Техносфера ұғымы. Техносфера - адамның қоршаған әлемді өзгертуге деген ұмтылысының нәтижесі, оның белсенді іскерлігінің мәндік өнімі. Адамдардың көптеген ұрпақтары өздеріне табиғатты "жаулап алу" және жайлы өмір сүру жағдайларын жасау міндетін алға қойып, болжанбайтын стихиялық табиғаттан айырмашылығы, олардың тілектерін орындауы тиіс техногендік, жасанды ортаны қалыптастырды. Әрине, адам өз дегеніне қол жеткізді, бірақ шешілген міндетті істер жаңа мәселелерді туындатды, яғни техногендік ортаны тиімді басқару мәселесі немесе олардың инновацияларға реакцияларының жеткілікті деңгейімен болжау.
Кез-келген терең шындық сияқты, техносфера өзінің заңдылықтарымен жылжиды, сондықтан ол, салыстырмалы түрде тек сыртқы табиғатқа ғана емес, сонымен бірге оны жасаған адамзатқа және оның қажеттіліктеріне де тәуелсіз. Сондықтан философиялық ой техносфераның адам өміріне қарама - қайшы әсерін -оң және теріс салдардың үйлесімін көрсетеді.
Жоғарыда келтірілген анықтамаларды қорытындылай келе, техносфера әдетте адам өмірінің қолайлылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін өзі өзгерткен биосфераның бөлігі ретінде түсініледі және адам пайдаланатын елді мекендердің, агроценоздардың, балық аулаудың және кен орындарының барлық түрлерін қамтиды деп қорытынды жасауға болады.
Биосфераның дамуына, оның өзгеруі мен түрленуіне, біріншіден, табиғи факторлар (жел шаңы, орман өрттері, жанартау материалы, өсімдіктер, теңіз тұздары) және процестер, екіншіден, техногендік әлеуметтік-экономикалық факторлар әсер етеді. Факторлардың екінші тобы - адамның техногендік белсенділігі қазіргі уақытта биосфераға ерекше зиянды әсер етеді. Техногендік қызметпен байланысты:
1. Техносфера - дегеніміз:
А. адам өзгерткен флора мен атмосфераның бір бөлігі;
В. биосфераның адам өмірінің ыңғайлылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін өзгерткен бөлігі;
С. литосфераның адам өзгерткен бөлігі;
Д. атмосфера мен гидросфераның адам өзгерткен бөлігі;
Е. дұрыс жауап жоқ.
2. Техносфераны құра отырып, адам неге ұмтылды?
А. гидросфераны сақтауға;
В. өмір сүру ортасының жайлылығын жақсарту, қарым-қатынастың өсуін арттыру, табиғи жағымсыз әсерлерден қорғануды қамтамасыз етуге;
С. биосфераны сақтауға;
Д. ғылыми жаңалықтарға;
Е. қоршаған ортаның бұзуға.
3. Іс жүзінде таусылмайтын ресустарға (техносфераның өмір сүру кезеңінде) жатқызады:
А. ғарыштық (күн радиациясы, гравитация) және планетарлық ресурстар (атмосфераның, гидросфераның, геотермалдық энергияның болуы);
В. ғарыштық (күн радиациясы, гравитация) және жер асты сулары;
С. жер асты сулары;
Д. өсімдіктер және планетарлық ресурстар (атмосфераның, гидросфераның, геотермалдық энергияның болуы);
Е. жануарлар.
4. Техносфераның теріс факторларының пайда болуының техногендік көздеріне мыналар жатады:
А. табиғи апаттар;
В. механизмдер, құрылыстар;
А. адам;
Д. адамның тіршілік ету ортасымен өзара әрекеттесуі;
Е. селдер, көшкіндер, су тасқыны.
5. Теріс факторлардың пайда болу көздеріне техносфералар жатпайды:
А. антропогендік;
В. техногендік;
С. әлеуметтік;
Д. биологиялық;
Е. географиялық.
0
|
1-C, 2-E, 3-Д, 4-A, 5-А
|
0
|
1-А, 2-Е, 3-В, 4-С, 5-С
|
0
|
1-Д, 2-C, 3-E, 4-C, 5-Е
|
1
|
1-В, 2-В, 3-А, 4-В, 5-Д
|
0
|
1-C, 2-A, 3-E, 4-Е, 5- В
|
