§ 8 , анықтаманы, ПЖ-ның жіктелуін, сызбасын жаттау, сұрақтарға жауап беру, тапсырмаларын орындау, тест сұрақтарына жауап беру

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

14.11.2014ж

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : Операциялық жүйенің басқарудың негізгі тәсілдері және обектілері

Сабақтың мақсаты : оқушыларда Windows ОЖ-ның пайдаланушы интерфейсі туралы түсінік қалыптастыру, Windows терезесі құрылымдық элементтерімен, қызметімен таныстыру, терезелер түрлерін баптауды үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : жұмыс үстелі, тапсырмалар тақтасы, тапсырмалар тақтасының таңбалары, бас меню Windows ОЖ-ның терезелері құрылымын, қызметін.

Оқушылар үйренуі тиіс : Windows ОЖ іске қосуды, тапсырмалар тақтьасының таңбаларын пайдалануды, терезелерді басқаруды, бумалар баптауды.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсатымен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

ІV Білімді өзектендіру

Сұрақтар :

Компьютер қандай программалық жабдықтамасыз жұмыс істей алмайды ?

ОЖ-ның жүктелуі қай кезде орындалады?

ОЖ-ға мысал келтір.

Компьютерлеріңде қандай ОЖ орнатылған ?

V Жаңа тақырыпты оқып-үйрену

Жаңа тақырыпты түсіндіру – мазмұнын экранда паралель көрсетіп отыру арқылы жүргізіледі.

Windows операциялық жүйесі жүктелгеннен кейін экранда Жұмыс үстелі пайда болады.

Жұмыс үстелі

Жұмыс үстелінің сыртқы түрін тұтынушының өзі жеке таңдайды. Әдетте Жұмыс үстелінде Компьютер, Желі, Қоржын, Басқару тақтасы сияқты нысандардың белгішелері, Есептер тақтасы мен Бастау батырмасы орналасады.

Бастау батырмасын басқаннан кейін программаларды іске қосуға, құжат ашуға, жүйенің баптауын өзгертуге, анықтамалық мәлімет алуға, қажетті файлды табуға және т.б.мүмкіндіктер беретін Windows-тің Бас мәзірі ашылады.

Бас мәзірдің негізгі бұйрықтары :

Бас мәзір екі – сол және оң жақ бөліктен тұрады.

Сол жақ бөлігінде жақында жұмыс жасаған программалар тізімі орналасады. Тізімнен төмен 2 бұйрық көрсетіледі:

· Барлық программалар – компьютерде орнатылған программалардың тізімін шығарып, оларды орындауға мүмкіндік береді.

· Іздеу терезесі – файлдарды, бумаларды немесе пошталық хабарламаларды іздеуге мүмкіндік жасайды.

Бас мәзірдің оң жақ бөлігінде мынадай бұйрықтар бар :

· Тұтынушы – дербес буманы ашу;

· Құжаттар – құжаттар топтамасы ашылады;

· Бейне – бейнелер топтамасы ашылады;
· Музыка – музыкалық жазбалар топтамасы ашылады;

· Компьютер – компьютердің параметрлерін баптау ;

· Басқару тақтасы – компьютердің параметрлерін баптау ;

· Құрылғылар мен принтерлер – компьютерге қосылған құрылғыларды баптауға арналған терезе;

· Үнсіз келісім программалары – Интернетте жұмыс істеуге арналған және басқа программалар тізімі ;

· Анықтама және қолдау анықтама жүйесін шақыруға мүмкіндік береді.

Есептер тақтасы

Кез келген қосымшаны іске қосқанда Есептер тақтасында ашылған қосымшаның белгішесі бейнеленген батырма пайда болады. Сонымен, барлық жұмыс істеп тұрған қосымшалар батырма түрінде есептер тақтасында көрсетіледі.

Барлық жұмыс істеп тұрған қосымшалардың батырмаларынан басқа есептер тақтасында тез іске қосу тақтасы да бар. Онда іске қосуға болатын программалардың белгішелері орналасқан.

Есептер тақтасының оң жақ бөлігінде программамен қай тілде жұмыс істеуге болатынын таңдауға мүмкіндік беретін тілдер тақтасы бар. Үнсіз келісім бойынша орыс және ағылшын тілдері орнатылған. Тілді Басқару тақтасы арқылы ауыстыруға болады. Есіптер тақтасы сағатпен аяқталады.

«Бастау» батырмасының Есептер тақтасы мен Бас мәзірінің сырт бейнесі былай бапталады. Алдымен тышқанның оң жақ батырмасымен Есептер тақтасының кез келген бос жерін басу керек. Контекстік мәзір пайда болады. Бұл мәзірдің Қасиеттер бұйрығын таңдаңдар. Есептер тақтасын өздерің таңдағандай етіп баптауға болатын терезе пайда болады.

VІ Компьютерде орындалатын өзіндік жұмыс

Оқушылар деңгейлік тапсырма бойынша жұмыс істейді. Әр деңгейдің тапсырмасы жұмыстың әртүрлі дағдыларын қалыптастырады.

В,С деңгейлік тапсырмалары Paint графикалық редакторында жұмыс дағдысын қалыптастыруға бағытталған.

VІІ Қорытындылау

Мұғалім оқушылардың тәжірибелік жұмысын бағалайды.

VІІІ Үйге тапсырма

Операциялық жүйенің басқарудың негізгі тәсілдері және обектілері

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 10 Терезелер

Сабақтың мақсаты : Windows ОЖ-ның негізгі нысаны – тереземен, құрылымдық элементтерімен оқушыларды таныстыру, қызметімен, жұмыс аймағында басқару элементтерімен таныстыру.

Оқушылар білуі тиіс : Windows ОЖ-ның құрылымын, басқару элементтерін, құрылымдық элементтердің қызметін, қапшықтардың басқару элементтерін.

Оқушылар үйренуі тиіс : Windows ОЖ-ның құрылымын, диалогтық терезесінің элементтері мен тағайындаалуын, терезені басқару пернетақта батырмасының көмегімен, қалып – күй жолындағы ақпаратты оқып, терезені күйге келтіру.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

§ 9 бойынша тест тапсырмасы

ІІІ Білімді өзектендіру

Сұрақтар :

Біз қандай ОЖ-мен жұмыс істейміз ?

Неге олай аталады ?

Бүгінгі сабақта терезе құрылымын, терезелердің қандай болатынын, олармен қалай жұмыс істеу керектігін үйренеміз.

ІV Жаңа сабақты түсіндіру

Экранна терезе, қапшық құрылымы сипаттамасын көрсетіп түсіндіремін. Оқушылар терезе элементтері, атауы және қызметі туралы бұрыннан таныс болуы мүмкін. «Терезелермен жұмыс» бөлімін оқумен қатар компьютерде компьютерде жұмыс орындалады. Оқушылар терезе, қапшық мүмкіншіліктерін оқиды.

Тақырып жолының оң жағында терезені басқару батырмалары орналасқан. Олардың көмегімен терезені жиыруға, бүкіл экранға жаюға, жабуға, оның бастапқы өлшемдерін қайта қалпына келтіруге болады.

Жиыру батырмасы терезені экраннан алып тастағанмен, программамен орындалып жатқан жұмысты аяқтамайды. Ашылған терезенің белгішесі Есептер тақтасында көрсетіліп қалады. Терезені қайта ашып көру үшін тышқанның сілтемесін осы белгішеге жақындатсаңдар жеткілікті.

Жаю батырмасы – терезенің өлшемін өзгертеді . Терезені экранның бетіне толық жаюға немесе керісінше, оның мөлшерін кішірейтуге болады.

Жабу батырмасы – программаның жұмысын аяқтайды. Программаның терезесін жабар алдында өз жұмыстарыңды міндетті түрде сақтап қою керек. Әдетте, программаның өзі терезенің мазмұнын сақтау керек екенін ескертеді.

Терезені Alt+F4 пернелерінің тіркесімдері көмегімен де жабуға болады.

Терезенің ең төменгі жолы жай-күй жолы деп аталады.

Терезелермен жұмыс істеу

Терезенің өлшемін тек терезелерді басқару батырмаларымен ғана өзгертіп қоймайды. Терезенің мөлшерін еркін өзгерту үшін тышқанның сілтемесін терезенің шекарасына немесе бұрышына апарып, сілтеме екі бағытты жебеге айналғанда, терезенің бір немесе екі бүйірін жылжытыңдар. Ашық терезелердің біріншісінен екіншісіне олардың есептер тақтасындағы батырмаларын немесе Alt+Tab пернелерін басып ауысуға болады.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау.

