Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет258/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   254   255   256   257   258   259   260   261   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

С ЕМ -С ЕМ
(сөйлем ішіндегі сөздерді байла- 
ныстырып отырады). Реляциялық 
г р а м м а т и к а л ы қ  
м а ғы н а л а р  
нақтылы  тіл д ің   м орф ология - 
сымен 
ты ғы з 
б ай л аны сты  
болады.  Әдетте,  тілдің  ұлтты қ 
ж эне  тарихи  ерекш еліктеріне 
байл аны сты  
а й қы н д а л а д ы . 
Реляциялық мағынаның ерекше- 
л іктері  тілд егі  м атасуға  (с о г­
ласование),  меңгеруге  (управ­
ление),  септік жүйесіне,  ш ақтық 
тұлғалануға байланысты болады. 
Категориялық  мағынаға  жата- 
тындар:  « с уб ъ е кт-п р е д и ка т»  
(немесе  есім-етістік),  «субъект- 
объект»,  « б е л се н д і-б е л се н д і 
емес»,  «жанды -жансы з»,  «іс-
әрекет-жағдай» т.б.  Реляциялық 
мағынаға қарағаңца категориялық 
м ағы нал ар  ж ұ п т ы қ   қа р а м а - 
қарсылыктар жүйесінен тұрады. 
Категориялық қарама-қарсылық 
с е й л е м н ің   н е г із г і  үш   т ү р ін  
айқыңдайды:  1. «субъекг-объекг» 
қарама-қарсылығы  сейлем  мен 
тілдің  номинативті  түрін  бейне- 
лейді;  2.  субъекгінің «белсеңді -  
белсенді  емес»  қарама-қарсы- 
лығы  тілдің  актив  түрін  аны қ- 
тайды; 3.  «белсенді субъект және 
белсенді емес объект» сөйлемнің 
эргативті қүрылымын анықтайды.
С .-да  сем антикалы қ  қаты нас- 
т а р ға   әр  тү р л і  к ө з қ а р а с т а р  
қалыптасқан. Оппозиция (қарама- 
қарсылық)  негізінде  топтасқан 
сездер  (синонимдер,  антоним-
182




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   254   255   256   257   258   259   260   261   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет