Ғұн тайпалардың Хан әулетін жеңіп, оларды өздеріне бағынышты етті. Олар жыл сайын көшпенділерге жібек мата, әшекей заттар жіберіп тұрған. Сөйтіп Байкал көлінен Тибет тауына дейін, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзенінің орта ағысына дейінгі аралықта құдіретті Ғұн мемлекеті пайда болды. Ғұн мемлекеті б. 3. б. 55 жылдары оңтүстік және солтүстік ғұндар болып екіге бөлінеді. Оңтүстік ғұндар өздерінің тәуелсіздігінен айрылып, Хан әулетінің қол астына бағынды. Солтүстік ғұндар б. з. б. 1 ғасырдың аяғында Чжи - Чжи шаньюдің басқаруымен өздерінің тәуелсіздігін сақтап қалу үшін батысқа қарай жылжыды. Олар Оңтүстік Қазақстандағы қаңлы тайпаларының жеріне жетеді, олармен бейбіт келісімге келіп, Талас өзенінің шығыс жақтарына көшіп қонуға мүмкіндік алады. Қазақстанның оңтүстік батысы мен Арал бойына ғұн тайпаларының келе бастаған екінші толқыны б. з. 1 ғасырынан басталады. Олардың көрсетілген жерлерге келуі ондағы алан, ас тайпаларын батысқа Каспий теңізіне қарай ығысуына мәжбүр етті. Бұл тарихта “Халықтардың ұлы қоныс аудару” мезгілі деген атпен белгілі. Ғұндар жылжи отырып Дунай арқылы Батыс Еуропаға дейін жетті. Ғұндар Рим империасына үлкен қауіп төндірді. Ғұндардың ержүрек жауынгер, дарынды қолбасшы, қаһарлы ел билеушісі болған Атилла 451 ж Галлиядағы Каталауын даласындағы римдіктермен, франктердің т. б. Біріккен күштерімен шайқасты. 453 ж Атилла қайтыс болған соң ғұн мемлекеті ыдырап кетті. Атилла туралы неміс, француз және италиян тілінде бірнеше туындылар шықты. Италияның атақты композиторы Джузеппе Верди “Атилла” операсын жазды. Ғұндар өмірінде мал шаруашылығы жақсы дамыды. Егін шаруашылығы да маңызды рол атқарады. Сонымен қатар аң аулау кәсібі мен қолөнер дамыған. Ғұндардың баспанасы киіз үй және шикі кірпіштен тұрғызылған үй болды. Ғұндардың өзіндік құқық қорғау жүйесі болған. Ауыр қылмыс жасағандарға өлім жазасы кесілген. Ал ұсақ қылмыстары үшін бетін тілген. Көшпенділердің зергерлері алтын әшекей жасауда тамаша жетістіктерге жеткен. Олар бұйымдардың бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеуді білген. Мұндай шеберлікті зерлеу деп атаған. Әшекейлеудің тағы бір түрі безендіру кезінде бұйымға сәнділік үшін түрлі - түсті заттар жапсырған. Ғалымдар мұндай стильді “плихромдық стиль” деп атаған. Сонымен қатар бұйымдарды безендіру үшін жабайы аңдардың бейнесін қолданған.
«Жариялау» әдісі
(Әрбір топ берілген сұрақ бойынша өз позициясын жариялау керек. Бұл үшін топ ішінен спикер берілген уақыт ішінде (5 мину) басқа қатысушылар алдында сөйлеп, топ ұстанымын жеткізеді.)
Зерттеу сұрағы:Ғұндармен Ұлы Қытай қорғанының салынуы арасында қандай байланыс бар?
Оқулық,
мәтіндер.
Ортасы
10 минут
Қолдану
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары
Талдау
Жаңа тақырыпты Жигсо әдісі арқылы тақырыпты бөліктерге бөліп, оқуға тапсырма береді. Топтағы бір нөмірлі балалар бір мысалды қарастырып, бірге отырып талқылап, өз топтарына келіп түсіндіреді. ● Ғұн мемлекетінің қалыптаcуы
● Ғұн қоғамы ● Құқықтық қорғау жүйесі бойынша жаза ● Шаруашылығы ● Баспанасы ● Көшпелілердің тұрмысқа қажетті заттары ● Ғұндардың діни - нанымдары ● Зергерлік өнер • Үйге тапсырма (2 мин) 1. Ғұн тайпалары туралы мәліметтер жинау
Сыныптағы белсенді оқушы басқаларға бағыт беріп отырады. Топтық талқыға салады,ойланады.Өзгелерді тыңдай отырып , өз білімін толықтырады. Ізденеді.
