5 Дәріс Көмірсулардыгистохимиялық бөліп алу Ұзақ уақыт жас клетка мен ұлпа құрамын зерттеу үшін тек классикалық әдістерді ғана қолданып келеді. Оның негізінде ұнтақталған ұлпа (гомогенат) алынған, бұлыңғырлау анықталған химиялық заттар жатады. Өзінің біршама сапасына қарамастан, бұл әдіс жас клетка мен ұлпа әртүрлі құрамаларының қандай химиялық заттармен шектелетіні туралы мағлұматты толық түсіндіріп бере алмады. Клеткалар мен ұлпа химиялық заттардың микроқұрылымын анықтау әдісімен түгелдей іздеу нәтижесі, ақырында гистохимсиялық әдістердің ашылуына әкеп соқты. Бұл әдістер гистологиялық және биохимиялық әдістердің біріктіріліп өткізілуіне негізделген болатын.
Гистологиялық реакция кезінде жас клетка құрамына кіретін неорганикалық және органикалық заттар, әртүрлі реактивтермен химиялық реакцияға түсіп түзелген өнімдердің боялу реакциясын түзеді. Көптеген гистохимиялық реакциялардың негізіне мынадай жалпы (гистохимиялық) принциптер жатады:
Белгілі химиялық топтар осы немесе басқа бояғыштармен боялады, мысалы, ортофосфатты топ (пиронин, толуидинді көк т.б.) РНК-ы бояйды.
Бояғышты жас клетка құрылысының құрамына кіретін белгілі субстратта ерітеді. Мысалы, жас клетка қосындылардың май тамшыларының суында еруіне негізделледі.
Кейбір химиялық жас клетка құрамалары, дезоксирибонуклейн қышқылы (ДНК) сияқты, полисахаридтерге бояғыштық әсер ете алмайды. Бұл жағдайларда олардың топтарын реакционды- белсенді жағдайда ауыстыру жағдайына жүгінеді. Сонымен бірге лейкоқосылысты фуксин әрекет ете алатын альдегид топшаларын бөліп алады, сөйтіп құрылған өнім реациясы түзіледі.
Кейбір жас клетка құрамаларының орналасуын анықтау үшін көпсатылы аралық реакцияға және боялмаған реакция жүргізуге жүгінеді. Мысалы, ферменттерді гистохимиялық бояу кезінде қолдану реакциялары.
Бұл әдіс зерттеу тәжірибесінде кең таралды. Қазіргі уақытта ешбір морфологиялық зертхана гистохимиялық әдіссіз жұмыс жасамайды.