Садықова с. Т., Жылқыбаева а. Ш., ҚЫрықбаева б. А
кішілерге балам, шырағым
жүктеу/скачать 4,23 Mb. Pdf көрінісі
|
sadykova st zhylkybaeva ash kyrykbaeva ba kazak tili
05.05.2020 5 сынып бжб
| кішілерге
балам, шырағым, арағым, айналайын, ал ам, бауырым, арындас деп сөйлесе, жасы үлкендерге ағай, апай, ата, əжей, же,гей, тəте, аға деп тілдеседі. Қазақ ұғымында өзінен үлкеннің атын бадырайтып атау, ол аз болса, оған əкесінің атын қосып айту үрдісі жоқ. Ал орыстарда бұлай айту құрметтің нышаны болып саналады. Орыс халқы женщина, мужчина деп те айта береді, ал қазақ тілінде əдепті адам ешқашан əйел, еркек деп тілдеспейді. Өте жақын қатынастағы адамдар арасында еркелету мəнді сөздер ( $лыншағым, ботам, Сəбит)к), жақын тарту сипатындағы сөздер ( Сəбитжан, Шо антай, Айн$ртай, əкешім, анашым ) де қолданылады. Ресми қарым-қатынаста жасы үлкендерге я жасы кіші болғанмен, лауазымы үлкен болса, оған құрметін білдірудің белгісі ретінде Ореке, а а, 8беке, Сəке сөздері, Ас ар мырза, Перизат ханым, 8йгерім сі лім секілді сөздерді пайдалануға болады. Ал тым ресми немесе бейтаныс жағдайларда бүгінгі заман ағымына қарай Айдар Т$рарбек$лы, айрат Мағауия$лы, Сəуле Ра ым ызы секілді күрделі атаулар пайдаланылып жүр.Ресми хаттасуларда биік лауазымды билік иелерінің аты-жөнінің алдына құрметті, аса мəртебелі секілді сөздер жазылуы дəстүрге айналған. Сондай- ақ, қазақстандықтар, отандастар, бауырластар секілді көпшілікке арналған қаратпа сөздер де кең қанат жайып отыр. Қоғамдағы өзгерістерге орай кеңестік кезеңмен бірге келген жолдас, ж$мысшы-шаруалар секілді қаратпа сөздер қазір мүлде айтылмайды. Есесіне, бұрын тек ақсүйектер мен билеушілерге айтылатын ханымдар мен мырзалар, əкім, т.б. қалыпты сөзге айналып барады. ☺ Сұрақтарға жауап беріңіз: − Тілдік этикет деген не? − Тілдік этикеттің қандай формулаларын білесіз? Атаңыз. ▲ Мəтелдердің мағынасын түсіндіріңіз, жаттаңыз: жүктеу/скачать 4,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|