Сабақ: Кристалдық тор түрлері Мектеп: О. Орманов



Дата11.04.2022
өлшемі174,66 Kb.
#138911
түріСабақ
Байланысты:
кристал тор
Ана, Ана, 3-Емтихан жауаптары, Қыз өмірдің қызғалдағы Баяндама, 297870, 315402


Сабақ:
Кристалдық тор түрлері

Мектеп: О.Орманов




Күні: 15.02.22ж

Мұғалімнің есімі: Қабланова Э




Сынып: 8

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақ негізделген оқу
мақсаты

8.1.4.3- заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру.




Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: Оқушылар молекулалық, атомдық және иондык кристалл торлары туралы біледі




Оқушылардың басым бөлігі: Заттардың қасиеттері кристалл торлардың түріне байланысты екенін және кристалл торлардың әр түріне химиялық байланыстың қандай түрі сәйкес келетінін түсіндіреді




Кейбір оқушылар: Кристалдық торлардың түрлеріне байланысты қосылыстардың түрін жіктеп, өз шешімдерін түсіндіріп бере алады. (Талдау)




Бағалау критерийі

Кристалл тор типіне байланысты заттың қасиетін анықтайды




Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.




Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, рефлексия.




Пәнаралық байланыс

Физика ,геометрия




АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта




Алдыңғы тақырып

8.1.4.2 иондық байланыстың түзілу механизімін сипаттау және иондық қосылыстардың қасиеттерін болжау






















Жоспарланған
Уақыт

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Басталуы
5 минут



Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу. Оқушыларға «көңіл күйлеріңіз қалай?» деген сұрақ қойылады. Оқушылар «бас бармақ» әдісі бойынша жауап береді.
Топқа бөлу
Оқушылар 3 топқа бөлінеді. Химиялық байланыс түрлеріне байланысты. Яғни оқушылар берілген қосылыстарды алып сол қосылыстар бойынша топқа бөлінеді. Ковалентті полюссіз,ковалентті полюсті,иондық байланыс.
-Оқушылар біз топқа қалай бөліндік?
-Химиялық байланыс түрлері бойынша (оқушы жауабы)
«Пазл» әдісі
Әр топтан бір оқушы өз тобына сәйкес берілген пазлды сұрақтарға жауап бере отырып құрастырады.
1.Жалпы заттар нешеге бөлінеді? (2)
2 Химиялық байланыстың неше түрі бар?
3. Ковалентті полюсті байланыс мысал келтірілген табыңыз.
4. Ковалентті полюссіз байланыс мысал келтірілген табыңыз.
5. Cl2 қандай байланыс түрі?
6 NaСl қандай байланыс түрі?
7. HI қандай байланыс түрі?
8. Күлгін түсті кристалмын,
Медицина «құдайымын».
Жарақат алған адамның,
Өмірін сақтап қаламын.
Формуламды менің 
Кәне, айтып жіберші
9. Реттік нөмері №20 элемент
10. 7 протон, 7 нейтрон бар элемент
11. VII топтың негізгі топшасындағы элементтер қалай аталады?
12. VI топтың негізгі топшасындағы элементтер қалай аталады?
ҚБ. «Мұғалімнің мадақтауы» (Өте жақсы, жарайсыңдар, жұмыстану қажет)

Қосылыстар жазылған парақ



Ортасы 32минут




Үш топ оқушыларының алдына қант және тұз беріледі
-Оқушылар не көріп тұрмыз?
-олардың физикалық қасиеті қандай?
-дұрыс айтасыздар олар қатты заттар.
Жаңа тақырпен, оқу мақсатымен таныстырылады.
Кристалдық тор түйіндерінде бөлшектер дұрыс орналасқан
Көптеген қатты заттар кристалдық құрылысты болады(тұз, қант) мұндай заттарды кристалдық заттар деп атайды. Кристалдарда, атомдар, молекулалар белгілі ретпен орналасады, осындай аралықта кезектесіп келетін бөлшектер Кристалдық тор түйінділері деп атайды. Кристалдық торлар:
1)Иондық;
2)Молекулалық;
3)Атомдық болып бөлінеді
«Кинометафора» әдісі. Бейнесюжет қарау Жаңа тақырып бойынша 3 топқа топтық жұмыс беріледі.
1 топ Иондық кристалды торлар
2 топ Атомдық кристалдық торлар
3 топ Молекулалық кристалдық торлар
Осы тақырыптар бойынша оқушылар мәтінмен танысады.
Алған білімдерін түсіну
1.Топтық жұмыс. « Тапқыш болсаң тауып көр » әдісі 1топ


