Сабақтың тақырыбы : Мұқағали Мақатаев «Аққулар ұйықтағанда»

Сыныптағы оқушыларды түгендеу. Сабаққа сыныптағы оқушылардың даярлығын тексеру.

Ақынмын деп мен қалай айта аламын

Халқымының өз айтқанын қайталадым

Күпі кигениқазақтың қара өлеңін

Шекпен жауып өзіне қайтарамын – деп ақын өзгелерден өзін ерекше көрмеседе, келер ұрпақ Мұқағалаи ақынның арқалы екендігін танытып отыр.

Мұқағалидың бағымен соры, күнгей мен көлеңкесі қатар жүрген ақын. Оның бағы – өлмес жыр жазған, өтірік өлең жаза алмаған, ал соры – өз қоғамына, ортасына сыймай қасірет шеккені, өмірінің қиыншылықпен өткені, дер кезінде өз замандастары бағалай қоймағаны.

Өз ғасырына деген сүйіспеншілігі ХХІ ғасыр ұрпағына аманат еткен. Оны мына күнделігінен көруге болады:

« Ей безілдектер! Сендер емессіңдер маған баға беретін! Нағыз бағалаушылар алда. Жылдар өтеді, жаңа ұрпақтар келеді, біздің әр қайсымызды өз орнымызға солар қояды .... Ежелден солай болып келген, бола береді. Мен өзім жайында мынаны айтамын: Мен ХХІ ғасыр ұрпақтарының құрдасымын. Бәлкім, одан әрідегі ұрпақтардың туысымын да ...» деп жазған екен.

Жаңа ғасыр ХХІ ғасырда туды. Ақынның айтқаны аумай келіп, оының поэзиясы ХХІ ғасырдың ұрпағы құрдасындай қабылдады.

Ендеше, бүгінгі сабағымыз « Аққулар ұйықтағанда » поэмасын қорытуға арналады.

1. 
   Мұқағали Мақатаев қай жылы, қай жерде өмірге келді ?( жылы Алматы облысы, Нарынқол ауданы, Қарасаз ауылы )
   
2. 
   Мұқағалидың азан шақырып қойған аты кім ? ( Мұқанбетқали )
   
3. 
   Ақын өзінің өмірбаянын қай өлеңінде жазды ? ( Менің анкетам )
   
4. 
   Мұқағалидың Фариза қыз өлеңі кімге арналған ? ( Менің анкетам )
   
5. 
   Ақынның анасының аты ? ( Нағима )
   
6. 
   Ақынның атасы, әжесі, жарының аты ? ( Мақатай, Тиын, Лашын )
   
7. 
   Ақын өлеңді алғаш рет қашан жазды? (Әкесі 10 жасында соғысқа кеткен соң, сағынып өлеңдер жазған )
   
8. 
   Аққулар ұйықтағанда поэмасын алғаш рет кімге оқып береді, сонда оған алтын қаламды кім сыйлайды?
   

9. 
   М.Мақатаевтың мемлекеттік сыйлыққа ие болған шығармасы ? ( Аманат жыры жинағы 2000 жылы )
   
10. 
    Мұқағали ақын неше жасында, қай жылы дүние салды ? ( 1976 ж. 45 жас )
    

1. 
   Әлдейлеп ақ төсіне бермей тыным,
   

2. 
   ..Айналайын аққудың қанатынан,
   

3. 
   Аққулар ұйықтап жатыр тербетіле.
   
4. 
   ... Қасиетке оқ атып, жойған пақыр.
   
5. 
   ... Білмеймін сор аттың ба, бақ аттың ба ?
   

Ақынның поэмасындағы негізгі арқау болған тақырып не ?

Тау аққу табиғат

Табиғат бұлақ Аң елік Сұлулық тау

Ағаш құс тиін қыз

Киім

Сұлу сөзінің синонимін табыңдар ? ( ару, әсем, ажарлы, көрікті.. )

Сұлулыққа қарама – қарсы табиғатта зұлымдық бар.

Зұлымдық деген не ? Поэзияда екеуі қатар жүреді.
V. Ізденушілік. Поэманың тіліне талдау жасау.

1. Аққудың рең әсемдігін айқындарлық сөздерді табыңдар.

2. Табиғаттағы түс, рең ерекшелігін білдіретін сөздерді тап.

3. Табиғаттағы тыныштық салтанатын тағы қай көрністен байқаймыз.

4. Оқ тиген аққудың мүшкіл халін өрнектеген жерін табу.

5. Құсты құлатқаннан кейінгі ана өкінішіне үңілейік.

1. 
   Көл неге « Жетімкөл » деп аталған.
   
2. 
   Табиғат пен адамдар арасында қандай байланыс бар ?
   
3. 
   Поэмада қандай ырымдар айтылады ?
   
4. 
   Тәуіп дегенді қалай түсінесіңдер ?