Сабақ тақырыбы есімдік, оның ТҮрлері. КӨмекші есімдік. ӘЙтеке би. 2 Сабақ мақсаты

1. білімділік – оқушыларға есімдіктің ерекшелігі туралы жан-жақты мәлімет беру отырып есімдік тақырыбы бойынша білімін жетілдіру;

2. дамытушылық – жеке тұлғаның ой-қабілетіне әсер ету арқылы оқушылардың өздігінен жұмысқа баулу, сөйлеу шеберліктерін, тіл байлықтарын дамыту;

3. тәрбиелік –оқушыны білімділікке, ойлылыққа жетектеу, пәнге қызығушылығын арттыру, туған тілін сүюге, қадірлеуге тәрбиелеу.

Аралас.

Жаңа сабақты меңгерту, алған білімді қорытындылау және жүйелеу.

Мотивация-оқушылардың субъективті тәжірбиесін өзектендіру-қабылдауды ұйымдастыру-ұғынуды ұйымдастыру-түйсіну; жеке жұмыс, топтық жұмыс.

Түсіндіру, сатылай кешенді талдау, диалог, баяндау, жаттығу жұмысы, сөздікпен жұмыс, пәнішілік және пәнаралық байланыс, ой қозғау, сұрақ-жауап, дамыта оқыту, қайталау.

Қазақстан тарихы, георграфия.

Интерактивті тақта, тақта, бор, презентация(слайд), бейнеролик ғылымның тіл заңдылықтарын қарастыратын саласының жекелеген бөлімдерінің стендтері.

1

Ұйымдастыру бөлімі.

2

Үй тапсырмасын пысықтау.

3

Оқушы білімін өзектендіру.

4

Жаңа сабақ. Дәріс.

5

Сергіту сәті.

6

Жаттығу орындау (кітап, тақта, дәптермен жұмыс).

7

Білімді бекіту.

8

Қорытындылау. Бағалау.

9

Үйге тапсырма беру.

№

Жұмыс түрі

1

ҰЙЫМДАСТЫРУ БӨЛІМІ.

Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Сабақтың тақырыбын тақтаға жазып, мақсатымен таныстырады. Есімдік, оның түрлері. Көмекші есімдік. Әйтеке би.

Амандасады, оқу құралдарын түгендейді, тыңдайды, сабақ тақырыбымен мақсатымен танысады. Сабаққа деген қызығушылығы оянып, зейіндерін аудартады

Сабаққа қатысты құрал-жабдықтарын ретке келтіруді әдетке айналдырады

2

ҮЙ

СЫРМАСЫН ПЫСЫҚТАУ.

Үй тапсырмасын оқытушының сұрауы бойынша өз жұмыстарын тексереді, өзге оқушылардың жұмыстарымен салыстыра отырып жасалған тапсырмалардың дұрыс/бұрыс екендігін анықтайды

Өтілген сабақтарды қайталау қалыптасыды, үйге берілген әр жұмыстың қателіктері ескеріліп ендігіде қайталамау үрдісі қалыптасады

3

ОҚУШЫ БІЛІМІН ӨЗЕКТЕНДІРУ.

Сөзжұмбақ.

1. Ханның аты

2.Айтыс ақыны

3.Септік аты

4.Ақын,батыр

5.Астық өсіруші

6.Ұлттық тағам

7.Септік аты

Е		С		І		М
С	А		Р		А
І	Л		І		К
М	А		Х		А		М	Б	Е	Т
Д	И		Қ		А		Н
І	Р		І		М		Ш	І	К
К	Ө		М		Е		К	Т	Е	С

Тақырып бойынша осы уақытқа дейін білетіндерін еске түсіріп, ойларын жинақтай отырып түйінді ой айтады

Жаңа тақырыпқа деген түсінік қалыптасады. Оқушылардың білімді жүйелі қабылдау түйсігі дамиды

4

ЖАҢА САБАҚ. ДӘРІС.

Кесте

Дұрыс жазу мәдениеті қалыптасады, ептілік қасиеттері дамиды

5

СЕРГІТУ СӘТІ.

- Жақсыларды көру үшін.

- Екі қолың не үшін керек?

- Елге көмек беру үшін.

- Құлақ деген не үшін керек?

- Ақыл-кеңес тыңдау үшін.

- Тіл мен жағың не үшін керек?

- Ақиқатты айту үшін.

- Ал аяғың ше?

- Шетте жүрсем,туған жерге қайту үшін.

- Ал, есімдік не үшін қажет?

- Ия,туған жерге жету шін екі аяғың қандай қажет болса,қазақ тілінің дәрежесі жоғары болуына есімдік сынды сөз табының қосар үлесі зор.Жүйелі ойлау мен ой-өріс кеңістігінің кеңеюіне есімдік те үлкен ықпал етеді.

Дене жаттығуларын жасайды

Зейіні демалып, жаңа энергияға бейімделеді

ЖАТТЫҒУ ОРЫНДАУ (КІТАП, ТАҚТА, ДӘПТЕРМЕН ЖҰМЫС).

1. 
   Сілтеу есімдігі
   
2. 
   Сұрау есімдігі
   
3. 
   Өздік есімдігі (І жақ,көпше түрі,тәуелденіп тұр)
   
4. 
   Белгісіздік есімдігі
   
5. 
   Жалпылау есімдігі
   

7

БІЛІМДІ БЕКІТУ.

1.Етікші аспабының бірімен ұқсас есімдік есімдіктің қай түрі? (Біз – жіктеу есімдігі)

2.Басқаның бәрін өзі сұрайды,өзінен ешкім сұрамайды. (Сұрау есімдіктері)

3.Жақтас жалғауға жіктеле қояды,жақтас емесіне жоламай қояды. (Мен,сен)

4.Көпшіл және көңілшек,

Ештемені бөліп жармайды.

Көптік ұғым беріп,

Көпшілікті қармайды (Жалпылау есімдіктері)

5. Құрамындағы сөздің көбін көршісінен сұрап алыпты.Алдына бір буын қосыпты да,есімдіктің бір түрі боп тұра қалыпты. (Болымсыздық есімдіктері)

Сабақтағы тақырыптарды түйіндейді

Ақпаратты ой өзегінен өткізіп қабылдауды дамытады

8

ҚОРЫТЫНДЫЛАУ. БАҒАЛАУ.

Бүгінгі сабақ бойынша сұрақтар қояды

9

ҮЙГЕ ТАПСЫРМА БЕРУ.

негізгі негізгі негізгі

дара күрделі дара

есімдік есімдік есімдік

сілтеу болымсыздық жалпылау

сұрағы : қай сұрағы : кім сұрағы : қай

анықтауыш бастауыш анықтауыш

Тапсырманы дәптерлеріне жазып жатады

Жауапкершілікке баулиды

10

PowerPoint - Microsoft Office/ презинтация №

септеледі

жіктеледі

көптеледі
Белгісіздік


Болымсыздық

Есімдіктің

мағыналық

түрлері

тәуелденеді

септеледі

көптеледі
Жалпылау

тәуелденеді
сұрау

септеледі

жіктеледі

көптеледі

септеледі жіктеледі тәуелденеді көптеледі.

(асты сызылған сөздерді орыс,ағылшын,неміс тілдеріне аудару керек)

І топ

Тарих қана,халық қана туатын

Ұлы арманын жырлау үшін қазаққа

Керек болды Абай сынды ұлы ақын!

ІІ топ

Еңбегің мен ақылың екі жақтап.

ІІІ топ

Әркімді адам сүйремек,

Заманға жаман күйлемек,

Заманы оны илемек.

***

Жаттығу. Көп нүктенің орнына керекті есімдіктерді қойып жазыңдар:

1....оқушымын.2....дәрігерсің.3....етікші.4...оқушымыз. 5....Отанымды сүйемін.6.Сыныпта ... оқушы бар? 7.Сен үйге .... келесің? 8.... не істеп отырсың? 9.... ұстазсыз. 10.... адамдар. 11.Менің ... кітабым бар.12.... мектеп осы жерде орналасқан. 13....досым өте жақсы адам. 14.... атыңыз кім? 15.... дәрігерсіңдер. 16.... не істейтініңді мен білемін. 17.Достарың ... келеді? 18.... мені танисың ба? 19.... үйлерің осы жерден алыс та ма? 20.... 5- сыныпта оқимын. 21.... мұғалімсіз бе? 22.... мектепке ертең барады. 23....- менің досым. 24. Менің айтқаным ... адам ғой. 25...., Айман келе жатыр. 26.... өзенге шомылуға барамыз. 27.... жерге сенің кітабыңды қойып едім. 28.....- оқушы. 29.... қазір келемін. 30.... ма айтайын дегенің?

1 Мен оқушымын.2. Сен дәрігерсің.3.Ол- етікші.4 Біз оқушымыз. 5. Мен Отанымды сүйемін.6.Сыныпта неше оқушы бар? 7.Сен үйге қашан келесің? 8.Сен не істеп отырсың? 9.Сіз ұстазсыз. 10.Олар адамдар. 11.Менің өз кітабым бар.12Мына мектеп осы жерде орналасқан. 13.Менің досым өте жақсы адам. 14.Сіздің атыңыз кім? 15.Сендер дәрігерсіңдер. 16.Сенің не істейтініңді мен білемін. 17.Достарың қашан келеді? 18.Сен мені танисың ба? 19.Сенің үйлерің осы жерден алыс та ма? 20. Мен 5- сыныпта оқимын. 21.Сіз мұғалімсіз бе? 22.Ол мектепке ертең барады. 23.Ол .- менің досым. 24. Менің айтқаным осы адам ғой. 25.Әне , Айман келе жатыр. 26.Біз өзенге шомылуға барамыз. 27.Осы жерге сенің кітабыңды қойып едім. 28.Ол - оқушы. 29.Мен қазір келемін. 30. Осы ма айтайын дегенің?

***

Жаттығу. Берілген сөйлемдерден есімдіктердің түрлерін ажыратып жазыңдар:

1.Мен оқушымын. 2.Ол-әкімшілік ғимараты. 3. Асқар әне келе жатыр. 4.Жұмысты өзім жасаймын. 5.Сабақта кім жоқ?. 6.Өз үйім-өлең төсегім. 7.Сіз кімсіз?. 8.Сен отыр. 9.Біз 5-сыныпта оқимыз. 10.Ол-үлкен жер. 11.Неше оқушы?. 12.Мына кітап жақсы екен!. 13.Мынау не?. 14.Міне, жаз келді!. 15.Өзі үйде отыр. 16.Осы жер маған ұнайды. 17.Неге ауа райы өзгере береді?. 18.Бүгін күн қандай?. 19.Анау келе жатқан Вова шығар. 20.Мен жазды ұнатамын. 21.Бұл –Ақтөбе.. 22.Бір жылда неше мезгіл бар? 23.Сендер осы мектептің мақтанышысыңдар.24. Ана жерде біздің мектеп орналасқан.25.Мынау менің – Отаным. 26.Олар айтқандарын істейді. 27. Мен елімді сүйемін. 28.Өз еліңе қызмет ет! 29.Бірінші қатарда сіздер шығар. 30.Өзімнің кітабым бар.

1.Мен оқушымын. 2.Ол-әкімшілік ғимараты. 3. Асқар әне келе жатыр. 7.Сіз кімсіз?. 8.Сен отыр. 9.Біз 5-сыныпта оқимыз. 10.Ол-үлкен жер. 20.Мен жазды ұнатамын. Ақтөбе. 23.Сендер осы мектептің мақтанышысыңдар.26.Олар айтқандарын істейді. 27. Мен елімді сүйемін. 29.Бірінші қатарда сіздер шығар.

3. Асқар әне келе жатыр. .12.Мына кітап жақсы екен!. 13.Мынау не?. 14.Міне, жаз келді!.. 16.Осы жер маған ұнайды. 19.Анау келе жатқан Вова шығар. 21.Бұл –Ақтөбе...24. Ана жерде біздің мектеп орналасқан.25.Мынау менің – Отаным.

4.Жұмысты өзім жасаймын. . 6.Өз үйім-өлең төсегім. 15.Өзі үйде отыр. 28.Өз еліңе қызмет ет! . 30.Өзімнің кітабым бар.

5.Сабақта кім жоқ?. 11.Неше оқушы?. 17.Неге ауа райы өзгере береді?. 18.Бүгін күн қандай?. 22.Бір жылда неше мезгіл бар?

1.... оқушымын. 2....әкімшілік ғимараты. 3. ... 5-сыныпта оқимыз. 4.Жұмысты ... жасаймын. 5.....–менің досымсың.6.Сен .... келесің? 7.Емтиханға ... кітаптарымды алып келемін. 8.Сайыста Анар ... өнерін көрсетті. 9.... өзенге шомылуға барамыз.10....-Асқардың анасы. 11....,мен де келдім. 12....., Асқар болар. 13....., қаланың адамдары келе жатыр. 14..... жерде менің заттарым жатыр. 15.... ауылға бара жатырмын.16.Ертең біз .... жерде кездесеміз. 17......менің бөлмем. 18.... менің келгенімді айтарсыз.. 19.... барып келейін. 20..... жазды ұнатамын. 21.... елімнің көркеюіне үлес қосамын. 22.....дәрігер.23..... –дәрігерлер..24..... ән айтамын..25..... би билейсің. 26. ..... балаларды дайындайсыздар. 27..... концерт қоямыз..28..... әлі жаспыз..29.Ертең болатын жиналысқа .... барасың..30...... –оқушылар.

1.Мен кіммін?(мен). 2.Ол қандай ғимарат?. (ол). 3. Біз нешінші сыныпта оқимыз?. (біз).4.Жұмысты кім жасайды?(өзім). 5.Сен маған кім боласың?(сен).6.Сен қашан келесің?(қашан) 7.Емтиханға қай кітаптарды алып келейін?(өз). 8.Сайыста Анар не істеді?.(өз).9.Біз не істейміз?(біз).10.Ол кім?(ол)11.Кім келді?(міне). 12.Анау кім?(анау) 13.Кім келе жатыр?.(әне) 14.Менің заттарым қай жерде?.(анау) 15Кім ауылға бара жатыр?(мен).16.Ертең біз қай жерде кездесеміз?.(біз) 17.Қайсы сенің бөлмең?.(мынау) 18. Менің келгенімді кім айтады?.(сіз). 19.Кім барып келеді?.(мен) 20.Кім жазды ұнатады?.(мен) 21.Мен неге үлес қосамын?(өз) 22.Ол кім?(ол).23.Олар кімдер?(олар)..24.Мен не істеймін?(мен)..25.Сен не істейсің?(сен). 26. Сіздер не істейсіздер?(сіздер). 27.Кім концерт қояды?(біз)..28.Біз қандаймыз?(біз).29.Ертең болатын жиналысқа кім барады?(сен)..30.Олар кімдер? (олар)

1.Мынау-Алатау. 2. Оның етегінде Алматы қаласы. 3. Анау үлкен-үлкен үйлер. 4. Бұл «Қазақфильм» студиясы. 5. Ол - Әл Фараби көшесінде. 6. Бұлар –алтыншы сынып оқушылары. 7. Мыналар-біздің оқу құралдарымыз. 8. Астанадан қашан келдіңіз? 9. Сіз кімге келдіңіз? 10. Мен үшінші сыныпта оқимын. 11. Ол –үлгілі оқушы. 12. Өзімнің үйіме келдім. 13. Бүкіл халық бейбітшілікті қорғайды. 14. Барша адам жиналды. 15. Әрбір студент жақсы оқуға тиіс. 16. Бүгін ешкім келмеді. 17. Асқардан ешқандай хабар жоқ. 18. Өмірде ерлікке әрқашан орын бар. 19. Адамның жан дүниесі дегеніміз-оның ісі. 20. Адам-барлық нәрсенің өлшемі. 21. Ол мені театрға шақырды. 22. Дана менімен театрға барды. 23. Жиналысқа ауыл тұрғындары түгел жиналды. 24. Бүгін біз ешкіммен сөйлеспедік. 25. Мынау менің туған жерім. 26. Қай институтта, нешінші курста оқисың? 27. Сізді мерекеңізбен құттықтаймыз! 28. Оның аты-Серік. 29. Бұл іс туралы біреумен сөйлес. 30. Алмат өз ісіне әрқашан ұқыпты.

1. Менің үйім 2.менімен қайтты 3.сізге барды 4.осында тұр 5.қаншадан жинады?, өздеріңіз сұраңыз 6.нешінші қабат? 7.бәрін шақырды 8.ешкім білмейді 9.әркімнен сөз естіді 10.барлығының жинағаны 11.өзіміз айттық 12.бұл дәптер 13.сені күттім 14.қанша оқушы? 15.аналардың дәптері 16.біреуден естідім 17.оның мойыны 18.ешнәрседен қорықпайды 19.өздері білмейді 20.сендермен қайтамын 21.нешеден салдың? 22.неге келмеді? 23.осылардан естідім 24.бізден үлкен 25.оларға түсіндірді 26.сізді алдады 27. бәрін шақырды 28.осыларды шақырсам 29.әлдеқашан айтқанмын 30.мен оқушымын.

1.өзім 2.ешкім 3.бәрі 4.мен 5.қашан 6.бұл 7.сен 8.бірнеше 9.ештеңе 10.өзіміз.11.қанша 12.мынау 13.ана 14.әрқашан 15.әрдайым.16.ешқашан 17.әлдеқашан18.біздің 19.ешкімнен 20.барлығы 21.түгел 22.қайда 23.біз 24.өзің 25.ешқайсымызға 26.ешқашан 27.олар 28.сол 29.әрдайым 30.олар.