3 . топ Берілген заттардағы кристалл торын анықтау:
NaCl; SiO2; O; H2 ; CaCl2 ; H2O; Br; NaF ; CO2 ;

Кристалл торлардың түрлері

Кристалл торларға сипаттама

Қандай қосылыстарда болады



Химиялық байланыстың түрлері



Торлардың түйіндеріндегі бөлшектер



Иондық










Атомдық










Молекулалық










Дескриптор:
- білім алушы қосылыстарға сәйкес кристалдық торын анықтайды;
-кристалдық торлардың түрлеріне байланысты химиялық байланыс түрін жазады;
-кристалдық тор түйініндегі бөлшектерді жазады;
ҚБ « ҚБ «Екі жұлдыз, бір ұсыныс» әдісі арқылы топтар бірін бірі бағалайды
Рефлексия:
«ҚҚҚ» кестесі

Қиын

Қызықты

Құнды






















Интерактивті тақта

Стикер









«Қ
ҚҚ» кестесі


Қиын

Қызықты

Құнды




















«ҚҚҚ» кестесі

Қиын

Қызықты

Құнды


















«ҚҚҚ» кестесі

Қиын

Қызықты

Құнды


















«ҚҚҚ» кестесі

Қиын

Қызықты

Құнды


















«ҚҚҚ» кестесі

Қиын

Қызықты

Құнды


















III. Химиялық есепті талдау
Есепті шығарарда оны мұқият оқып және есепте химиялық процесс туралы айтыла ма немесе тек қана зат туралы айтыла ма соны анықтап алу керек.Химиялық процесс болса реакция теңдеуі,ал зат туралы болса химиялық формуласы жазылады.
Есепті талдау арқылы оқушылардың ойлау іс-әрекеттері дамиды.
Есеп № 1
1кг 17% аммиак ертіндісін алу үшін аммоний хлоридімен сөндірілген әктің қандай массасын әрекеттестіруге болады?
Синтездік әдіс: Есеп мазмұнынан білетініміз: аммиактың массасы, проценттік мөлшері, сөндірілген әк массасын табу.
Бе рілгені W = 
m (NH3) – 1к m (ер.зат) = W× m(ерітінді)
W (NH3) – 17 m (ер.зат) = 0,17 × 1000г=170г
т/ к m Ca (OH)2 2NH4Cl + Ca (OH)= CaCl2+2NH+ 2H2O
M(Ca(OH)2=40+(16+1)×2=74
M (Ca(OH)2=74 г\моль
mCa(OH)2=74г/моль ×1моль =74г
Mr (NH3) =14+(1×3) =17
M(NH3) =17г/ моль
m (NH3) =17г/моль×2моль =34 г
=  х= =370г
Жауабы: m (Ca (OH)2) =370г
Есеп №2
Құрамы 80 магнитті темірден тұратын әрбір тонна темір рудасынан құрамында 95 темір бар 570 кг шойын алуға болады.
Теориямен салыстырғанда шыққан темірдің массалық үлесінің шғымын анықтаңдар.
Аналитикалық әдіс:
Бе рілгені Шойындағы темірдің практикалық массасын табу
m (руда) =1m m(Fe) = 570кг × 0,95 = 541,5кг
m ( шойын) =570 кг 1 тонна рудадағы Fe3Oмассасын табу
W ( Fe) = 0,95 m (Fe3O4) =0,8×1000кг=800кг
W  ( Fe3O4) =0,8 Fe3Oқұрамындағы темірдің теориялық массасын табу.
т/к  (Fe) - ? 800кг Fe3O———Х кг
232кг Fe3O——— 168 кг
х= =579
(Fe) =  =  = 0,94×100%=94%
V Типтік есептерді шешу үлгілері

2Al+3H2SO4=Al2(SO4)3+3H2
Формулаларын пайдаланып алюминий мен күкірт қышқылының массасын сутектің көлемін (қ.ж.)есептеу керек.

Mr(Al)=27


M(Al)=27г/моль
m(Al)=M×V=27г/моль 2 моль=54 г

Mr(H2SO4)=1×2+32+(16×4)=98


M(H2SO4)=98г/моль
m(H2SO4)= 98г/моль×3 моль=294 г
V = Vm× 
V(H2)=22,4 л/моль×3 моль=67,2л
Осы әрекеттерден кейде ескермей бірден жазуға болады, оқушы түсініп, ойы жүйрік болса
2 Al +3H2SO4=Al2(SO4)3+3H2
54г 294 г 67,2л
Есепті шығару алгоритмі

  1. Есептің қысқаша шартын жазу;

  2. Реакция теңдеуін құру;

  3. Формуланың үстіне берілгенін жазу;

  4. Қажетті шаманы тауып формула астына жазу;

  5. Зат массасын табу;

Бе рілгені 16 г
х г SO2
m(SO2)=16г Na2SO3+ H2SO4= Na2SO4+ H2SO3 64г
т/ к m(Na2SO3) - ? 126г H2O

Mr(SO2)=32+(16×2)=64


M(SO2)=64г/моль
m(SO2)= 64г/моль×1 моль=64 г
Mr(Na2SO)=(23×2)+32+(16×3)=126
M(Na2SO)=126г/моль
m(Na2SO)=126г/моль×1 моль=126г
=  x= = 31,5 г
Жауабы: 16г SOалу үшін 31,5 г Na2SOкерек


Күкірт қышқылы H2SO4 құрамындағы элементтердің массалық үлестерін есептеңдер.
Бе рілгені Массалық үлесін табу формуласы (1)
H2 SOW(э) = ×100%
W(э) – элементтің массалық үлесі
т/к W(H)-?  (э)-элементтің атом саны
W(S) -?
W(O) -?
1.H2SO– салыстырмалы молекулалық массасын табамыз
Mr (H2SO4) = (1×2)+32+(16×4) =98
2.Формула(1) бойынша сутектің, күкірттің оттектің массалық үлесін табамыз.
W(H)= ×100%=0,02×100%=2%
W(S)=  ×100%=0,327×100%=32,7%
W(O)=  ×100%=0,653×100%=65,3%
Тексеру: 2+32,7+65,3=100%


Есеп:
10кг натрий гидроксидін кремнийдің оксидімен қосып балқытқанда 12,2кг натрий силикаты алынды. Натрий силикатының теориялық шығымын есептеңдер.


Б ерілгені: 10кг xкг
m(NaOH)=10кг 2 NaOH+ SiO2= Na2SiO3+ H2O
m( Na2SiO3)=12,2кг 80кг 122кг
т/к () Mr(NaOH)=23+16+1=40
M(NaOH)=40кг/моль
m(NaOH)= 40кг/моль×2моль=80кг

Mr (Na2SiO3)=(23×2)+28+(16×3)=122


M(Na2SiO3)=122кг/моль
m(Na2SiO3)= 122кг/моль×1 моль=122кг
=  x= =15,25кг
15,25кг———100% х= =80%
12,2кг———х%
Жауабы:  (Na2SiO3)=80%
б) Теориялық шығымы 80% болса, массасы 31 кг кальций фосфатына күкірт қышқылымен әсер еткенде алынатын фосфор қышқылының массасын есептеңдер
Бе рілгені: 31кг x
m(Ca3(PO4)2)=31кг Ca3(PO4)2+3 H2SO4= 3CaSO4+ 2H3 PO4
( H3PO4)=80% 310кг 98кг
т/к m(H3PO4) =
х= =19,6кг
19,6кг———100% х= =15,6кг
х кг———80%
Жауабы: m(H3PO4)=15,68кг
әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілгенде реакция теңдеуі бойынша реакция өнімін есептеу
Есеп: 20кг магний оксиді 94,5 г азот қыщқылымен әрекеттескенде түзілген тұздың массасын есептеңдер
Б ерілгені: 20г 94,5г xг
m(MgO)=20г MgO+2HNO3= Mg(NO)2+ HO
m(HNO3)=94,5г Бастапқы заттардың әрқайсысының молярлық массасын, зат мөлшерін, зат
т/ к m(Mg(NO3)2-? мөлшерін табамыз
Mr(MgO)=40 Mr(НNO3)=63
M(MgO)=40г/моль M(HNO3)=63г/моль
(MgO)= =0,5моль
(HNO3)=1,5моль(артық) сондықтанесептеуді MgO бойынша жүргіземіз
Mr(Mg(NO3)2=148
M(Mg(NO3)2=148 г/моль
Формула бойынша m=M× есептеу
M(Mg(NO3)2=148 г/моль×0,5 моль=74г
немесе пропорция арқылы есептеуге болады.
=  х= =74г
Жауабы: m Mg(NO)2 =74г


Құрамында қоспасы бар заттардан алынған өнімнің массасын табу
Өндіріске байланысты есептерде көбінесе берілген шикізаттың құрамында қоспасы болып келетін мәліметтер болады. Бұл қоспалар өндірістік үрдіс кезінде тиісті өнімге айнала алмайды. Сондықтан да тиісті өнімге айналатын таза заттың массасын анықтау қажет болады.Оны формула арқылы анықтайды.
W(таза заттың)=m(таза зат/ m(қоспа)
m(таза зат/= m(қоспа)×W(таза зат)
Есеп: Құрамында 35% қоспасы бар 50 m фосфорит заводқа әкелінді
Таза кальций фосфатының массасын табыңдар.
Рудадағы таза кальций фосфатының мөлшерін табу.

100 %—35%=65%


W(қоспа)=35% немесе 0,35
W Ca3(PO4)2 =65% немесе 0,65
m Ca3(PO4)=50m×0,65=32,5m
m(қоспа)=50 m×0,35=17,5m
m(Ca3(PO4)2)=50m-17,5m=32,5m
Жауабы: mCa(PO4)2=32,5m
Ерітіндіге байланысты есептеулер
Есеп: Медицинада массалық үлесі 0,2% калий перманганатының ерітіндісін қолданады. Массасы 800г ерітіндіні дайындау үшін қанша марганцовка және су қажет?
W(KMnO4)=0,2%
m(ері)=800г
табу керек m(HO)-?
m(KMnO4)-?
100г ерітінді ———0,2г KMnO4
800г ер-і ———хг KMnO4
х= =1,6г
m(KMnO4)=1,6г
m(HO)=800-1,6=798,4г (мл)
судың тығыздығы 1 г/мл болғандықтан m(HO) = V (HO) ×
m(HO)=798,4г(мл)× 1 г/мл= 798,4 мл
Жауабы: m(HO)=798,4г(мл)
m(KMnO4)=1,6г
Есеп: Массасы 20г тұзды 180г суда еріткенде түзілген ерітіндідегі тұздың массалық үлесін есептеңдер
1.Ерітінді массасын табамыз.
m(ер-і)=180г+20г=200г
2.Тұздың массалық үлесін табамыз.
W(тұз)= 10%
Жауабы: W(тұз)=10%
1кг 17% аммиак ертіндісін алу үшін аммоний хлоридімен сөндірілген әктің қандай массасын әрекеттестіруге болады?

Құрамы 80 магнитті темірден тұратын әрбір тонна темір рудасынан құрамында 95 темір бар 570 кг шойын алуға болады.


2Al+3H2SO4=Al2(SO4)3+3H2
Формулаларын пайдаланып алюминий мен күкірт қышқылының массасын сутектің көлемін (қ.ж.)есептеу керек.

Күкірт қышқылы H2SO4 құрамындағы элементтердің массалық үлестерін есептеңдер.
10кг натрий гидроксидін кремнийдің оксидімен қосып балқытқанда 12,2кг натрий силикаты алынды. Натрий силикатының теориялық шығымын есептеңдер.

Есеп: Құрамында 35% қоспасы бар 50 m фосфорит заводқа әкелінді
Таза кальций фосфатының массасын табыңдар.
Рудадағы таза кальций фосфатының мөлшерін табу.


Есеп: Медицинада массалық үлесі 0,2% калий перманганатының ерітіндісін қолданады. Массасы 800г ерітіндіні дайындау үшін қанша марганцовка және су қажет?


Есеп: Массасы 20г тұзды 180г суда еріткенде түзілген ерітіндідегі тұздың массалық үлесін есептеңдер

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет