Адам көзбен заттың пішінін,түсін,мөлшерін ажыратады.Айналадағы әлемнің әсемдігін көреді, кітап оқиды,теледидар қарайды.Адам сыртқы ортада болып жатқан түрлі ақпараттардың 80-90 %-дан астамын көзбен көріп біледі. Көру мүшесі көз алмасы мен қосымша мүшелерден тұрады. Көз алмасы 3 түрлі қабақтан тұратын шар тәрізді мүше.
Сыртқы қабық: Көзге пішін береді,жарық сәулесін өткізеді.
Ортаңғы қабық: қантамырлы нұрлы қабық. Ортаңғы қабықта қарашық орналасқан.Қарашық арқылы көздің ішіне жарық өтеді. Нұрлы қабық бояғыш заттарға бай. Бояғыш заты аздау көз-көк немесе боз түсті болып келеді.
Ішкі қабық: Торлы қабық та жарықты қатты сезетін жасушалар орналасқан.
Көздің қосымша мүшелеріне – кірпік, қас,қабақ, бұлшықеттер,жас бездері жатады.
Қабақ пен кірпік
Бұлшық еттер
Жас бездері
Қас
көзді шаң тозаңнан,қоқымнан,сұйық тамшылардан қорғайды.
Көзді жоғары –
төмен,ішке-сыртқа қарай қозғалтып тұрады.
Ұдайы жас бөледі.
Көздіылғалдап,жылытады.
Аққан терді көздің ішіне жібермей ұстап,
қорғап қалады.
Адамның көру қабілеті жасына қарай өзгеріп отырады. Мысалы : 10 жаста затты 7 см қашықтықтан жақсы көрсе, 45-50 жаста 33 см қашықтықтан жақсы көреді. Ал, 70-те жақын тұрған заттар бұлдырап анық көрінбейді.Алыстағы көргіштік көбінесе қарт адамдарда кездеседі.
г/ Оқушыларға көзді күте білудің ережелерін тізбектей оқытып түсіндіру.
-Жазғанда жарық сол жақтан түскені дұрыс.Оқығанда кітап,дәптер көзден 30-35 сантиметр қашықтықта болуы керек.
-Жатып оқу,жазу,алагеуім жарықта оқыған зиян.
-Күн сәулесі,электр шамының жарығына тік қарауға болмайды. Көздің жанарын әлсіретеді. Жасыл түс көзге пайдалы.
-Көзді қолмен,кір орамалмен сүртуге болмайды. Түрлі микробтар түсуі мүмкін.
-Көзді үшкір заттардан сақтау.Қолыңда ұзын ағаш,қайшы,пышақ болғанда жүгірме.
-Теледидарды ұзақ қарама. Экраннан 3-6 м алыс отыру керек.
-Көлікте келе жатып кітап оқыма. Көз тез шаршайды.Егер ұзақ оқу керек болса,әрбір 20 минут сайын көзді демалдырып отыру керек.
Көз аурулары
Глаукома
Катаракта
Көз қарығуы
Көз қуыстарындағы сұйықтық қысымының көтерілуі
Көздің мөлдірлігінің көмескіленуі
Көздің сілемейлі қабығы қабынады.
Көз ауруын емдейтін дәрігерді-окулист деп атайды.
Көз зақымданғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем:
Егер көзге бөгде зат түссе,дереу қайнатыл,ған жылы сумен көзді сыртынан ішіне қарай жуу. Көзге қышқыл,сілті сияқты сұйықтықтар тисе,суды ағызып қойып жуу керек. Көзді ешуақытта қолмен уқалауға,сүртуге болмайды.,тек таза,жұмсақ шүберекпен сүртеді. Сондай-ақ ерте кезде әжелеріміз халықтық емдерді қолданған Мысалы көзге бөгде зат түссе,тіл салу арқылы алған.
ғ/Ауылдық ФАП мейіркеші көзді күту ережелері және көз ауруларын болдырмау жолдары туралы түсінік береді.
д/Суретке қарай отырып,қорытынды жасау.
е/Мақалдардың мағынасын түсіндіру.
Көз таразы,көңіл- қазы.
Көз-нұрдың ұясы,
Көңіл-сырдың ұясы.
Көңілдегі сырды көз білдіреді.
Көз- қорқақ,қол-батыр
ж/ Сен білесің бе? Көз туралы қызықты мәліметтер
-Жағымды заттар көргенде адамның қарашығы 45% дейін ұлғаяды.
-Ер балаларға қарағанда қыз балалар көзін екі есе жыпылықтатады екен.
-Көзді ашып түшкіру мүмкін емес.
-Көк көзділер ауруға сезімталдау.
-Тез оқығанда көз аздау шаршайды.
-Көз астына қарағанда үстінде кірпік көптеу.
-Аралардың көзі бесеу болады. Екі үлкен,үш кішкентай.
-Ал құмырсқалар болса жұлдыздарды күндізде көре алады екен.
-Шаянның көзі антенна сияқты шошайып шығып тұратын бұтақшаларында орналасқан.Тіпті құйрығында да орналасқан көзі бар екен.
|