Сабақтың көрнекілігі: Тірек-сызба, кестелер
Сабақтың түрі: тәжірибе
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Оқушыларға жаңа сабақты түсіндіру, талдау, лекция жаздыру
Сабақтың барысы
Ұйымдастыру кезеңі: 1) Сәлемдесу
Түгелдеу
Оқу құралдарын реттеу
4)Аудитория тазалығына назар аудару
Үй тапсырмасы: Материалды-жауапты тұлғалардың есебі
Материалдардың бухгалтериядағы есебі
Материалды-жауапты тұлғалардың есебі
1-тапсырма. Сұрақ-жауап
1.Тауарлы материалды қорлар дегеніміз не?
2.ТМҚ жауапты тұлға кім?
3.ТМҚ кірістелу жағдайларын атаңыз
4.ТМҚ шығысталу жағдайларын атаңыз
5.ТМҚ кірістелген, шығысталған жағдайларда қандай құжаттар толтырылады?
6.ТМҚ қандай түрлерін білесіз?
7.ТМҚ шоттарын атаңыз
8.Арнайы бірегейлендіру әдісі қандай жағдайда пайдаланылады?
9.Орташа өлшемді құн әдісі дегеніміз не?
10. ТМҚ қай ХҚЕС бойынша жүзеге асырылды?
№
|
Операциялардың мазмұны
|
Дебет
|
Кредит
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
Жабдықтаушылар мен жеткізушілерден келген материалдар есеп айырысу құжатының келгеніне қарамастан кіріске алынды.
|
1300
|
3310
|
2
|
Сатылып алынған материалдардың құны кассадан төленді.
|
1310-1315
|
1010, 1020
|
3
|
Есеп беруге тиісті тұлғалар арқылы сатылып алынған материалдық құндылықтардың құны.
|
1310-1315
|
1250
|
4
|
Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан өтеусіз келіп түскен материалдар
|
1310-1315
|
6160
|
5
|
Негізгі құралды бұзғаннан, істен шығарғаннан алынған материалдық құндылықтар
|
1310-1315
|
6210
|
6
|
Кәсіпорындар мен ұйымдардың өз өндірісінде өндіріліп, дайындалып өз қажетіне пайдалануға арналған материалдарды кіріске алу.
|
1310-1317
|
8110, 8310
|
7
|
Алынған материалдар және олар үшін кеткен шығындар арнайы банктердегі шоттардан төленеді.
|
1310-1315
|
1070
|
8
|
Пайдалануға болатын өндірістік ақаулардан алынған материаларды кіріске алу.
|
201-208
1310-1317
|
900 8110
|
9
|
Түгендеу кезінде артық шыққан материалдарды кіріске алу.
|
1310-1315,
1317
|
6160
|
10
|
Еншілес және тәуелді серіктестермен бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардан келіп түскен кіріске алынған материалдар.
|
1310-1315,
1317
|
3320
|
11
|
Материалдық құндылықтарды дайындайтын жұмыскерлерге есептелінген еңбекақы.
|
1310-1315,
|
3430
|
12
|
Өндіріс пен шаруашылыққа пайдалану үшін жіберілген материалдар:
негізгі өндіріске;
қосалқы өндіріске;
цехқа (үстеме шығын);
ұйымның әкімшілік шығындары.
|
8110 8310
8410 7210
|
1300
|
13
|
Салынып жатқан (аяқталмаған) құрылысқа жіберу мақсатымен есептен шығарылған материалдар.
|
2418
|
1310-1315,
1317
|
14
|
Өндірістік ақауды жөндеу үшін есептен шығарылған материалдар.
|
8110, 8310
|
1310-1315
|
15
|
Түгендеу барысында бүлінген және жетпей қалған материалдарды есептен шығару.
|
7210
|
1310-1315,
1317
|
16
|
Басқа ұйымға әріқарай жөндеуге берілген матералдар.
|
1316
|
1310-1315,
1317
|
17
|
Кәсіпорындар мен ұйымдардың жөндеуден алынған материалдарына
|
1310-1315,
1317
|
1316
|
18
|
Жөндеуден алынған материалдар үшін есептелінген сома.
|
1310-1315,
1317
|
3310, 3320
| Тауарлық-материалдық қорлар шоты бойынша жүргізілетін операциялар
III. Жаңа сабақ :
Жоспар:
Жеткізушілермен есеп айырысу есебі
Жабдықтаушы мекемелермен есеп айырысатын негізгі құжат
1.Материалдардың өндірістік қоры жабдықтаушы мекеменің есебінен немесе жабдықтаушы өткізуші кәсіпорындар есебінен толтырылады. Мекемелер арасындағы шаруашылық қатынас келісім-шарт негізінде құрылады. Онда қаралатындары: Материалдардың (құндылықтардың) түрі, саны, бағасы; жабдықтау мерзімі; есептесу тәртібі; тасымалдау тәсілі;келісімшартты орындамағаны үшін төленетін төлем, қабылдау тәртібі т.б.
Келісім-шарттық қатынас, мекеменің материалға деген сұранысын мына жадайда толық қамтамасыз ете алады. Материалдың керекті сапасы және белгіленген айқындалған мерзімі. Жабдықтаушы мекемелер жіберілген өнім үшін төлеу талабын, счет – фактураны толтырып оларды төлеу үшін банкіге жібереді және почта арқылы сатып алушыға жібереді.
Мекемелердің келісім-шарттық міндеттемесінің есебін жабдықтау бөлімі жүргізеді. Сондықтанда төлеу талабы 1-ші кезекте жабдықтау немесе қаржы бөліміне келіп түседі. Ол жерде келісім – шарттарға талапқа сәйкестігін тексеріп төлеу талабын тіркеу журналына тіркеп акцептейді. Төлеу талабы тіркелгеннен соң, ішкі тіркеу нөмерін алып, кәсіпорындардың бухгалтериясына төлем үшін жіберіледі, ал квитанциямен тауарлы транспортты накладной жүкті жеткізу және алу үшін экспедиция бөліміне жеткізіледі. Осы сәттен бастап кәсіпорындардың бухгалтериясында жабдықтаушылармен есептесу талабы туындайды. Жүктің қоймаға түсу сәтінен бастап кіріс ордері толтырылады. Одан соң тіркеліп бухгалтерияға тапсырылады, онда тексеріліп төлем талабына қосылып тігіледі. Банктің осы құжатты төлемнен өткізуінен бастап есеп айырысу счетындағы ақша қаражаттарының есептен шығару жөніндегі көшірмесін алады. Осымен жабдықтаушымен осы құжатпен жабдықтау жөніндегі есеп аяқталады.
Жабдықтаушылармен есеп айырысу есебі журнал ордер N6 жүргізіледі. Аналитикалық есебі әрбір төлем құжаты бойынша,немесе әр кіріс ордері бойынша ұйымдастырылады.
Журнал ордер N6 ай басындағы жабдықтаушылармен бітпеген мынадай есеп айырысулар бойынша ашылады:
Төлеу мерзімі келмеген немесе ұзартылған а) акцептелген төлеу құжаттары бойынша
б) Акцептелген төлеу құжаттары бойынша төлем ақы төленген бірақ материалдар әлі келіп түспеген
в) Акцептелген төлеу құжаттар бойынша, төлем төленбеген, материалдар келіп түспеген
г) фактураланбаған жабдықтаулар бойынша ай басындағы сальдо
(материалдар келіп түскен, төлеу құжаттары әлі келмеген).
2.Есепті айдың ішінде кәсіпорын бухгалтериясы жабдықтаушылардың төлеу талаптарын қабылдайды, оларды акцептейді, кіріс ордерлары мен қоймалардың қабылдау актілерін, есеп айырысу счетынан банк көшірмесін алады. Соның нәтижесінде екі жақ әр қайсысы өз міндеттемелерін орындаған соң жабдықтаушылармен есеп айырысуды бітіреді.