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Сабақты қорытындылау. Оқушылардың тәжірибелік жұмысын бағалаймын.

VІІІ Үйге тапсырма

§ 10, тест сұрақтарына жауап беру.

Сабақ жоспары : «Бекітемін»
Оқу ісінің меңгерушісі

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 11 Файлдар, бумалар және жарлықтар

Сабақтың мақсаты : Windows негізгі нысандарының анықтамалары мен сипаттамалары туралы оқушыларға түсінік беру, бума мен жарлық құруды үйрету.

Оқушылар білуі тиіс: «Файл», «бума», «жарлық», «бумалар иерархиясы» анықтамаларын, файл мен бума атауларының ережелері мен шектеулерін, бумаларды, жарлықтарды құру тәсілдерін.

Оқушылар үйренуі тиіс : Windows нысандарына, олардың типтеріне анықтама беруді, нысандарға атау беруді, бума мен жарлық жасауды.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

ІV Білімді өзектендіру

Сұрақтар :

Біз қандай ОЖ-мен жұмыс істейміз ?

Неге олай аталады ?

Бүгінгі сабақта терезе құрылымын, терезелердің қандай болатынын, олармен қалай жұмыс істеу керектігін үйренеміз.

ІV Жаңа сабақты түсіндіру

Экранна терезе, қапшық құрылымы сипаттамасын көрсетіп түсіндіремін. Оқушылар терезе элементтері, атауы және қызметі туралы бұрыннан таныс болуы мүмкін. «Терезелермен жұмыс» бөлімін оқумен қатар компьютерде компьютерде жұмыс орындалады. Оқушылар терезе, қапшық мүмкіншіліктерін оқиды.

Тақырып жолының оң жағында терезені басқару батырмалары орналасқан. Олардың көмегімен терезені жиыруға, бүкіл экранға жаюға, жабуға, оның бастапқы өлшемдерін қайта қалпына келтіруге болады.

Жиыру батырмасы терезені экраннан алып тастағанмен, программамен орындалып жатқан жұмысты аяқтамайды. Ашылған терезенің белгішесі Есептер тақтасында көрсетіліп қалады. Терезені қайта ашып көру үшін тышқанның сілтемесін осы белгішеге жақындатсаңдар жеткілікті.

Жаю батырмасы – терезенің өлшемін өзгертеді . Терезені экранның бетіне толық жаюға немесе керісінше, оның мөлшерін кішірейтуге болады.

Жабу батырмасы – программаның жұмысын аяқтайды. Программаның терезесін жабар алдында өз жұмыстарыңды міндетті түрде сақтап қою керек. Әдетте, программаның өзі терезенің мазмұнын сақтау керек екенін ескертеді.

Терезені Alt+F4 пернелерінің тіркесімдері көмегімен де жабуға болады.

Терезенің ең төменгі жолы жай-күй жолы деп аталады.

Терезелермен жұмыс істеу

Терезенің өлшемін тек терезелерді басқару батырмаларымен ғана өзгертіп қоймайды. Терезенің мөлшерін еркін өзгерту үшін тышқанның сілтемесін терезенің шекарасына немесе бұрышына апарып, сілтеме екі бағытты жебеге айналғанда, терезенің бір немесе екі бүйірін жылжытыңдар. Ашық терезелердің біріншісінен екіншісіне олардың есептер тақтасындағы батырмаларын немесе Alt+Tab пернелерін басып ауысуға болады.

Сұрақтар :

ОЖ дегеніміз не ? Ол қандай функцияларды орындайды ?

Windows ОЖ интерфейсінің негізгі нысандарын және басқарушы элементтерін атаңдар.

Жұмыс үстелінің негізгі элементтерін атаңдар.

Тапсырмалар тақтасында не орналасқан ?

Терезені басқарудың қандай элементтерін білесіңдер ?

V Жаңа тақырыпты түсіндіру

Компьютердегі барлық ақпарат белгілі бір тәртіппен орналасады. Ол тәртіп файлдық жүйе деп аталатын арнайы жүйенің көмегімен қамтамасыз етіледі. Файлдық жүйенің негізгі нысандары файлдар, бумалар және жарлықтар.

Файл – байттардың әлдебір атауы бар тізбегі.

