Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М



Pdf көрінісі
бет44/70
Дата31.01.2023
өлшемі2,44 Mb.
#166969
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   70
Байланысты:
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ

Тізбектің бӛлігі үшін Ом заңы 
1826 жыл неміс ғалымы Ом кӛптеген тәжірибенің нәтижесінде мынадай 
қорытынды жасады: тұрақты температурада ӛткізгіштегі ток күші түсірілген 
кернеуге тура пропорционал және ӛткізгіштің кедергісіне кері пропорционал 
болады. 


118 
мұндағы: R - ӛткізгіштің кедергісі, U – кернеу, I – ток күші.
Кедергі - ӛткізгіштің негізгі электрлік сипаттамасы болып табылады. 
Ӛткізгіштің кедергісі оның пішініне, тегіне және температураға тәуелді. 
Ӛлшем бірлігі 

Ӛткізгіштің кедергісіне кері шама ӛткізгіштік деп аталады. 
Ӛткізгіш біртекті болса кедергі келесі формуламен анықталады:

мұндағы: 
- ӛткізгіштің меншікті кедергісі
-кӛлденең қимасының 
ауданы, - ұзындығы. 
Егер орта біртекті болмаса, онда кедергі келесі формуламен анықталады:

Ӛткізгіштің кедергісінің температураға тәуелділігі келесі ӛрнекпен 
анықталады:

мұндағы: -кедергінің температуралық коэффициенті. 
1) металлдар үшін температура артқанда ӛткізгіштің кедергісі артады
яғни 
,


119 
2) Электролиттер, газдар және жартылай ӛткізгіштер үшін температура 
артқанда ӛткізгіштің кедергісі кемиді, яғни 

Кез-келген тізбекте электр тогы жүру үшін қажетті шарттар: 
1. Тізбек тұйықталған болуы қажет. 
2. Электр тогын тудыратын ток кӛзі болуы керек. 
Дифференциал түріндегі Ом заңы 
Тізбектің бӛлігі үшін Ом заңын пайдаланамыз. 

Кедергінің ӛрнегін 
Ом заңына қойып, алатынымыз

Осыдан
немесе
Меншікті кедергіге кері шама ортаның меншікті ӛткізгіштігі деп 
аталады:
, ӛлшем бірлігі 

Осы ӛрнек дифференциал түріндегі Ом заңы деп аталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   70




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет