2.Сөзге дұрыс жалғанған қосымшаны тап.

А) киоскіге В) Омсктен С) актқа Д) шрифтті Е) ромбта



3. Сөзге қате жалғанған қосымшаны тап.

А) ватқа В) граммдап С) металдың Д) Кузбасстан Е) Кириллге



4. Қай сөзде «т» дыбысы түсіп қалған?

А) жұмыстар В) облысқа С) синустар Д) поездар Е) журналистер



5. Қай сөзде бір дыбысы түсіп қалған?

А) Түнде подъездің жарығы сөніп қалыпты. В) Асшылар тамақты кеш дайындады.

С) Қызылордада жаңа ескерткіш ашылды. Д) Олар банктен ақша алды.

Е) Жайлауда демалған өте керемет.



6. Сөзге қате жалғанған қосымшаны тап.

А) парктан В) треске С) съезі Д) ансамбльге Е) рөлі



7. Сөзге қате жалғанған қосымшаны тап.

А) мен жер қазған геолог тармен таныстым. В) Мен таңертең кискіден газет алдым.

С) Базардан 3 килограмдап жеміс-жидек алдым. Д) Біз туристік сапарға шықтық.

Е) Ол машинаның рульіне отырды.



8.Үш дауыссызы қатар келген сөздің дұрысын табыңыз.

А) Оның ағасы киоскке келді. В) Класста ешкім жоқ екен, С) Бұларды штамптау керек

Д) Құмырсқа тынбай еңбек етеді. Е) «Гүлдер» ансамльінің концерті болды.

9. Үнді мен қатаң дауыссыздар қатар келген сөзді тап.

А) Биыл қыста ауа райы суық болды. В) Астана көркейіп келеді. С) Елімізде жетімдер үйі көбейіп барады. Д) Жиналыста көп мәселе қаралды. Е) Алыстан қарауытып біреу көрінді.



10. Қазақтың төл сөздерінде сөздің соңында келмейтін дыбысты тап.

А) й В) ш С) б Д) з Е) п




«Буын», «Тасымал», «Екпін» тақырыптары бойынша
1. Бос орынға қай сөз сәйкес келеді?

А) дауыссыз дыбыс В) дауысты дыбыс С) әріп Д) қосарлы дыбыс Е) үнді д/з



2. Қай сөзде 4- буыны тұйық буын?

А) Тарихи жерлерді аралау өте керемет. В) Ата-бабаларымыз өте мәдениетті халық болған.

С) Таудан төменге қарай құлдилады. Д) Ақырын басып үйге жақындады.

Е) Оның туысқаны жау тылында қаза тапты.



3. Буынға қате бөлінген сөзді тап.

А) құ-мырс-қа В) дау-ыл-паз С) би-ік-тік Д) ке-мең-гер Е) бо-яу-шы



4. Бірыңғай жуан буынды сөзді тап.

А) Асылбек кітабын сөмкеден таппады. В) Қыстыгүні үйге көмір әкелдік.

С) Әскерлер күні-түні жүгірді. Д) Кәсіпорындар бірлестігінің мәжілісі ертеңге өзгертілді.

Е) Біз қазірге дейін міндетімізді түсінген емеспіз.



5.Қай сөзде тасымалданбайтын буын бар?

А) тәрбие В) жәрмеңке С) бәтеңке Д) шемішке Е) күртеше



6. Тасымалданбайтын сөзді тап.

А) аспан В) жақсы С) тату Д) ақын Е) шешен



7. Қазақ тілінде қай буынға екпін түседі?

А) ортаңғы буын В) бірінші буын С) соңғы буын Д) ортаңғы ашық буын Е) ешбір буын



8. Екпін түспейтін қосымшаны тап.

А) Септік жалғауы В) жіктік жалғауы С) тәуелдік жалғауы Д) көптік жалғауы Е) жұрнақ



9. Қай сөзге екпін түспейді?

А) күрделі сөз В) көмекші сөз С) туынды сөз Д) туынды сөз Е) біріккен сөз



10. Сөзді айтқандағы дауыс толқынын не дейді?

А) тасымал В)әріп С) дыбыс Д) буын Е) екпін


«Үндестік заңы», «Ілгерінді ықпал» тақырыптары бойынша

1. Буын үндестігіне бағынбай жалғанған қосымшаны тап.

А) Омар қалам мен қарандаш алды. В) Ертең емханаға баруым керек. С) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді. Д) Менің туысқаным қалада тұрады. Е) Балалар жұмыс істеп жүр.



2. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаны тап.

А) -лар,-лер В) –кер,-гер С) –дан,ден Д) –тың,-тің Е) –лас,-лес



3.Қай қосымша буын үндестігіне бағынбай тұр?

А) мансапқор В) кәсіпкер С) төрежан Д) аурухана Е) күлекеш



4. Қай септіктің жалғауы буын үндестігіне бағынбайды?

А) барыс септік В) жатыс септік С) шығыс септік Д) табыс Е) көмектес



5. Қай әріпке аяқталған жіңішке буынды сөзге қосымша жуан жалғанады?

А) т В) с С) х Д) ц Е) л



6. Буын үндестігіне бағынбай тұрған сөздер қатарын табыңыз.

А) шекара,баспасөз баспана В) аман-есен,асты-үсті, әрі-бері С) Екібастұз,Алакөл, Бәйгеқұм

Д) отағасы, тасбақа, біршама Е) ешқашан, кейбір, әлдеқайда

7.Сөз ішіндегі ілгерінді ықпалды тап.

А) қара ала В) Бозжан С) көзқарас Д) саққұлақ Е) ала қаз



8. Дыбыс үндестігі деген не?

А) соңғы буынның жуан болуына қарай қосымшаның жуан жалғануы.

В) сөзде жуан-жіңішке дауыстылардың араласып келуі

С) Соңғы буынның жуан болса да, қосымшаның жіңішке жалғануы.

Д) қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі

Е) соңғы буынның жіңішке болуына қарай қосымшаның жіңішке жалғануы



9.Сөз аралығындағы ілгерінді ықпалды тап.

А) Мен жастық шағымды сағындым. В) Ол есіктен сыртқа шықты С) Мен тапсырманы түсіндіріп болдым Д) Пышақтың ұшы майысып қалыпты Е) Дауыл басылды.



10. Сөз бен қосымша аралығындағы ілгерінді ықпалды тап.

А) Кешкісін есікті ашсын. В) Болат әскерде аспазшы болған С) Оның әкесі соғыстан аман келді

Д) Жомарт жайбарақат отыр Е) Биылғы қыс қатал болды.
«Кейінді ықпал», «Орфография және орфоэпия» тақырыптары бойынша
1. Жазылуда ескерілетін кейінді ықпалды тап.

А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық

Д) Бұл айтыста Сәкен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.

2. Сөз ішіндегі кейінді ықпалды тап.

А) Біріне-бірі алшақ салынған он шақты үй тұр. В) Жерұйықты іздеп жөнелді.

С) Олжабек табиғатында момын ,қақ-соқпен ісі жоқ кісі. Д) Аманғалидың мазасы болмай отыр

Е) Ғабиденнің «Өмір мен өлім» романы жарық көрді.



3. Сөз аралығындағы кейінді ықпалды тап.

А) Он жылдың ішінде талай шығармалар дүниеге келді. В) Олардың отау құрғанына биыл отыз жыл болды. С) Бір кездерде ақынның қасына еріп жүрген еді Д) Батыраш тым-тырыс болып ,жерге кіргендей күйге түседі. Е) Соғыс кезінде жаудың қорғанысын бұзып кетті.



4. Кейінді ықпалды тап.

А) Мен бұл өлеңді газеттен жазып алдым. В) Жиылып тұрған халық шулап қоя берді.

С) Далаға шықсаң,көк пен жерді көресің. Д) Ит-адамға шын дос жануар

Е) Екі әскер жолдың шетіне отырып тынықты.



5.Орфоэпиялық заңдылықпен жазылған сөзді тап.

А) жұлын В) құман С) құмұрсқа Д) бұрыс Е) Гүлнұр



6. Сөз бен қосымша арасындағы кейінді ықпалды тап.

А) Менің сұрағаным бола қоймады. В) Сөйлесіп тұрған бала кенеттен тоқтай қалды.

С) Өлі риза болмай,тірі байымас. Д) Менің қазақ тілін үйренгім келеді Е) Су айнадай тап-таза

7. Орфоэпия бойынша жазылған сөзді тап.

А) Сарыағаш В) дейінгі С) кемеңгер Д) бейбітшілік Е) күндүз



8. Естілуі бойынша жазылған сөзді тап.

А) сыйымдылық В) тайаныш С) қиыншылық Д) жиналыс Е) хайуан



9. Қай сөз орфографиялық нормаға сай жазылған?

А) біріңғай В) Бегарыс С) Жаңғожа Д) бұлұттұ Е) Жанпейіс



10. Дәстүрлі принцп бойынша жазылған сөзді тап.

А) бастаңғы В) диуана С) жаңбыр Д) қоңыз Е) Мақсат


«Көнерген сөз», «Жаңа сөз», «Диалект сөз» тақырыптары бойынша
1. Неологизмге айналған көнерген сөзді тап.

А) машайық В) сопы С) жамағат Д) діни басқарма Е) муфтият



2. Архаизмнен болған тіркесті тап.

А) үлкен планета В) Абай даңғылы С) нарықтық экономика

Д) валюта бағамы Е) физикалық карта

3. Бұрын көнерген сөз болып қазір нелогизмге айналған сөзді тап.

А) апрель В) ай С) ғасыр Д) апта Е) байрақ



4.Синоним болатын диалектілерді тап.

А) түбек,шүмек В) ауқат,тамақ С) былғары,тері Д) кебеже,сандық Е) қоржын,қалта




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет