-сурет-пропап-бутанға арналған баллон

Баллондарды тасымалдауға тек рессорлы көлік құралдарында, сондай-ақ арнайы қол арбаларында немесе зембілдерде ғана рұқсат етіледі. Баллондарды контейнерсіз тасымалдау кезінде келесі талаптар сақталуы тиіс:

* барлық баллондарда істен шыққанға дейін сақтандыру қалпақтары бұрылуы тиіс;

* оттегі баллондары ағаш ұяларға салынуы тиіс (резеңкемен немесе басқа да жұмсақ материалдармен желімделген ұялары бар металл төсемдерді қолдануға рұқсат етіледі);

* оттегі баллондары сақтандыру қалпақтары бір жағында болатындай машина шанағына көлденең ғана төселуі тиіс; баллондарды ернеулердің биіктігі шегінде төсеуге жол беріледі;

* баллондарды арнайы нұсқаулықтан өткен жұмысшылар тиеуі тиіс.

Тік жағдайда оттегі және ацетилен баллондарын тасымалдауға тек арнайы контейнерлерде ғана жол беріледі. Екі баллонды арнайы арбамен жұмыс орнына тасымалдауды қоспағанда, көліктің барлық түрлерінде оттегі және ацетилен баллондарын бірге тасымалдауға тыйым салынады. Жазғы уақытта баллондар күн сәулесінен брезентпен немесе басқа жабындармен қорғалуы тиіс. Баллондарды жұмыс орны шегінде қисайту арқылы көлбеу жағдайда ауыстыруға рұқсат етіледі. Жұмыс орындарында баллондар тік жағдайда берік бекітілуі тиіс.

Цилиндр-бұл Сығылған, ерітілген және сұйытылған күйдегі газдарды сақтауға және тасымалдауға арналған металл контейнер.

Оттегі баллондары. Газбен дәнекерлеу үшін оттегін МЕМСТ 949 – 73 сәйкес көміртекті (150У) және қоспаланған (150л) болаттан жасалған тұтас тартылған баллондарда жеткізеді.

Оттегі цилиндрі мыналардан тұрады:

- шығыңқы түбі бар тұтас тартылған болат корпус;

- тиянақ;

- бекіту вентилі бар қылталар;

- сақтандырғыш қалпақ.

Оттегі цилиндрінің клапаны жезден жасалады, өйткені Болат Сығылған оттегі ортасында белсенді коррозияға ұшырайды, ал шыбындар мен штепсельдер болаттан, алюминий қорытпаларынан және пластмассадан жасалады. Екі модификациялы вентильдер шығарылады: ВК – 94 типті – жарылатын сақтандырғыш мембранасыз және ВК – 94м типті, қысым 30 МПа (300 кгс/см2) астам мәнге дейін көтерілген жағдайда баллонды үзілуден сақтайтын жарылатын мембранасы бар.

Жұмыс алдында оттекті вентильдің барлық бөлшектері өздігінен тұтануды болдырмау үшін мұқият майсыздандырылуы тиіс.

Баллондағы оттегінің мөлшерін анықтау мынадай пропорция бойынша жүргізіледі: атмосфералық қысым кезінде (0,1 МПа) баллонда 40 дм3 газ болады, егер Баллондағы қысым 15 МПа тең болса, онда 40 дм3 көлеміне дейін атмосфералық қысым кезінде болатын оттегінің 40*15/0,1=6000 дм3 немесе 6 м3 сығуға болады.

Ацетилен баллондары.

Тұтас тартылған ацетилен баллондары МЕМСТ 949 – 73 сәйкес көміртекті және қоспаланған болаттан дайындалады.

Ацетилен цилиндрі белсендірілген көмірдің кеуекті массасымен толтырылады, ол цилиндрдің сыйымдылығы 1 дм3 үшін 225...300 г ацетонмен сіңдірілген. Ацетонда жақсы еритін Ацетилен аз жарылғыш болады.

Құйылған кеуекті массасы бар, 7,4 кг ерітілген ацетиленді орналастыруға қабілетті баллондар үнемді, ал белсендірілген көмір баллондары тек 5 кг құрайды.

Кеуекті массасы құйылған баллонда "АЦЕТИЛЕН" деген жазудан төмен қызыл бояумен ЛМ әріптері жазылған. Жаңа цилиндрлер азот жастығымен жеткізіледі.

Ацетиленді баллоннан іріктеу кезінде ацетонның бу түріндегі бөлігі де алынады. Жұмыс кезінде ацетон шығынын азайту үшін баллондарды тік қалыпта орналастыру және ацетиленді 1,7 м3/сағ аспайтын жылдамдықпен іріктеп алу қажет.

Ацетилен цилиндрінің клапаны болаттан жасалған. Құрамында 70% - дан астам мыс бар қорытпаларды қолдануға жол берілмейді, өйткені ацетиленмен жанасқанда жарылыс қаупі бар ацетиленді мыс пайда болады.

Ацетилен цилиндрінің клапанының ерекшелігі-шыбынның және фитингтің болмауы. Клапанның корпусында ацетилен редукторының фитингі орнатылып, оны былғары тығыздағыш арқылы арнайы қысқышпен басатын бүйір ойық бар.

Вентильдің мұндай конструкциясы жарылыс қауіпті қоспаның пайда болуын болдырмау үшін басқа редуктордың кездейсоқ орнатылуына жол бермейді.

Ацетилен цилиндрінің клапанының тағы бір ерекшелігі-оны ашу, жабу және редукторды цилиндрге қосу арнайы соңғы кілтпен жүзеге асырылады.

Техникалық пропан үшін баллондар.

Техникалық пропан үшін баллондар ГОСТ 15860 – 84 сәйкес қалыңдығы 3 мм көміртекті болаттан жасалады.

Баллондардың конструктивтік ерекшеліктері. Мойын пропан цилиндрінің дәнекерленген цилиндрлік корпусының жоғарғы жағына, ал төменгі жағына аяқ киім дәнекерленген. Мойында жез клапан бұралған бұрандалы тесік бар. Баллонның ішінде астарлы сақиналар орналасқан. Баллон вентилін механикалық зақымданудан қорғау үшін сақтандырғыш қалпақ қызмет етеді.

Мембраналық үлгідегі пропан баллонының вентилі 2,0 МПа (20 кгс/см2) дейінгі жұмыс қысымына есептелген. Клапанның дизайны жезден (сирек болат) корпусты қамтиды, оның ішінде шпиндель, өзек және клапан бар. Клапан корпусының бүйір фитингінде сол жақ жіп бар.

Газ баллондарын таңбалау.

Газ баллондарын, егер кезекті сынақ мерзімі өтпеген жағдайда пайдалануға болады. Баллондар 5 жылда бір рет куәландырудан өтеді. Ацетилен баллондарындағы кеуекті массаның жай-күйін дайындаушы зауыттарда немесе газ толтыру станцияларында 24 айда бір рет тексереді.

Тексеру туралы ақпарат әрбір баллонда, оның вентилі астындағы боялмаған учаскеде орналастырылады (тиісті сандар таңбамен қағылады). Таңбалау 63-бетте келтірілген [2].

Баллондар мынадай жағдайларда жарамсыз болады:

- Майысулар, кебулер және жарықтар болған кезде;

- Мойын жіптері тозған кезде;

- Қабырғаның номиналды қалыңдығының тереңдігі 10% - дан астам болған кезде;

- Зақымдалған немесе қиғаш және әлсіз отырғызылған табандықтарда;

- Бояу және нормаларға сәйкес келмейтін жазулар болған кезде;

- Елеулі коррозия;

- Цилиндр пішінінің айтарлықтай өзгеруі және т. б.

Жарамсыз баллонда диаметрі 12 мм шеңбер түрінде ішіндегі кресті бар таңба қағылады.

Газды дәнекерлеу және ацетиленмен кесу посттарының тікелей генераторлардан қоректенуі бірқатар қолайсыздықтармен байланысты (қыста жұмыс кезінде судың қатып қалуы, судың көп мөлшері, қалдықтардың көп мөлшері, жарылыстың жоғарылауы).

Сондықтан қазіргі уақытта цилиндрден ацетиленді қолдану генератордың қуатына қарағанда прогрессивті екендігі жалпыға белгілі. Баллондардағы ацетиленнің құрамында зиянды қоспалар мен су буы аз болады.

Ацетилен баллондары (МЕМСТ 5948-51) қабырғасының қалыңдығы 7-8 мм жіксіз құбырлардан дайындалады, сыйымдылығы 40 л баллон қабығының салмағы орта есеппен 65 кг құрайды, ал зарядталған баллонның салмағы 82-85/ст.

ВНИИ автогенмен БАС-1-58 жеңіл дәнекерленген ацетилен баллонының конструкциясы әзірленді. Ол қалыңдығы 4 мм төмен легірленген болаттан жасалған, су сыйымдылығы 60 литр.

Пайдалану процесінде баллондарды әрбір бес жыл сайын 30ати қысымда азотпен сынайды.

Ацетилен баллондары ақ түске боялады және қызыл әріптермен "Ацетилен" деген жазуы болады.

Ішінде ацетилен цилиндрі ацетонмен сіңдірілген арнайы кеуекті массамен толтырылған, онда ацетилен жақсы ериді. Ацетиленді кеуекті массаның тар арналарында сақтаған кезде Баллондағы ацетиленнің қысымын оның жарылуынан қорықпай 15-16 ат дейін арттыруға болады. Ацетондағы ацетиленнің еруі цилиндрге сәйкес келетін ацетиленнің мөлшерін көбейту үшін жасалады. Ацетон-ацетиленді жақсы ерітетін сұйықтық. Ацетонның бір көлемі бір атмосфераға және бөлме температурасына қысым жасағанда ацетиленнің 23 көлемін ерітеді.

Кеуекті масса сапасында қайың белсендірілген көмір қолданылады. Баллондағы кеуекті массаның жай-күйін толтырушы зауыт жыл сайын тексереді.

Баллонның вентилін ашқан кезде ацетилен ацетоннан газ түрінде бөлініп шығады және редуктор мен шланг арқылы жанарғыға түседі. Ацетон масса кеуектерінде қалады және кейінгі толтыруларда ацетиленнің жаңа бөліктерін ерітеді. Ацетонның жоғалуы 1 м3 үшін 40-50 г құрайды және ацетон буларының ацетилен газымен бірге кетуіне байланысты болады. Ацетонның жоғалуын азайту үшін ацетилен баллондарын жұмыс кезінде тік ұстау керек.

Ацетиленнің шығыны 1500 л/сағ жоғары болса, бірнеше ацетилен баллондарын қосу керек. Баллоннан шыққан газды мынадай мәндерден төмен емес қалдық қысымға дейін жұмсауға болады:

Температурасы ° С......0° - тан 0-ден +15° - қа дейін +15-тен + 25° - қа дейін+25-тен +35° - қа дейін

Қалдық қысым кг/см2 .0,5 1 2

Төмен қысым кезінде ацетилені бар vhoc ацетоны айтарлықтай байқалады.

Баллондағы ацетиленнің мөлшерін анықтау үшін баллонның сыйымдылығын атмосферадағы газ қысымына және ацетондағы ацетиленнің ерігіштігін ескеретін 9,2 коэффициентіне литрмен көбейту керек. Мысалы, егер баллонның сыйымдылығы 40 л болса, ацетиленнің қысымы 15ат болса, онда Баллондағы ацетиленнің мөлшері 40 X 15 X 9.2 = 5520 Л болады.