Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М
жүктеу/скачать 2,44 Mb. Pdf көрінісі
|
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ
- Бұл бет үшін навигация:
- Заттардағы магнит ӛрісі үшін толық ток заңы
| 3.7 Заттардағы магнит ӛрісі
Заттардың магниттік қасиеттерін қарастырғанда оларды магнетиктер деп атайды. Барлық заттарды сыртқы магнит ӛрісіне енгізгенде олар азды-кӛпті магниттеледі, яғни заттар сыртқы магнит ӛрісінде ӛзінің меншікті магнит ӛрісін тудырады. Заттар магниттік қасиеттеріне байланысты 3-ке бӛлінеді: 1. Диамагнетиктер. Диамагнетиктердің меншікті магнит ӛрісі сыртқы магнит ӛрісіне қарсы бағытталады. Нәтижесінде диамагнетиктердегі магнит ӛрісі сыртқы магнит ӛрісінен кем болады. 2. Парамагнетиктер. Парамагнетиктердің меншікті магнит ӛрісі сыртқы магнит ӛрісімен бағыттас болады. Нәтижесінде парамагнетиктердегі магнит ӛрісі сыртқы магнит ӛрісінен үлкен болады. 3. Ферромагнетиктер. Ферромагнетиктер сыртқы магнит ӛрісін кӛп есе күшейтеді. Заттардағы магнит ӛрісі үшін толық ток заңы Заттардағы магнит ӛрісін макро және микро (молекулалық) токтар тудырады. Макротоктар деп ӛткізгіштік, конвекциялық және т.б. токтарды айтады. Француз ғалымы Ампер затттардың магниттік қасиеттерін олардың 146 молекулаларындағы (атомдарындағы) микротоктар арқылы түсіндірді. Затттардың молекулаларындағы (атомдарындағы) ядроларды айнала қозғалатын электрондарды микроток (молекулалық) деп қарастыруға болады және бұл микротоктар ӛзінің магнит ӛрісін тудырады. Ядроны айнала қозғалатын электрондарда магниттік моментімен қатар, олардың импульс моменті болады. Сонда микротоктың күші магниттік момент Орбита бойымен қозғалатын электронның импульс (орбитальдық) моменті формуласымен анықталады. Бұл импульс моментін кейде электронның орбитальдық механикалық моменті деп те атайды. Электронның орбитальдық механикалық моменті мен магниттік моментінің бағыттары қарама-қарсы болады. Элементар бӛлшектердің магниттік моментінің орбитальдық механикалық моментіне қатынасы гиромагниттік (магнитомеханикалық) қатынас деп аталады. Ол электрон үшін келесі формуламен анықталады: немесе Электронның орбиталық қозғалысынан пайда болатын магнит моментін орбитальдық магнит моменті деп атайды. Егер атомның құрамында электрон болатын болса, онда атомның магниттік моменті мен импульс моменті 147 Заттардағы магнит ӛрісінің индукция векторының циркуляциясы Заттардың магниттелу дәрежесін сипаттау үшін физикалық векторлық шама магниттелу векторы енгізілген. Магниттелу векторы деп бірлік кӛлемдегі магнит моменттерінің қосындысын айтады. Ӛлшем бірлігі Кез келген тұйық контур бойымен микротоктардың қосындысы осы контур бойымен магниттелу векторының циркуляциясына тең болады: Изотропты диамагнетиктер мен парамагнетиктер үшін магниттелу векторы сыртқы магнит ӛрісінің кернеулігіне тура пропорционал болады. мұндағы: - заттардың магниттік қасиетін сипаттайтын шама және ол алғырлық деп аталады. Алғырлығы заттардың тегіне және олардың температурасына тәуелді болады. 1) Диамагнетиктер үшін , 2) Парамагнетиктер үшін , 3) Ферромагнетиктер үшін . Магниттелу векторын ескерсек, магнит ӛрісінің индукция векторының циркуляциясы немесе мұндағы: магнит ӛрісінің кернеулік векторы болып табылады. |