Сабақ. География- 11сынып (жаратылыстану-математикалық бағыт) Мұғалім : Наушабаева Динара Сейткаримовна Тақырыбы: Чехия Сабақтың ақпараттық картасы: Мақсаты

• 
  компьютер
  
• 
  интерактивті тақта
  

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі- 2 мин
   
2. 
   Жорға сұрақтар, сабақтың тақырыбы, мақсаты ,міндеттерімен таныстыру.
   
3. 
   Сабақта одан әрі жұмыс істеудегі оқушылардың белсенділіктерін арттыру -5 мин
   
4. 
   Берілетін тапсырмаларды орындауда мазмұны мен жүйенің бірізділігі-20 мин
   
5. 
   Мұғалімнің бақылауымен өзіндік жеке тапсырмаларды орындатуы- тест/ 5мин
   
6. 
   Орындалған тапсырмаларды жалпылау және жүйелеу-3 мин
   
7. 
   Сабақты қорытындылау және үй жұмысына нұсқау беру- 5 мин
   
8. 
   Резерв тапсырмалары
   

1. 
   Мотивация кезеңі:
   

• 
  Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа әзірлік.
  

1. 
   Жорға сұрақтар: (мемлекеттерді анықтап, олардың туын табады)Ағылшын тілінде айту (Слайд №2 )
   

• 
  Айтыңдаршы ал енді,
  

• 
  Полонез бен Мазурканың
  

• 
  Айтыңдаршы ал енді,
  

• 
  Айта қойшы ал енді,
  

• 
  Әйгілі би әлемде,
  

• 
  Мұнараны ең алып,
  

• 
  Айтыңдаршы ал енді,
  

• 
  Әлемнің баршасы
  

2. 
   Бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы: « Чехия » (Слайд №3 )
   

• 
  Бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз?
  

- Чехия елінің экономикалық-географиялық жағдайының басты ерекшеліктерімен танысу,

- елдің тарихи қалыптасу кезеңдері танысу,

- халқының тұрмыс-салтының басты ерекшеліктерімен танысу,

- шаруашылығының дамытудың алғышарттары туралы білім алу.

3. 
   І. Бірінші бет – «Елтану» (Слайд №4 )
   

• 
  Жерінің ауданы – 78,9 мың км^2, дүние жүзінде 114 орында. (слайд № 4)
  
• 
  Халқы – 10,3 млн адам (2004 ж.), халық тығыздығы 132 адам/ км² (слайд № 5)
  
• 
  Астанасы – Прага (слайд № 6)
  
• 
  Тәуелсіздік алған жылы – 01.01.1993 (слайд №7)
  
• 
  Мемлекеттік құрылымы – парламенттік республика (слайд № 7)
  
• 
  Мемлекет басшысы – президент, Вацлав Клаус 07.03.2003 жылдан. (слайд № 7)
  
• 
  Үкімет басшысы – премьер-министр, Ян Фишер (слайд № 7)
  
• 
  Мемлекеттік тілі-чех тілі (слайд №8)
  
• 
  Ұлттық валютасы – чех кронасы СZК (слайд № 8)
  

• 
  Чехияның экономикалық-географиялық жағдайынын ерекшеліктерін атаңдар.
  

- Чехия Еуропаның дәл ортасында орналасқан. Пльзень қаласына таяу жерде «Еуропаның орталығы» деген жазуы бар гранитті ескерткіш орнатылған. (слайд №10)

- Чехия жері арқылы көптеген маңызды Еуропалық көлік желілері өтеді.

Қолайсыз: (слайд №11)

• 
  Теңізге шығатын тура жолдың болмауы шаруашылықты дамытуға қолайсыздық туғызады. (карта бойынша көрсету.)
  

• 
  Атластағы физикалық карта бойынша Чехияның теңізге шығуына мүмкіндік беретін өзендерін анықтаңдар. Ол өзендер сағаларында қандай ірі порттар орналасқан?
  

• 
  Лаба өзені ( Эльба өзенінің саласы ) арқылы Солтүстік теңізге,
  
• 
  ал шығысындағы Морана өзені (Дунайдың саласы) Қара теңізге шығуға болады.
  
• 
  Одра өзені арқылы Балттық теңізге шығуға болады.
  
• 
  Ірі порттар: Прага, Брно, Острава, Пльзень( Слайд № 13 карта бойынша көрсетіп, атау)
  

ІІІ. Үшінші беті - «Тарих».

Х ғасырда құрылған Прага князьдігі феодалдық Чехия мемлекетінің негізгі болып саналады. ХІІ ғасырдың екінші жартысында Чехия Әулие Рим империясы құрамындағы корольдік болып саналды. ХV ғасырдың бірінші жартысында Чехия жерінде феодалдық езгіге қарсы Ян Гус басқарған халықтық көтеріліс басталды. Бірақ қатал дін шырмауындағы халық жеңіске ұшырады. ХVІ ғасырдан бастап Чехия жері Австриялық Габсбург әулетінің қол астына өтті. 1620 жылы Габсбургтерге қарсы көтеріліс жеңіліске ұшырағаннан кейін, Чехия 1918 жылға дейін тәуелсіздігінен толық айырылды. Осы жылы Австро-Венгрия ыдырағаннан кейін, Прагадағы Ұлттық кеңес құрамы Чехия мен Словакиядан тұратын жаңа мемлекеттің құрылғанын жариялады. Тек қана 1993 жылы 1 қаңтардағы федерациялық жиын шешімі бойынша Чехия жеке егеменді ел болып, құрамындағы Словакиядан бейбіт жолмен бөлінді. Чехия 1993 жылдан БҰҰ-ның (Чехословакия 1945 жылдан мүше) мүшесі, 1990 жылдан ЕО-ға мүшелікке үміткер болып, 01.05.2004 кірді, 1999 жылдан НАТО-ның мүшесі. (слайд № 15)