Журнал ордер N6 көрсеткіштері жабдықтаушылармен есеп айырысу жағдайын әрбір құжат бойынша біліп отыруға мүмкіндік береді. Журнал ордер N6-да счеттың номері жазылады, тіркеме номері, жабдықтаушының аты, тағы да қойманың кіріс ордерінің номері, келіп түскен материалдардың есептеулі бағасы бойынша құны, және жабдықтаушылардың төлеу талабы бойынша бағасы Есептеулі баға бойынша суммалар келіп түскен материалдың түрінен байланыссыз жазылады, ал жабдықтаушылардың төлеу талабы бойынша суммалар әр материалдың группасына бөлек – бөлек жазылады (негізгі, көмекші, жартылай полуфабрикаттар, отын т.б.)
Кезінде түскен тауарлық-материалдық құндылықтарды, олар алынбаған жеткізушілердің есеп айырысу құжаттары, тексеру қажет емес, ескерту жасап, ли түскен тауарлық-материалдық құндылықтар ретінде төленген, бірақ жолда немесе әкетілген қоймалардан жеткізушілер мен есепте тұр ма, келіп түскен құндылықтардың құны ретінде дебиторлық берешек. Кезінде неотфактурованных жеткізу шот 3310 «жеткізушілермен және мердігерлермен есеп Айырысулар» кредиттеледі құны түскен құндылықтардың белгілі бір негізге ала отырып, бағалары мен шарттарын шарттарда көзделген.
Өндірістік және шаруашылық қажеттіліктерге қызмет процесінде кәсіпорын сатып алады, әр түрлі тауарлар, жұмыстар мен қызметтер. Сатып алу үшін тауарлық-материалдық құндылықтарды кәсіпорын шарт жасасады жеткізушілермен және мердігерлермен тауарларды жеткізу немесе жұмыстарды орындау, қызметтерді қажетті кәсіпорын және төлеуге міндеттенеді құны берілген тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді шарт талаптарына сәйкес. Жеткізуші — жеке немесе заңды тұлға жүзеге асыратын, тауарларды жеткізуге, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің белгілі бір жағдайларда және белгілі бір ақыға сатып алушыға (басқа заңды тұлғаға). Мердігер — бұл жеке немесе заңды тұлға, обязующееся шарт бойынша (мердігері) жұмыстарды орындауға, қызметтер.
Туралы шарт жасасу кезінде тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді мердігер немесе өнім беруші орындауға міндеттенеді өз міндеттемелерін дер кезінде төлем жүргізген жағдайда кәсіпорын-тапсырыс беруші (алушы) ұсынған тауарлар, жұмыстар, қызметтер. Операцияларды көрсету бойынша жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу Кезінде тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушінің немесе мердігердің есебінен болашақ ақы төлеу, кәсіпорын көрсетеді есепке сомасына дебиторлық берешек, орындалған жұмыстар, қызмет немесе жеткізілген тауарлар үшін. Операциялар бойынша жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу көрсетіледі мынадай шоттарда есепке алу шоттарының үлгі жоспарын: 3310 — «Қысқа мерзімді жеткізушілер мен мердігерлерге берешек»; 4110 — «Ұзақ мерзімді жеткізушілер мен мердігерлерге берешек»; 1610 — «берілген Қысқа мерзімді аванстар»; 2910 — «берілген Ұзақ мерзімді аванстар». Ресімдеу үшін негіз операциялардың шоты бойынша 3310 «Қысқа мерзімді кредиторлық берешек жеткізушілер мен мердігерлерге» табылуы мүмкін мынадай құжаттарды ұсынады: қабылдаутапсыру актісі, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің қол қойылған екі тараппен шарт және ұйымдардың мөрлерімен расталған (мөр болған жағдайда); шот-фактура заңнамасында белгіленген нысаны; төлеуге арналған шот; тауарлық-көліктік жүкқұжат; кассалық кіріс ордерлері және т.
б. сатып алу Кезінде импорттық тауарларды өнім беруші келесі құжаттарды ұсынады: тауар-көлік жүкқұжаты; шот-фактура, бекітілген ҚР заңнамасымен; жүк тасымалдау декларациясын (ЖКД) сәйкес толтырылған бекітілген нормативтік-құқықтық құжаттармен және басқа да растайтын құжаттар операциялар бойынша жеткізу және тауарларды тиеп-жөнелту.
Актілер, өзара есеп айырысуларды салыстыру мақсатында дәлдігін тексеру туралы мәліметтерді және жүргізілген есеп айырысу жеткізушілермен және мердігерлермен кәсіпорынмен өзара есеп айырысуларды салыстырып тексеру актілері жасалады белгілі бір кезеңде тараптардың келісімі бойынша.
Актілер, өзара есеп айырысуларды салыстырып тексеру туралы актіге қоса беріледі түгендеу активтер мен міндеттемелердің. Өткізу басталғанға дейін түгендеу кредиторлық берешек қалыптасады оборотно-сальдовая шоттар бойынша кредиторлық берешек. Активтер мен міндеттемелерді түгендеу жүргізіледі жыл сайын міндетті түрде сәйкес ішкі актілері. Міндеттеме жыл сайынғы түгендеу-тармағымен реттеледі 60 бухгалтерлік есеп жүргізу Ережесін 31.03.2015 ж. № 241. Түгендеу барысында кредиторлық берешекті тексеріледі: сәйкестігін сомалардың есепке кредиторлық берешектің нақтылығын және негізділігін, құжаттарды, алшақтығы немесе сәйкес келмеген сомаларын есепке алу және т. б. түгендеу жүргізу Нәтижелері мүмкіндік береді жоюға дәлсіздіктер құжаттарды ресімдеу бойынша жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу, және түзету жүргізілген есепке алу операциялары.
IV.Бекіту: Кестені толтыру
1-тапсырма. «Кім білімпаз?» ойыны
Шарты:Сәйкес келетін ұяшықтарға «+» белгісін қойыңыз
-
|
Қорлар анықта масы
|
Шоттар ы
|
Кірі с
құж атта ры
|
Шығыс құжаттары
|
Бағал ау
әдісте
рі
|
Стандарт номері
|
№2
|
|
|
|
|
|
|
шот-фактура,
тауарлы-транспорттық
накладной;
-Материалдарды қабылдау туралы акті.
|
|
|
|
|
|
|
1300 бөлімшесі
(1310,1320,1330,1340,1350,
1360)
|
|
|
|
|
|
|
ФИФО, арнайы бірегейлендіру, орташа өлшемді құн
|
|
|
|
|
|
|
бір жылдың ішінде немесе компанияның бір операциялық циклының ішінде сатылатын немесе пайдаланылатын болғандықтан ағымдағы активтер
|
|
|
|
|
|
|
Лимиттік-жинақтама картасы, Материалды айырбастауға арналған
талап-актісі,
Материалдарды босатуға арналған талап
накладнойы
|
|
|
|
|
|
|
Үйге тапсырма: Материалдық құндылықтарды сатып алу және жабдықтаушылармен есеп айырысу
Бағалау: Сұрақ-жауап арқылы бағалау, кестені толтырту,бағаларын естірту.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Р.С.Әбдішүкіров, Б.С.Мырзалиев «Бухгалтерлік есеп» -Алматы: Нұр-пресс баспасы, 2011 ж. 2.С.Б.Баймұханова «Қаржылық есеп» Алматы 2007 ж.
Оқытушының қолы:__________А.Тобагабылова
Достарыңызбен бөлісу: |