(Т) Мұғалім түсіндірмесі. Презентация арқылы оқушыларға жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін таныстыру.
Мазмұны:
Жүйке жүйелерінің типтері:
• Диффузды (гидра);
• Сатылы (ақ планария);
• Түйінді (ұлулар, сақиналы құрттар, буынаяқтылар);
• Түтікшелі (омыртқалылар).
Губкадан басқа жануарлардың барлығының белгілі бір типтегі жүйке жүйелері болады. Әр түрлі жануарлардың жүйке жүйелері оларда нейрондардың қалай ұйымдасқанына байланысты ерекшеленеді. Гидралардың гастровасуляторлық қуыстың жиырылуы мен кеңеюін басқаратын нейрондары жүйкелердің диффузиялық желісінде орналасқан. Сақина құрттар мен бунақтылар сияқты олардан күрделірек омыртқасыздардың бас және омыртқа миларының күрделі жүйке тізбектері бар, оларда ганглия деп аталатын сегменттермен орналасқан нейрон кластерлері бар. Кальмар мен сегізаяқ сияқты басаяқты ұлулар үлкен миы мен бейнені қалыптастыратын көздері белсенді, жыртқыш өмір сүруге ықпал етеді. Олар омыртқасыздар арасында басқаларға қарағанда жақсы дамыған.
Оқушыларды түрлі түспен (қызы,л сары, көк) топқа бөлу
(G) (f) Суретпен жұмыс.
Мақсаты: Жануарлардың жүйке жүйесінің эволюциялық жүйелі даму жолын, құрылысын білу және сурет арқылы жүйке жүйелері бейнесін есте сақтау.
Оқушыларға жүйке жүйелерінің типтерінің сурет иллюстрациялар жиынтығы ұсынылады. (G) (f) Тапсырма 1: әр топқа берілген суреттер бойынша жүйке типін анықтап, топтастыр.
Бағалау: Оқушылардың жануарларды жүйке жүйесі типтері бойынша дұрыс топтастыруы арқылы жүреді
Тапсырма 2: тірі ағзалардың эволюциясы бойынша жүйке жүйесі типтерінің жүйелі тізбегін құрастыр.
Оқушылар жүйке жүйесінің типтерінің туындауының (эволюциясы) жүйелі тізбегінің (суреттерді жапсырып) сызбасын жасайды.
Бағалау критерийі:
1.Сызбаның тақырыбының болуы
2. Жүйке жүйесінің типтерінің атауының жазылуы
3. Жүйке жүйесінің даму реттілігінің сақталуы
Тапсырма 3: топ ішінен бір оқушыға бір жануар суретін таңдау тапсырылады. Оқушылар таңдауға түскен жануардың жүйке жүйесінің ерекшеліктері туралы айтатын болады. (ол қандай тірі ағзаларға тән, оның ерекшеліктері неде?).
(W) (f) Өзіндік жұмыс істегенде оқушылар түрлі жануарлардың жүйке жүйелерінің типтерін салыстыру кестесін толтырады.
( Гидра, ақсұлама, жауынқұрт, ұлу, қандауырша, балық, бақа )
Жүйкелер
|
Сипаттамасы
|
Өкілдері
|
Торлы жүйкелі
|
|
|
Сатылы жүйкелі
|
|
|
Түйінді жүйкелі
|
|
|
Түтікті жүйкелі
|
|
|
Қабілеті жоғары оқушыларға арналған күрделі салыстыру кестесі:
Берілген жануарларды ретімен орналастырып, жүйке жүйесінің салыстыру кестесін толтырыңыз.(гидра, ұлу, жауынқұрт, ақсұлама, өрмекші, қандауырша, қоян)
Жануарлар
|
Жүйке түрі
|
Сипаттамасы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Осы жұмыс арқылы білу, түсіну,талқылау, жинақтау дағдылары дамиды.
Бағалау. Критерий арқылы оқушылар жасыл сиямен тексеріп бағаланады, мұғалімнің басқарылуымен.
1. Ағзаның түрін ажыратқаны үшін
2. Оның ерекшелігін көрсете алғаны үшін
3. Жүйелі тізбегін құрғаны үшін
4. Жүйке жүйелерінің типтерін салыстырғаны үшін
Осы берілген критерийлер бойынша 3-4 критерий бойынша дұрыс орындаса жетті деген бағамен бағаланады. Тақтада көрсетілген марк схема бойынша бірін-бірі тексереді.
Кері байланыс: Барлық іс әрекет жүйке жүйесі арқылы реттеледі деген ұғыммен келісесіз бе? келіспейтін болсаңыз неліктен?
Жүйке жүйесі эволюция барысында күрделенді дегенді ұғымды қалай қорытындылайсың? тақырыпты бағалау. Оқушылардың бүгінгі жеткен жетістік критерийі арқылы бағалау.
|
Таныстырылым
Power Point
https://www.twig-bilim.kz/film/glossary/involuntary-5306/
Жүйке жүйелерінің типтері:
https://youtu.be/os1dduNJjJk
Презентациялар:
http://www.infourok.com/click.html?
x=a62e&lc=ws&mc=B&s=BelT&u=3&y=2&
Сайттан видеосабақтар: info@infourok.ru
Флеш видеосабақтар Биология 7-сынып №53
| 
