2014-2015 оқу жылы Қысқа мерзімді жоспар
ӘБ меңгерушісі:Щелыкалина Л.Г.
|
Сабақтың тақырыбы:
Бөлім8.2B: Динамикалықэлектр.
39-40 сабақ. Тұрақты электр тогы. Электр тогының болу шарттары. Металдардағы электр тогы.Электр тізбегі. Ток күші. Амперметр.Электрлік кернеу. Вольтметр.
|
Мектеп:Ақтөбе қаласындағы физика-математика бағытындағы Назарбаев зияткерлік мектебі
|
Мұғалімнің аты-жөні: Мусаева Ж.З.
|
Сынып: 9 «А»
|
Уақыты: 15.11.2014
|
Оқушылардың саны: 12
|
Сабақта жоқ оқушылардың саны:
|
Сабақтың оқу мақсаттары
|
- электр тогының пайда болу шарттарын білу;
- электр тогы зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы екендігін түсіну
- метал өткізгіштегі электр тогы, сол токқа кері бағыттағы электрон деп аталатын теріс зарядталған бөлшектердің ағынынан пайда болатындығын білу;
|
Сабақтан күтілетін нәтиже
|
Электр тогының болу шарттарын біледі. Металдарда электр тогын тасымалдайтын электрон екенін біледі.
Қарапайым тізбек құрастыра алады. Амперметр мен вольтметрді тізбекке жалғап қолдана алады.
|
Тілдік мақсаттар
|
шам, батарейка, аккумулятор, өткізгіш сым, кілт, резистор (тұрақты және айнымалы), тізбек, ток, ампер (А), амперметр, потенциалдар айырымы, кернеу, вольт, вольтметр
|
Өткен тақырып
|
Тесігі бар дөңгелек пластинаның ауырлық центрін анықтау.
|
Жоспарланған сабақ этаптары
|
Жоспарланған іс-шаралар
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру
3 минут
|
Оқушылармен амандасу. Сабаққа қатысымын тексеру. 1,2 деп санау арқылы түрлі түсті стикерлермен топқа бөлу. Постер бойынша бағалау критерийін құру.
|
Түрлі түсті стикерлер
Қосымша №1.
|
Сиқырлы сұрақтар
15 минут
|
Көрсетілімдер:
Электр дегеніміз не?
Ток соғысы
Медицинадағы электр тогы
Көрсетілімнен соң оқушылардан «электр», «электр тогы»туралы не білетіндерін сұрау.
Электр тогы дегеніміз не?
Электр тогының пайда болу шарттары.
Электр тогы қалай байқалады?
Қандай құрылғыларды ток көздері деп аталады?
Ток күші деп нені айтады? Қандай құралмен өлшейді?
Электр кернеуі деп нені айтады? Немен өлшейді?
-Электр зарядтары орын ауыстырады ма? (Иә)
-Қандай зарядтар орын ауыстырады? (Кез келген)
Эксперимент арқылы гипотезаны тексеріп көрейік.
Демонстрациялық эксперимент.
Екі бірдей электрометр.Шыны таяқшамен электрлеу. Өткізгіш арқылы электрленген және электрленбеген электрометрлерді жалғастыру. Қандай құбылыс байқалады?
Жауап: Стерженьнің еркін электрондары электр өрісінде болады, зарядталмаған электрометрге қарай қозғалады. Ол теріс зарядталады.
Гипотеза дәлелденді. Зарядтар орын ауыстыра алады.
-Бұл құбылыс қалай аталады?(Электр тогы)
-Электр тогы деп нені айтады?
Электр өрісінің әсерінен зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы электртогы деп аталады.
-Электр өрісінің әсерінен қандай бөлшектер қозғалады?
Электролиттерде, газдарда кез келген зарядталған бөлшектер – иондар, электрондар электр өрісінде қозғалады.
-Электр тогының әсері.
-Электр тогының пайда болуы және ұзақ сақталуы үшін шарттар.
-Ток көздері. ЭҚК.
-Ток күші. Оның бірлігі. Амперметр.
-Металдардағы электр тогы.
Электр тогынрұқсатсызқоспаңыздар.
Электр тогы көзінде, сондай-аққондырғыныңбасқабөлігіндекернеудің бар-жоғынбақылаунемеселампамен, кернеукөрсеткішқұралментексерукерек.
Жалаңашталғанбөліктергекернеутүсіптұрғандаабайламайтиіпкетуденсақболыңыз.
Су қолментоқтыұстама.
|
https://twig-bilim.kz/film/what-is-electricity-5805/
https://twig-bilim.kz/film/war-of-the-currents-5809/
https://twig-bilim.kz/film/electricity-in-medicine-5810/
|
Қорытындылау. Постер құру
16 мин
|
«Электр тогы» бойынша постер құрып, қорғау.
|
|
Бағалау
3 минут
|
Оқушылар басқа топты жетістік критерийі бойынша бағалайды.
|
|
Рефлексия
3 минут
|
Мен... таныстым
... маған оңай болған жоқ
Мен жетістікке жеттім ....
... болса ғой
.... менің есімде қалды
Мен байқап көремін ...
|
Қосымша №2.
|
Тест
1 минут
|
Тақырып бойынша тапсырмалар беріледі.
|
Қосымша №3
|
Мағынаны ажырата білу. Сиқырлы сұрақтар. (10 минут)
|
Тақырыпқа байланысты сұрақты аудиторияға ұсынады. 2-3 минут сұраққа жауапты оқушы өзі жазады, өз ойын жұпта/топта бөліседі. Екі топ өз жұмыстарын аудиториямен бөліседі. Келесі сұраққа көшеді. Жаңа тақырыппен танысып болған соң сиқырлы сұраққа өз жауаптарының қаншалықты сәйкес келгенін салыстырады және қорытындылайды.
Тәжірибе: Электр энергиясын тұтынушымен тізбектей жалғанған екі шамның бірі көмескі, екіншісі жарық. Тізбектің барлық нүктелерінде ток күші бірдей.
Проблемалық сұрақ: Шамдардың жарықтылығының әртүрлі болу себебі неде? (Оқушылар механикалық жұмыс ұғымын еске түсіре отырып, электр өрісіндегі заряд орын ауыстырғанда электр өрісі күштерінің жұмыс атқарады деген қорытындыға келеді)
Сұрақ: Кернеу – қандай физикалық шама?
Тізбектің берілген бөлігінде заряд орын ауыстырғанда, электр өрісінің атқарған жұмысының осы зарядқа қатынасы кернеу деп аталады.
Мұғалім: Кернеу, ток күші және зарядты байланыстыратын формула:U = A/q.
Кернеудің өлшем бірлігі алғашқы ток көзін ойлап тапқан италияндық ғалым А. Вольтаның құрметіне Вольт деп аталады. Электр кернеуі – токтың атқарған жұмысын анықтайтын физикалық шама.
Вольтметр – өткізгіштің ұштарындағы кернеуді өлшеуге арналған құрал.
Өткізгіштің қандай да бір екі нүктесінің арасындағы кернеуді өлшеу керек болса, вольтметрді сол нүктелерге жалғайды. Құралды осылайша жалғауды параллель жалғау деп атайды. Бұл кезде “+” қысқышын ток көзінің оң полюсінен, ал “-” қысқышын ток көзінің теріс полюсінен келетін өткізгіш сыммен жалғайды. Тізбектегі кернеу 220 В екенін сендер білесіңдер. Сондықтан тұрмысқа қажетті электр энергиясын тұтыну (тоңазытқыш, теледидар, электржылытқыш аспаптар, музыкалық орталық және т.б.) құралдары 220 В-қа есептелінген және бір құралды іске қосқанда, қалғандары тізбекте бұрынғысынша жұмыс жасай береді. Дымқыл жерде жұмыс істегенде 12 В-қа дейінгі, ал құрғақ жерде 36 В-қа дейінгі кернеу қауіпсіз саналады.
Назар аудар! Жоғары кернеу адам өмірі үшін қауіпті.
Сұрақ: Екі шамнан, ток көзінен, кілттен, амперметрден, вольтметрден және өткізгіш сымдардан электр тізбегін құрып, екі шамның және әр шамның кернеуін өлшеңдер.
Оқушылар берілген құрал-жабдықтарды пайдаланып, электр тізбегінінің әртүрлі бөліктеріндегі кернеуді өлшейді.
Зертханалық жұмыс. Электр тізбегінінің әртүрлі бөліктеріндегі кернеуді өлшеу. (10 минут)
Ток көздерін, 2 қыздыру шамын және кілтті тізбектей қосып, электр тізбегін жинаңдар.
Тізбекті тұйықтаңдар, U1, U2 кернеулерді және U кернеуді өлшеңдер.
Жинаған тізбектің сұлбасын сызыңдар.
U1 +U2 есептеңдер және U кернеуімен салыстырыңдар.
Қорытынды жасаңдар.
Сабақ басында мұғалім қойған сұраққа оқушылар жауап береді. Тізбектей жалғанған шамның біреуінің жарық болуының себебі берілген тізбек бөлігіндегі электр өрісі көбірек жұмыс жасайтындығында.
|
Екі шам, ток көзі, кілт, амперметр, вольтметр, өткізгіш сымдар
|
Ой толғаныс. Ротация (Ауыстыру). (5 минут)
|
Екі топтың оқушылары тапсырмаларды дайындап, ватмандарға жазады да, тапсырмаларды ауыстырады. Әр топ мұғалімнің белгі беруімен орындарын алмастырып отырады, өзге топтың жауабын оқып, сол тапсырмаға өз жауаптарын әуелі жеке, сосын топта жазады. Өз тапсырмалары қайтып келген соң топтардың жауаптары талқыланып ақырғы пікір түйінделеді.
1) Суретте берілген сұлбаларда жіберілген қателерді табыңдар. (1минут)
2) Шамдағы токтың шамасын өлшеу үшін оқушы қателесіп, амперметрдің орнына вольтметрді жалғаса не болады (Шам жанбайды немесе оның жарығы азаяды)? (2 минут)
3) Есеп. Шамның кернеуін өлшеу үшін оқушы қателесіп, вольтметрдің орнына амперметр жалғағанда не болатынын түсіндіріңдер (Амперметр жанып кетеді). (2 минут)
4) Тізбек бөлігі ұштарындағы кернеу 2 В, ал өткізгіштегі ток күші 0,4 А. Осы өткізгіштегі ток күші 0,8 А болу үшін кернеу қандай болуы тиіс? (4 В) (2 минут)
|
|
Семантикалық карта (4 минут)
|
Атауы
|
Белгіленуі
|
Өлшем бірлігі
|
Формуласы
|
Өлшейтін құрал
|
Шартты белгісі
|
Құралды...
жалғайды
|
Ток күші
|
|
|
|
|
|
|
Электр кернеуі
|
|
|
|
|
|
|
|
Сергіту сәті
3 минут
|
Оқушылар көз-қимыл жаттығуларды қайталайды.
|
Интернет ресурстары www.youtube.com
|
Бағалау.
3 минут
|
Жетондар санына, түсіне сәйкес оқушылар бағаланады:
«5» - көк түс, «4» - қызыл түс, «3» - сары түс.
|
Бағалау критерийі
|
Үйге тапсырма
1 минут
|
§35,36,37,45.
|
Физика және астрономия-8.Б.М. Дүйсемаев,т.б.
|
Қосымша ақпарат
|
Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
|
Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?
|
Пәнаралық байланыс
Денсаулық және қауіпсіздік ережелері
АКТ
Құндылықтарменбайланыс
(тәрбиелік элемент)
|
|
|
|
Рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарымақандайөзгерістеренгіздімжәненеліктен?
|
Төмендеберілген бос орындыөзсабағыңызға рефлексия жүргізуүшінпайдаланыңыз. Сабағыңызғақатыстысолжақтакелтірілгенсұрақтарғажауапберіңіз.
|
Қосымша №1.
Ссылка на учебную программу
|
Оқу мақсаты
|
Рекомендации по оцениванию
|
9.2В Айналмалы қозғалыс.
|
Дененің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысын түсіну және сипаттау;
|
Указывает, что скорость тела при равномерном движении по окружности остается постоянной по модулю, но меняется его направление.
Делает вывод о том, что равномерное движение тела по окружности частный случай равноускоренного движения.
Размышляет о том , что равнодействующая сила – векторная сумма всех сил, сообщает телу
Приводит примеры равномерного движения тела по окружности.
|
Навыки
|
Критерии успеха
|
Учащийся достиг цели обучения, если
|
Знание и понимание
|
Указывает направление постоянной по модулю скорости в любой точке траектории
|
Знает направление центростремительного (нормального) ускорения в любой точке траектории
|
Понимание
|
Приводит примеры и описывает частные случаи равномерного движения тел по окружности
|
Қосымша №2
Оқушының аты-жөні/Класы
|
|
Мен... таныстым
|
|
... маған оңай болған жоқ
|
|
Мен жетістікке жеттім ....
|
|
... болса ғой
|
|
.... менің есімде қалды
|
|
Мен байқап көремін ...
|
|
Оқушының аты-жөні/Класы
|
|
Мен... таныстым
|
|
... маған оңай болған жоқ
|
|
Мен жетістікке жеттім ....
|
|
... болса ғой
|
|
.... менің есімде қалды
|
|
Мен байқап көремін ...
|
|
Оқушының аты-жөні/Класы
|
|
Мен... таныстым
|
|
... маған оңай болған жоқ
|
|
Мен жетістікке жеттім ....
|
|
... болса ғой
|
|
.... менің есімде қалды
|
|
Мен байқап көремін ...
|
|
Оқушының аты-жөні/Класы
|
|
Мен... таныстым
|
|
... маған оңай болған жоқ
|
|
Мен жетістікке жеттім ....
|
|
... болса ғой
|
|
.... менің есімде қалды
|
|
Мен байқап көремін ...
|
|
Қосымша №3.
