Сабақ тақырыбы: Аралас құрмалас сөйлем



Дата21.08.2017
өлшемі13,71 Kb.
#23719
түріСабақ
  • Қазақ тілі
  • 8 сынып
  • Сабақ тақырыбы:
  • Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:Калиаскарова.Салима Жакиевна.
  • Сабақтың мақсаты:
  • Білімділік. Аралас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдарын, құрамындағы жай сөйлемдердің қарым-қатынасын меңгерту.
  • Дамытушылық. Өз ойын жүйелі, дәлелді жеткізе білуге үйрету.
  • Тәрбиелік. Адамгершілікке, үлкенді сыйлауға, отансүйгіштікке тәрбиелеу.
  • Құрмалас сөйлем дегеніміз не?
  • Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер қалай байланысады?
  • Салаласа байланысқан құрмаластың түрі қандай болады?
  • Салаласа, сабақтаса байланысуына қарай құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?
  • Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?
  • Салалас құрмалас сөйлем қалай байланысады?
  • Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?
  • Құрамындағы жай сөйлемдерінің бір-бірімен мағыналық қарым-қатынасына қарай, салалас құрмалас сөйлем алты түрге бөлінеді:
  • Ыңғайлас
  • салалас
  • Қарсылықты салалас
  • Нежность
  • Талғаулы салалас
  • Кезектес салалас
  • Түсіндірмелі салалас
  • Себеп-салдар салалас
  • Сабақтас құрмалас сөйлем мағыналық қатынасына қарай неше түрге бөлінеді?
  • Сабақтас құрмалас сөйлем қандай тыныс белгілері арқылы жасалады?
  • Сабақтас құрмаластың сөйлемнің жасалу жолдары қандай болады?
  • Сабақтас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?
  • Сабақтас сөйлемдер құрамындағы бағыныңқы сөйлемдерінің басыңқы сөйлемдерімен мағыналық қарым-қатынасына қарай алты түрге бөлінеді:
  • Мезгіл бағыныңқы
  • Нежность
  • Қарсылықты бағыныңқы
  • Шартты бағыныңқы
  • Себеп бағыныңқы
  • Қимыл-сын бағыныңқы
  • Бағыныңқының баяндауышы
  • Тұлғалық белгісі
  • Сұрауы
  • Сөйлемдердің сызбасы
  • 1. Шартты рай
  • -са, -се
  • Қайтсе?
  • (Не етсе?)
  • /............./
  • тыңдаса,
  • /_ _ _ _ _ /.
  • 2. Көсемше
  • -ма + й
  • (-ме + й)
  • -майынша
  • (-мейінше)
  • Қайтпей?
  • (Не етпей?)
  • Қайтпейінше?
  • (Не етпейінше?)
  • /…………/
  • таппай,
  • /_ _ _ _ _ /.
  • /…………/
  • үйренбейінше,
  • /_ _ _ _ _ /.
  • 3. Есімше
  • -ған + да
  • (-ген + де)
  • Қайткенде?
  • (Не еткенде?)
  • /…………/
  • болмағанда,
  • /_ _ _ _ _ /.
  • Сабақтас құрмаластың сөйлемнің жасалу жолдары қандай болады?
  • Бағыныңқы жақ: Басыңқы жақ:
  • са _________________ түсінеді
  • Айт қан+да _______________ түсінетін еді
  • па+й (ынша) __________ түсінбейді
  • II. Бағыныңқы жақ: Басыңқы жақ:
  • са да _________________ түсінген жоқ
  • Айт қан+ша _______________ түсінсең еді
  • қан+мен+де ____________ түсінер емес
  • қанына қарамастан _____ түсініп алды
  • Жаңа сабақ.
  • Мысалы:
  • Күн шығып, ел тұра бастады, - Нұрлан әлі жоқ.
  • Сызбасы: бағыныңқы, басыңқы, басыңқы.
  • 2. Қорған кезінде топырақ араластыра тастан қаланған екен де, бұл кезде қорғанның үстіне жыңғыл мен шеңгел араласа шығып, өзінше ол да бір сән беріп тұр.
  • Сызбасы: басыңқы, бағыныңқы, басыңқы.
  • Ақбоз алдыңғы екі аяғын ербитіп, көзі шатынап тұра бергенде, Шолақ құлағын төмен қарай тұқырта басып қалып еді – ат етпетінен түсті.
  • Сызбасы:
  • бағыныңқы, бағыныңқы, басыңқы, басыңқы.
  • Жайнаған туың жығылмай,
  • Жасқанып жаудан тығылмай,
  • Жасаулы жаудан бұрылмай,
  • Жау жүрек жомарт құбылмай,
  • Жақсы өмірің бұзылмай,
  • Жас қуатың тозылмай,
  • Жалын жүрек суынбай,
  • Жан біткеннен түңілмей,
  • Жағалай жайлау дәулетің
  • Жасыл шөбі қуармай,
  • Жарқырап жатқан өзенің
  • Жайдақ тартып су алмай,
  • Жайдары жүзің жабылмай,
  • Жайдақтап қашып сабылмай,
  • Жан біткенге жалынбай,
  • Жақсы өліпсің, япырым-ай!
  • Ереуіл атқа ер салмай
  • Ереуіл атқа ер салмай,
  • Егеулі найза қолға алмай,
  • Еңку-еңку жер шалмай,
  • Қоңыр салқын төске алмай,
  • Тебінгі терге шірімей,
  • Терлігі майдай ерімей,
  • Алты малта ас болмай,
  • Өзіңнен туған жас бала
  • Сақалы шығып жат болмай,
  • Ат үстінде күн көрмей,
  • Ашаршылық, шөл көрмей,
  • Өзегі талып ет жемей,
  • Ер төсектен безінбей,
  • Ұлы түске ұрынбай,
  • Түн қатып жүріп, түс қашпай,
  • Тебінгі теріс тағынбай,
  • Темір қазық жастанбай,
  • Қу толағай бастанбай,
  • Ерлердің ісі бітер ме?!
  • Мынау кім?
  • Қай жылы, қай жерде туылды?
  • Қандай еңбектері бар?
  • Венн диаграммасы
  • Аралас құрмалас сөйлем
  • Тест тапсырмалары:
  • Аралас құрмалас сөйлем, құрмалас сөйлемнің нешінші түрі?
  • А) 3. Ә) 2. Б) 1.
  • 2. Аралас құрмалас сөйлем неше жай сөйлемнен тұрады?
  • А) 5. Ә) 3. Б) 1.
  • 3. Аралас сөйлем әрдайым бағыныңқы болып келе ме?
  • А) иә. Ә) жоқ. Б) мүмкін.
  • 4. Аралас құрмалас сөйлемнің сызбасын көрсет.
  • Күн шығып, ел тұра бастады, - Нұрлан әлі жоқ.
  • А) бағыныңқы, басыңқы, басыңқы.
  • Ә) басыңқы, басыңқы, бағыныңқы.
  • Б) бағыныңқы, бығыныңқы, басыңқы.
  • Үйге тапсырма:
  • Ереже жаттау.


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет