Отбасы дегенді қалай түсінесіңдер?

Тұңғыш президент Ислам Кәрімов отбасының тәрбиелік әлеуеті туралы былай деп айтқан:

Адами фактордың жан-жақты дамуы-республикамыздың әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдетудің көзі. Адамзат қоғамы дамуының тарихи тәжірибесінен бала тұлғасының жетілуі отбасында қалыптасатыны белгілі. Отбасы – қоғам өмірін ілгерілететін, болашақ ұрпақты тәрбиелейтін, олардың дамуына жауапты тәрбие ошағы.

Қоғамымыздың дамуы оның даму заңдылықтарына сүйене отырып, жеке тұлғаның жетілуін қамтамасыз ететін және тәрбиенің тиімділігін арттыратын факторларды жасауды талап етеді. Өзбекстан Республикасы Отбасы кодексінің 73-бабына сәйкес, «Ата-ана өз балаларын тәрбиелеуге құқылы және міндеттері ата-аналардың балаларына білім беру құқығында және міндеттерінде.

Ата-ана баласының тәрбиесі мен дамуына жауапты. Олар өз балаларының денсаулығына, физикалық, психикалық, рухани және адамгершілік жағынан жетілуіне қамқорлық жасауы керек.

«Ата -аналар балаларының заңмен белгіленген қажетті білім алуын қамтамасыз етуге тиіс». Осындай орасан зор міндеттерді тиімді жүзеге асыру үшін отбасында ата-анаға педагогикалық білім беру негізінде жүзеге асырылатынын әрқайсымыз жақсы түсінеміз. Осы мақсатта республикамызда отбасының дербестігіне ерекше көңіл бөлінуде. Өзбекстан Республикасы Конституциясының XIV тарауында бала тәрбиесі туралы 63-бап «Отбасы» 66-бапта «ересек, еңбекке қабілетті балалар ата-аналарына қамқорлық жасауға міндетті» делінген. Жоғарыдағы мақалалардың мазмұны ата-анадан бала тәрбиесі туралы ақпарат беруді талап етеді. энциклопедиямыздағы бұл парыз бен жауапкершілікті орындау ең алдымен ата-ананың міндеті. Ата-ананың бұл жауапкершілікті іс жүзінде орындауы олардың педагогикалық мәдениетіне тікелей байланысты. Осыған байланысты Өзбекстан Республикасының Ұлттық кадрларды даярлау бағдарламасында «жалпы және педагогикалық мәдениетті жақсарту үшін ел тұрғындары арасында ағарту жұмыстары жетілдірілетіні» айтылған. Осы тұрғыдан алғанда, ата-ананың тәрбиелік мәдениетін көтеру – отбасы тәрбиесіндегі өзекті мәселелердің бірі.

Сондықтан ата-ананың отбасында бала тәрбиесіне қатысты білім мен тәрбие әдістерімен қаруланғаны өте маңызды. Тәрбиелік білім беру мәселесі - бұл тек ата -ананың ғана емес, жалпы халықтың жұмысы, кең мағынада республикалық маңызы бар жұмыс. Белгілі педагогтар білім беруді мақсатты ұйымдастырудың бір шарты ата-аналардың оқу сауаттылығын арттыру деп есептейді және солай болып қала береді.

Ата-ананы тәрбие туралы педагогикалық-психологиялық біліммен қаруландырмайынша, отбасындағы тәрбие процесін дұрыс ұйымдастыру мүмкін емес. Бұл дегеніміз, отбасылық өмірді дұрыс ұйымдастыру үшін ғалымдар, педагогтар, психологтар, жалпы жұртшылық педагогика ғылымы арқылы ата -аналарға практикалық көмек жүйесін әзірлеуі керек.

Педагог-психологтардың зерттеулері дәлелдегендей, отбасылық тәрбие жұмысы келесі талаптар мен шарттарда жүргізілсе, оның тиімділігі артады:

1. Мектеп өзінің барлық ықпалын отбасы тәрбиесіне жүйелі түрде бағыттай алады;

2. Педагогикалық ұжым отбасымен өзара әрекеттесудің этикалық, педагогикалық, психологиялық және тәрбиелік талаптарын мақсатты түрде ұйымдастыра алады;

3. Халық ағарту және білім беру мекемелері, ұйымдасқан ата -аналарды тәрбиелеу бөлімі