Тест (Activote тест құрылғысы): (8 минут)
Еркін электр зарядын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы.
А) Электр тогы В) Кернеу С) Ток көзі
Электр шамдарының жіңішке қыл сымы токтың әсерінен жарқырап қызады. Бұл токтың қай әрекеті?
А) Химиялық В) Физиологиялық С) Жылулық
Мыс купоросының ерітіндісі арқылы ток өткенде электродта таза мыс бөлініп шығады. Бұл токтың қай әрекеті?
А) Химиялық В) Физиологиялық С) Жылулық
Ток көзінің қандай поюсінен бастап қай полюсіне қарайғы бағыт токтың бағыты болып қабылданған?
А) Ток көзінің оң поюсінен теріс полюсіне қарайғы бағыт
В) Ток көзінің теріс поюсінен оң полюсіне қарайғы бағыт
С) Екеуі де дұрыс
Алғаш рет электр тогы түсінігін енгізген ғалымды атаңдар.
А) Италияндық Луиджи Гальвани В) Италиян физигі Алессандро Вольта С) Француз ғалымы Андер Ампер
Ток күшін өлшейтін құралды атаңдар.
А) Электр машинасы В) Амперметр С) Вольтметр
Амперметрді тізбекке қалай жалғайды?
А) Параллель В) Тізбектей С) Аралас
Қандай ток күші ағзаға ауыр зақым келтіреді?
А) 1 мА-ден артық В) 0,5 мА-ден артық С) 100 мА-ден артық
Тест.
Еркін электр зарядын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы.
А) Электр тогы В) Кернеу С) Ток көзі
Электр шамдарының жіңішке қыл сымы токтың әсерінен жарқырап қызады. Бұл токтың қай әрекеті?
А) Химиялық В) Физиологиялық С) Жылулық
Мыс купоросының ерітіндісі арқылы ток өткенде электродта таза мыс бөлініп шығады. Бұл токтың қай әрекеті?
А) Химиялық В) Физиологиялық С) Жылулық
Ток көзінің қандай поюсінен бастап қай полюсіне қарайғы бағыт токтың бағыты болып қабылданған?
А) Ток көзінің оң поюсінен теріс полюсіне қарайғы бағыт
В) Ток көзінің теріс поюсінен оң полюсіне қарайғы бағыт
С) Екеуі де дұрыс
Алғаш рет электр тогы түсінігін енгізген ғалымды атаңдар.
А) Италияндық Луиджи Гальвани В) Италиян физигі Алессандро Вольта С) Француз ғалымы Андер Ампер
Ток күшін өлшейтін құралды атаңдар.
А) Электр машинасы В) Амперметр С) Вольтметр
Амперметрді тізбекке қалай жалғайды?
А) Параллель В) Тізбектей С) Аралас
Қандай ток күші ағзаға ауыр зақым келтіреді?
А) 1 мА-ден артық В) 0,5 мА-ден артық С) 100 мА-ден артық
Зертханалық жұмыс. Электр тізбегінінің әртүрлі бөліктеріндегі кернеуді өлшеу.
Ток көздерін, 2 қыздыру шамын және кілтті тізбектей қосып, электр тізбегін жинаңдар.
Тізбекті тұйықтаңдар, U1, U2кернеулерді және U кернеуді өлшеңдер.
Жинаған тізбектің сұлбасын сызыңдар.
U1 +U2 есептеңдер және U кернеуімен салыстырыңдар.
Қорытынды жасаңдар.
Зертханалық жұмыс. Электр тізбегінінің әртүрлі бөліктеріндегі кернеуді өлшеу.
Ток көздерін, 2 қыздыру шамын және кілтті тізбектей қосып, электр тізбегін жинаңдар.
Тізбекті тұйықтаңдар, U1, U2кернеулерді және U кернеуді өлшеңдер.
Жинаған тізбектің сұлбасын сызыңдар.
U1 +U2 есептеңдер және U кернеуімен салыстырыңдар.
Қорытынды жасаңдар.
Тапсырма: Электр құралдарындағы әр санды оның шартты белгісімен сәйкестендіру керек. Егер оны дұрыс тапсаңдар, көлденең және тігінен қиылысқан шаршының ішінен 5 әріп табасыңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |
