Сабақтың тақырыбы: Күш атасы Қажымұқан

Мәтінді түсініп оқы. Нақтылау сұрақтарын құрастыр.

Қазақта «Күш атасы - Қажымұқан» деген сөз кең тарап кеткен. Оның себебі де жоқ емес. 1883 жылы Ақмола облысы Қараөткел ауданында Мұқан (Қажымұқан) атты сәби дүниеге келеді. Ол жасынан-ақ ерен күшімен әр мезет ауылдастарын таңқалдырып жүреді. Мұқан 18 жасында алғаш рет Омбы қаласында ашылған циркте орыс балуаны И.Злобинмен белдеседі. И.Злобин оған Петербургтегі күрес мектебінде оқуға кеңес береді. Бұл ақылды құп алған Мұқан осы мектепте екі жыл оқып, үлкен күрес өнеріне жолдама алады. Сөйтіп, Мұқан Германияның Кельн қаласында неміс балуаны Генрих Веберді жеңеді, Риге қаласында да бас бәйгеге ие болады. 1910 жылы Варшава қаласында өткен халықаралық жарыста кіші алтын медальді Америкада, Аргентинаның астанасы Буэнос Айрес қаласында еркін күрестен үлкен алтын медальді жеңіп алады.

1911 жылы Мұқан Стамбулда түріктің атақты балуаны Нұрлыны жығады, сол үшін «қажы» атағына ие болып, Қажымұқан атанады. Саратов қаласында ашылған ағайынды Нижатиндер циркінде қазақ батыры бірінші рет осы «Қажымұқан» деген атпен күреске шығады. Бұдан әрі балуан Тегеран мен Кабулда, Мекке мен Мединеде өткен жарыстарда жеңістерге жетті.

Қажымұқанмын қазақта күшім асқан,

Достарым алып балуан орыстардан.

«Черный Иван» атанып он екі жыл,

Жиырма төрт патшаның жерін басқам,

-деп жырлаған екен балуанның өзі.

1927 жылы ҚазКСР орталық Комитетінің Президиумы Қ.Мұңайтпасовқа «Қазақ даласының батыры» деген атақ берді. Ұлы Отан соғысы жылдарында жасы қартаң тартып қалған балуан күш өнерін көрсетіп жүріп жинаған 100 мың сом ақшасына ұшақ жасатты да, оған Амангелді Имановтың атын беріп, майданға жібереді. Осы ұшқышпен қазақ ұшқышы Қажытай Шалабаев 120 рет жауынгерлік тапсырма орындайды.

Спорт өнері жолында Қажымұқан 148 алтын, күміс, қола медаль алған екен. Алып күш иесі Қажымұқан 1948 жылы 12 тамызда қайтыс болды. Темірланда Қажымұқанға ескерткіш орнатылған. Астана, Шымкент қалаларында стадиондарға балуанның аты берілген және бірнеше қалаларда Қажымұқан атындағы көшелер бар. («Әлемдік және ұлттық спорт ойындары»)

1. 
   Мәтінді түсініп оқиды, сұрақтар әзірлейді.
   
2. 
   Әр топ сұрақтарын қағазға жазады.
   
3. 
   Сағат тілі бойынша сұрақтарын өзге топтармен ауыстырып, жауап береді.
   

Спортқа байланысты дене жаттығуын жасату. (Интербелсенді тақтада видео қосылып тұрады)

Мәтін бойынша оқиғаларды кестеге орналастыр.

- Мәтіндегі сандарға мән беріп оқиды.

- Болған оқиғаларды анықтайды.

- Оқиғаларды кестеге орналастырады.

Мәтін негізінде және қосымша ақпарат тауып, Қажымұқанға мінездеме жаз. (Қабілеті нашар оқушыға қосымша сөз тіркестерін беріп қолдау көрсетемін)

Үздік мінездеме жазған оқушы чемпион орындығына отырып оқиды.

Дескриптор:

1. Оқылым мәтініндегі деректерді және қосымша ақпаратты пайдаланады.

2. Қажымұқанға мінездеме құрастырады.
Қ.Б: Ең үздік деп танылған мінездеме иесіне кубок беру арқылы мұғалімнің бағалауы.
5-тапсырма. Ж. «Түртіп алу» әдісі

Мәтіннен болымды, болымсыз, салт, сабақты етістіктерді теріп жаз. (Итербелсенді тақтадан ережелерін көрсету арқылы көпіршелерді қолданамын)

1. 
   Мәтіннен болымды, болымсыз, салт, сабақты етістіктерді табады.
   
2. 
   Кестені толтырады.
   

Б.А.Әрінова, Г.М.Раева, Г.С.Каримова

Интербелсенді тақта

1 минут

2 минут

«Қазіргі спорт жұлдыздары» тақырыбында эссе жаз.

1. 
   Бүгін не үйрендім?
   
2. 
   Сабақ бойынша нені түсінбедім.