Чехия жері түгелімен дерлік Орта Еуропаның аласа таулы бөліктерін алып жатыр. Олар: солтүстігінде Рудный (Крушне) және Судет таулары; шығысында Орлик және оңтүстік-шығысында Карпат таулары; оңтүстігінде Шумава және оңтүстік-батысында Чех орманы аласа таулары.Чехияның климаттық жағдайы өте қолайлы. Жаз аса ыстық емес, ауаның орташа температурасы 21 ⁰С шамасында, күз қазан айынан басталады. Қыс жылы, көбінесе қар жамылғысы тұрақты емес. Аса қатты аязды күндері температура -15 ⁰С-қа дейін төмендейді, бірақ мұндай құбылыс 10 жылда бір рет қайталануы мүмкін. Қысқы орташа ауа температурасы 0 ⁰С градус шамасында. Мұндай климаттық жағдайдың қалыптасуы жан-жағынан аласа таулармен қоршалып жатуына байланысты. Жылдық орташа жауын-шашын мөлшері жазық жерлерде 550 мм-ден таулы аудандарда 1400 мм-ге дейін жетеді.

Чехия жері орман ресурстарымен де біршама жақсы қамтамасыз етілген. Елде жалпы ауданы 9270 км (жерінің 12 %) шамасында болатын 1351 қорық бар, оның 3 ірі ұлттық саябақтар болып табылады. Оның ауданы 1111,2 км. Чехия мемлекеті – табиғат қорғау және табиғат ресурстарын тиімді пайдалану шараларын ежелден-ақ басты назарда ұстап келе жатқан ел. Сондықтан да оның көпшілік жерінде тылсым табиғат қаймағы бұзылмастан сақталған және халықаралық туризмнің көпшілікке танымал ауданы болып саналады.

(Пайдалы қазбалардан, әсіресе тас көмір мен қоңыр көмір шоғырланған Солтүстік Чехия және Острава-Карвин бассейндері, каолин, графит, шыны дайындайтын жоғары сапалы кварцті құм сияқты кен орындарымен ерекшеленеді)

• 
  Отын-энергетика мен қара металлургия – Острава, Орталық Чехия;
  
• 
  Машина жасау (прокат стандары, ұста-пресс, кен өндіру мен энергетикаға қажетті жабдықтар): Прага, Пльзень, Брно. Автокөлік «Шкода»; (слайд № 21)
  
• 
  Жеңіл және тамақ өнеркәсібі: чех шынысы – Яблонец (слайд № 22), чех сырасы – Пльзень, қарындаш фабрикасы «Кох-и-нор» Ческе-Будеевице (слайд № 23);
  
• 
  Ауыл шаруашылығы: қара мал,бидай, арпа, қант қызылшасы, құлмақ, жүзім; (Сдайд № 24)
  
• 
  (Слайд № 25). Мемлекет қазынасын толықтыруда туризмнің үлесі күннен-күнге артуда. Чехияда туризмнің бірнеше түрі дамыған: Чехия қалалары (слайд № 26,27,28) , минералды су курорттары (слайд № 29-30-31 ), белсенді демалу (слайд № 32-33), тау шаңғы курорттары (слайд № 34), конгрестік туризм (слайд № 35).
  
• 
  Конгрестік туризм дегенді қалай түсінеміз?
  

1. 
   Чехиямен шектесетін мемлекеттер:
   

С) Австрия, Болгария, Словакия, Германия

Д) Германия, Албания, Венгрия, Польша

Е) Польша, Венгрия, Австрия, Германия

2. Тәуелсіздік жылы.

А) 1990 ж

В) 1991 ж

С) 1992 ж

Е) 1994 ж

3. Чехия жері қандай географиялық объектте орналасқан?

А) Шығыс Еуропа жазығы

В) Батыс Сібір жазығы

С) Орта Сібір таулы қыраты

Е) Дунай бойы ойпаттары

4. Чехияның қорықтар саны:

А) 1351

В) 1352

С) 1353

Е) 1355

В) 1 км – 142 адам

С) 1 км – 152 адам

Д) 1 км – 162 адам

Е) 1 км – 172 адам

6. Чехия теңіз порты қай елде тіркелген:

А) Германия

В) Австрия

С) Словакия

Д) Польша

Е) Венгрия

7. Әйгілі «Кох- и -нор» қарындашын шығаратын қала:

А) Прага

С) Яблонец

Д) Пльзень

Е) Ческе-Будеевице

8. Прага қай өзеннің жағасында орналасқан:

А) Эльба

В) Лаба

Д) Морана

Е) Карвин

9. Чехияның ең ірі сауда әріптесі:

В) Австрия

С) Словакия

Д) Польша

Е) Венгрия

10. Чех шынысының орталығы:

А) Прага

В) Острава

Д) Пльзень

• 
  §18 оқу
  
• 
  Чехия жеріндегі маңызды туристік объектілерді анықтап, оларға қысқаша хабарлама дайындау.
  

Тақырыбы: «Чехия»

Өткізілген сынып: 11 эмк