Бумалар. Windows – та бума құрылымының иерархиялық ұстанымын түсчіндіру.

Жарлықтар. Жарлыққа ерекше көңіл бөлінеді. Мынадай сәттер бойынша ұсыныстар құрастыруға болады:

Жарлық – программа немесе құжатты көрсететін, нысан туралы ақпарат салынған белгі. Жарлық программа құжаттың төменгі бұрышындағы бағдаршасымен ерекшеленеді.

Жарлық қасиетін ашу арқылы нысанның қайда орналасқанын көруге болады. Жарлықтарды пайдалану кездейсоқ жойылған ақпараттан сақтандырады. Жарлық жойылса да, файл немесе бума жойылмайды.

Ойындар бумасының үлгісі Ойындар бумасының жарлығы

Буманы құру

Жаңа бума құру қиын емес. Өздерің таңдаған жерде Жаңа бума бұйрығын таңдасаңдар жеткілікті. Жаңа бума (Новая папака) деген жыпылықтаған атауы бар буманың белгішесі пайда болады. Сендерге тек пернетақтадан буманың жаңа атын теріп, Enter пернесін басу ғана қалады. Жаңа бума бос болады. Осы буманың ішіне өз қалауларыңша файлдар мен басқа бумаларды орналастыруыңа болады.

Жарлық құру

Құжаттар бумасын ашыңдар. Кез келген файлдың үстінде контекстік мәзір шақырыңдар. Жарлық құру бұйрықтарын табыңдар.

Қажетті нысанның үстінде шақырылған контекстік мәзірде Жарлық құру бұйрығы бар. Бұл бұйрық бойынша бастапқы нысан орналасқан жерде жарлық құрылады. Мысалы, егер сендер жарлықты Құжаттар бумасындағы файлға құратын болсаңдар, онда жаңадан құрылған жарлық Құжаттар бумасында орналасады.

Таңдалған нысанға жарлық құрып, оны Жұмыс үстеліне орналастыруға арналған бұйрық: Отправить Рабочий стол( Создать ярлык ). Жұмыс үстелінде осы нысанды ашатын жарлық пайда болады.

Нысандардың атын алмастыру

Нысанның атын алмастыру үшін нысанның контекстік мәзірін қолданады. Одан Переименовать бұйрығын таңдау керек.

Бірден бірнеше нысанның атын алмастыруға болмайтынын естен шығармаңдар.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Оқушылардың тәжірибелік жұмысын бағалаймын.

VІІІ Үйге тапсырма

§ 11 мазмұндау, тесте сұрақтарына жауап беру

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : Обьектілерді іздеу. Обьектілерді көшірмелеу, орнын ауыстыру және жою. Алмасу буфері § 12 Нысандармен жұмыс істеу

Сабақтың мақсаты : Windows нысандарымен жұмыс істеу, оларды бір орыннан екінші орынға жылжыту дағдыларын қалыптастыру. Іздестіру, көшіру, тасымалдау, жою, файлдар, бумалар, жарлықтар атауларын өзгерту жұмыстарын сауатты орындаудың дағдыларын қалыптастыру.

Оқушылар білуі тиіс : іздестіру, көшіру, тасымалдау, жою, файлдар, бумалар, жарлық атауларын өзгерту тәсілдерін; «алмастыру буфері» түсінігін, себет қызметін. Құжатты іздеу, көшіру, жылжыту, файлдардың аттарын өзгерту, өшіру, қапшықтар мен таңбашаларды, себетті тазалау.

Оқушылар үйренуі тиіс : қойылған талапқа байланысты ыңғайлы, оңай көшіруді, жылжытуды файл, бума, жарлықтар атауын өзгерту, өшіруді қалпына келтіруді.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сұрақтар:

Файлға, бума және жарлыққа анықтама беріңдер.

Белгілер мен жарлықтар арасында қандай айырмашылық бар ?

V Жаңа тақырыпты түсіндіру

Компьютерде жұмыс істеу барысында нысандарға (файлдарға, бумаларға және жарлықтарға) көбіне мынадай амалдар қолданылады:

· көшіру (нысанның көшірмесі дискінің басқа жеріне орналастырылады ) ;

· орын алмастыру ( нысанның өзі дискінің басқа жеріне орналастырылады );

· жою;

· атын алмастыру (нысанның атауы өзгереді).

Қатар тұрған аралас нысандарды ерекшееу арқылы белгілеп алуға болады.

Топтың бірінші нысанын ерекшелейміз;

Shift пернесін басып тұрып, соңғы нысанды ерекшелейміз.

Әрқашан шектес нысандарды ғана ерекшелеу керек емес. Егер нысандар экранда бір- бірінен алшақ орналасса, онда оларды ерекшелеу үшін Ctrl пернесін қолданады.

Нысандарды жылжыту / көшіру

Нысандарды жылжыта отырып, сендер оларды бумаларға тарата аласыңдар. Ал нысандарды көшіру арқылы жаңа жерде олардың көшірмесін аласыңдар, мысалы, дискіде.

Нысандарды жылжыту және көшіру тәсілдерін қарастырайық.

Тышқанмен жылжыту/көшіру. Егер екі бума бір ғана дискіде орналасса, онда нысанды бумадан- бумаға тышқанмен сүйреуге болады. Егер жылжыту кезінде Ctrl пернесін ұстап тұрсақ, онда ерекшеленген нысандар көшірілетін болады. Бұл жағдайда тышқан сілтемесінің қасында кішкентай «+» таңбасы пайда болады. Сондай –ақ , тышқанның оң жақ батырмасын басып тұрып орындалатын сүйреу әрекетін де қолдануға болады.

Алмасу буфері

Windows –тің алмасу буфері дегеніміз – компьютер жедел жадының Windows нысандарын уақытша сақтауға болатын арнайы аймағы. Алмасу буферінің көмегімен көшіру үшін сендерге екі бұйрық : Көшіру және Кірістіру керек болады.

Көшіру бұйрығын орындағанда нысандар алмасу буферінде сақталады. Кірістіру бұйрығын орындағанда нысандардың алмасу буферіндегі көшірмесі сендер көрсеткен жерде пайда болады.

Алмасу буфері көмегімен нысандарды жылжыту / көшіру тәсілдері

1. Мәзірдің Реттеу пункті Нысандарды ерекшелеңдер. Реттеу Көшіру немесеРеттеу Қиып алу бұйрығын таңдаңдар. Нысанды апаруға тиісті терезеге ауысыңдар. Реттеу Кірістіру бұйрығын таңдаңдар.

2. Контекстік мәзір

Контекстік мәзірде Көшіру, Қиып алу және Кірістіру бұйрықтарын табыңдар. Әрекеттердің тәртібі тура мәзірдің Реттеу пунктінің бұйрықтарымен бірдей.

3.Пернетақта

Бұйрықтарды пернетақтадағы пернелерді басып тұрып орындау керек:

Ctrl + С – көшіру;

Ctrl + Х – қиып алу;

Ctrl + V- кірістіру.

Нысандарды жою және қайта қалпына келтіру

Жою амалы өте қауіпті. Нысанды дұрыс таңдамасаңдар маңызды ақпаратты жойып алуларың мүмкін. Міне, осындай себептермен байланысты нысандарды жою үшін Windows –те арнайы құрал – Қоржын қарастырылған. Қоржын – барлық жойылған нысандар орналасатын арнайы бума.

Нысандарды Қоржынға жою тәсілдері :

Нысанды Қоржынның белгішесіне сүйреу.

Мәзірдің Реттеу Жою бұйрығымен.

Пернетақта көмегімен : нысанды тышқанмен шертіп ерекшелеп, Del пернесін басса жеткілікті.

Барлық жағдайда жою алдында экранға сұхбаттық терезе шығарылады, онда тұтынушыдан жою үшін сұраныс жасалады. Жойылған нысанды қайта қалпына келтіруге болады. Ол үшін Қоржын терезесін ашып, қажетті нысандарды ерекшелеп алып, Қайта қалпына келтіру бұйрығын орындау керек.

Егер дискідегі орын аз болса, әдетте Қоржынды тазалайды. Бірақ бұдан кейін файлдарды қайта қалпына келтіру мүмкін емес.

Қоржында орналасқан барлық файлдарды емес, таңдаулыларын ғана жоюға болады.

Қайсыбір тұтынушылар нысандарды Қоржынға орналастырмай, бірден жоюды дұрыс көреді. Бұл тәсіл қауіпті, орындалған әрекеттердің дұрыстығына сенімділікті талап етеді.

Нысандарды Қоржынға орналастырмай жою үшін Shift +Del пернелер тіркесімдерін қолданады.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Оқушылардың тәжірибелік жұмысын бағалаймын.

VІІІ Үйге тапсырма

§ 12 мазмұндау, тесте сұрақтарына жауап беру

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

Ақпаратты оқу

Қажетті файлды бумадан қалай табуға болады ?

Дискідегі файлды қалай табуға болады ?

Ақпаратты компьютерге қалай сақтайды ?

Сақтау және Қалй сақтау бұйрықтарының айырмашылығы неде ?

Ақпаратты дискіден қалай оқимыз ?

Жүйелік бумаларда файл ізделе ма ?
VІІІ Үйге тапсырма
§ 13 мазмұндау, тесте сұрақтарына жауап беру

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : ІV ТАРАУ. PAINT ГРАФИКАЛЫҚ РЕДАКТОРЫ

§ 14 Сурет салу, сақтау және ашу

Cабақтың мақсаты: PAINT графикалық редакторын баығттауды, қосуды, сурет салу және сақтауды үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : «Растрлық графикалық редактор» ұғымын.

Оқушылар үйренуі тиіс : сурет өлшемін орнатуды, сақтауды. Түстер палитрасын іске қосуды. Қылқалам, қарындаш, сызық, доғал, масштаб құралдарын қолдануды.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сұрақтар:

Ақпараттың қандай түрлерін компьютерде өңдеуге болады ?

Қандай графикалық редакторларды біліңдер ?

Компьютердің қандай құрылғысы графикалық ақпаратты өңдейді ?

Компьютердің қандай құрылғысы графикалық ақпаратты шығарады ?

Кез келген қосымша терезеде қандай элементтер орналасады ?

V Жаңа тақырыпты түсіндіру

Адамдардың бәрі суретті жақсы сала алмайды . Сондықтан адамзат ұзақ жылдар графикалық бейнелерді құруды механикаландыруға тырысты және бұған есептеу техникасының арқасында қол жеткізді.

Графикалық редакторды таңдау жұмыс істеу мақсаты мен компьютердің мүмкіндігіне байланысты. Мәселен, сабаққа хабарлама толтыру үшін Стандарттық программа – PAINT графикалық редакторын пайдалансаңдар жеткілікті.

PAINT графикалық редакторында жұмыс істей отырып, өздеріңнің мәтіндеріңнің көркемдеулерін, Жұмыс үстелі үшін фондық бейнелер құруды, қарапайым фотомонтаж жасауды, бейнелерді өзгертуді және тағы да көп нәрселерді үйренесіңдер.

Компьютерде графикалық ақпаратты құру құралдарына жататындар :

· Енгізу құрылғылары (сканер, тышқан, графикалық планшет және т.б.) ;

· Графикамен жұмыс істеуге арналған программалар (графикалық редактор ).

Графикалық редактор – графикалық бейнелерді құруға және өзгертуге арналған программа.

PAINT (ағылшынша сурет, сурет салу ) – бұл растрлық (нүктелерден тұратын) бейнелермен жұмыс істеуге арналған графикалық редактор.

Барлық растрлық бейнелер нүктелерден – пиксельдерден тұрады. Ол суреттің мөлшерін өзгерткенде анық көріәнеді.

Пиксель - - растрлық бейненің ең кішкентай элементі.

Суреттің сапасы жоғары болған сайын, ол сақталатын файлдың мөлшері де үлкен болады. Жұмыс істегенде осыны ескеру керек. Мысалы, егер файлды поштамен жөнелту керек болса, оның пішімін өзгертіп, «жеңілірек» ету керек.

Жиі орындайтын бұйрықтарыңды Жылдам қол жеткізу тақтасына шығарып қоюларыңа болады. Ол үшін бұйрықтың атын тышқанның оң жақ батырмасын шертіп, Жылдам қол жеткізу тақтасына қосу бұйрығын таңдаңдар.

Түсті таңдау үшін Түстер тобындағы Палитра қолданылады. Оның сол жақ бөлігінде пәрмендер көрсетіледі.

Алдыңғы саптағы түс Қылқаламның түсін, сызықтың, фигуралар контурының түсін анықтайды. Фонның түсін фигуралардың ішін толтыру үшін және өшіргіш үшін қолданады. Түсті таңдау үшін алдымен қажетті алып- қосқышты таңдап, одан кейін тышқанмен палитрадағы керек түсті шертеді.

Суретті тышқанның сол жақ батырмасын да оң жақ батырмасын да жібермей ұстап тұрып салуға болады. Палитрада 20 түс анықталып, бекітілген. Қажет болса, Түстерді өзгерту батырмасын шертіп, түстерді қосуға болады.

Компьютер милиондаған түспен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Түстің дәл мәнін ондағы қызыл, жасыл және сарының реңкін, қарама- қарсылығын, ашықтығын және санын көрсетіп анықтауға болады.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Оқушылардың тәжірибелік жұмысын бағалаймын.

Графикалық деректерді енгізу және шығару үшін қандай құрылғылар қолданылады ?

Графикалық редактор деген не ?

Растрлық графиканың кемшілігін атаңдар.

Сурет салу мен толтыру үшін түстерді қалай таңдаймыз ?

§ 14 мазмұндау, тесте сұрақтарына жауап беру

Сабақ жоспары : «Бекітемін»
Оқу ісінің меңгерушісі

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 15 Графикалық редактордың сурет салу құралдары

Сабақтың мақсаты : PAINT графикалық редакторы мүмкіндіктерімен танысуды жалғастыру.

Оқушылар білуі тиіс : құралдардың қызметін, қосымша күйге келтіру мүмкіндіктерін.

Оқушылар үйренуі тиіс : өшіргіш құралын 2 режимде пайдалануды. Фигуралардың тіктөрбұрыш, доғал, қисық, бүріккіш болатындығын. Фигураларды дұрыс салуды. Жұмыс үстелі фоны ретінде суретті пайдалануды.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сұрақтар:

Графикалық редакторда сурет салу үшін пайдаланған құралдарды атап шығыңдар.

Қазір қайсы құрал қалай белгіленіп тұрғанын қалай білеміз ?

Өшіргіш қандай түсте жұмыс істейді ?

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Практикалық жұмыс жасай отырып, сендер құралдармен және фигуралармен таныса бастадыңдар. Олардың мүмкіндіктерін толығырақ қрастырайық.

Программаның терезесін қарайық. Жұмысқа керектің бәрі Жолақта орналасқан.Негізгі тіркеме бетінде Алмасу буфері, Кескін, Құралдар, Фигуралар, Қалыңдық, Түстер топтары орналасқан.

Құралдар таңдау үшін оны тышқанмен шертсеңдер жеткілікті.

Құралдар мен фигуралар үшін баптау амалдарын орындауға болады. Мысалы :

· Қарындаш үшін – жуандық, түс;

· Фигуралар үшін – контур, заливка, түстер.

Жай –күй жолында ағымдағы жұмыс туралы ақпарат беріледі. Мысалы, суреттің мөлшері.

Егер суреттің кішкене бөлігін тазалау керек болса, Өшіргіш сайманы қолданылады. Өшіргіш екі режимде болады : қарапайым және түрлі түсті . Қарапайым өшіргіш бәрін өшірсе, түрлі түсті өшіргіш тек Қылқаламның пәрменді түсін өшіреді.

Қисық сызықты салған кезде міндетті түрде екі бүгілісті көрсету керек. Алгоритм түрі келесідей : сызық сызамыз, бүгілістің біреуін тышқанның сол жақ батырмасымен созып, екінші бүгілісті созамыз

Қатаң горизонталь, вертикаль немесе 45 градусқа ауытқыған сызық сызу үшін тышқанды жылжытқанда Shift пернесін ұстап тұру керек.

Сол сияқты, Shift пернесін жібермей ұстай отырып, «дұрыс» фигуралар салуға болады. Тікбұрышты қолданғанда тіктөртбұрыш, ал Сопақтан – шеңбер саламыз.

Көпбұрыш былай салынады: бірінші сызықты жүргіземіз, одан кейін тышқанның сол жақ батырмасымен біртіндеп барлық төбелерін шертіп шығамыз. Суретті тышқанды екі рет шертіп немесе фигураны тұйықтап аяқтаймыз.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау
Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Өшіргіш сайманының жұмыс режимдерін сипаттаңдар ?

Фигура шекарасының жуандығын қалай өзгертеміз ?

Дұрыс фигураны қалай саламыз ?
VІІІ Үйге тапсырма