3.Темір шебер үстелі қандай бөліктерден турады. (металдан, (ағаштан)жасалған тіреуіш,слесарьлық қысқыштар бекітілген қақпақ және қорғаныс қалқанынан турады.
5. Консерві қалбырлары мен үкіштерді қандай табақтық металдардан жасайды.(ақ қаңылтыр)
6. Қалыңдығы 4 мм -ге дейінгі табақтың металды қандай қайшымен кеседі.(интіректі)
III.Жаңа сабаққа кіріспе:
III.Жаңа сабаққа кіріспе:
а) кроссворд шешу
C
Ы
М
1.Ағаш бетіне өңдеуге қолданылатын құрал?
2. Жуқа табақтық металды немен кеседі ?
3. Түсті металды ата?
б) Сым темірлермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы. (шолу)
б) Сым темірлермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы. (шолу)
Сымтемірмен жұмыс кезінде сақтанып жұмыс жасау, қолыңды жырып, кесіп алудан сақтан,сымды қолмен ысқылап түзетуге болмайды
IV.Жаңа сабақ:
Сымтемір және оны жасау жолдары
(ТҮЗЕУ, ҚИЮ, ИЮ)
СЫМТЕМІР - ұзын, жіңішке металдан жасалған бұйым . Сымтемірлер орам түрінде шығарылады. Сымтемір электр сымдарын, ине, шеге, серіппе,шынжыр т.б жасау үшін пайдаланылады.
Сымтемірді екі әдіспен - илемдеу және сымдау арқылы алады.
Сымтемірді илемдеу - илемдік орнақта біліктер арасынан метапп құймакесегін біртіндеп жаншу. Илемдік орнақта қалыңдығы 5 мм - ден жоғары сымтемірлерді жасайды. Оданда жіңішке сымтемірді созу арқылы алады. Сым созатын орнақ тесігінен илемделген сымтемірді тартажону созу процесі деп аталады.
Сым созатын орнақта сым созушылар жұмыс істейді.
Қолдануына байланысты болат, мыс, альюминий сымтемірлері шығарылады.
Болат сымтемірден шеге, бұрамашеге, білік, серіппе т.б бүйымдарды жасайды.
Мыс және алюминий сымтемірлерін негізінен электр сымдарын жасау үшін пайдаланылады.
Сымтемірден бұйым жасамас бұрын оны түзеу,қию және ию процестерін үйрену керек.
Ссымтемірді алдымен алу керек. Түзеу әдістері сымтемірдің ұзындығы мен қасиетіне байланысты.Қалың болат сымтемірін тақтайдың үстіне қойып , балғамен немесе атауызбен түзейді. Алюминий және мыс сымтемірлерін ағаш балғамен түзеу керек
Түзеу кезінде жеңіл және жиі соққыларды сымтемірдің дөңес жеріне бағыттайды. Сымтемірді ұшынан бастап біртіндеп соққылай отырып түзейді. Жіңішке сымтемірді 96 - суретте көрсетілгендей , түрлі құралдардың көмегімен түзейді
Сымтемірді құрал - саймандар қолданып әртүрлі әдіспен кеседі. Сымтемірді кесудің ең қарапайым әдісі - тістеуік немесе атауызарқылы кеседі.
Cымтемірді тістеуікпен немесе атауызбен қию
Егер сымтемір тістеуікпен қиюға келмейтін қатты болса онда оны бөлшектеп кесуге болады.Сымтемірден жасалған дайындаманы белгілі бір пішінге келтіру үшін оны иеді.Мұндай жағдайларда сымтемірдің сынғыш, серпімділік, иілгіш қасиеттерін ескеру қажет. Сымтемірді атауыз арқылы иеді.
Сымтемірден дөңгеленгек түйін, шеңбер , шиыршықты серіппе,перде ілітін ілгек т.б жасайды. Жұмсақ және жіңішке сымтемірден үшкір тістеуіктің көмегімен бүгіп дөңгелектеп түйін түюге болады.(101 - сурет)
Шиыршықты серіппені дөңгелек өзекке – құралбілікке орайды( 102 - сурет) Егер оралып тұрған шиыршықты кессе, орамдар дөңгелек болып шығады. Осы дөңгелектердің жиегін бір - бірімен түйісетіндей етіп түзеп, сәндік шынжыр жасауға болады.( 103 - сурет).
Қалың сымтемірді (2мм - ден қалың) ию үшін едәуір күш керек. Содықтан оны қысқашта иеді. Егер бірдей етіп көптеген фигураларды ию керек болса, онда арнайы айлабұымдарды дайындап алу керек.( 100 - сурет)Мысалы шегелеген ағаш тақтайшаны қолдануға болады.
Практикалық жұмыс
Тақтадағы сызба бойынша өлшеп, салу жұмыстарын жасау.
Белгіленген нүктелерді қосып, қарындашпен сызу жұмыстарын жасау.
Қисық сымды түзету жұмыстарын орындау.
Екі топ жарыса отырып, екі сарамандық жұмыс жасайды
1-ші сымнан бес жұлдыз фигурасын жасайды. Оған түсінік береді.
2-ші Сымды ию және түзету.
Сарамандық жұмысқа кірісу. Екі топқа бірдей жұмыс тапсырылады. 3 – минут уақыт беріледі.
