Облигаорлы-факультативті қайта сақтандыру

Тәуекелдік бойынша жауапкершілікті таратумен байланысты қайта таратудың келісімін екі жақтың келісімі бойынша 2 топқа бөлуге болады:

1)Сақтандыру сомасының базасындағы қайта сақтандыру сомасы (пропорционалды қайта сақтандыру);

2)Зақымдану базасындағы – зақымдануды қайта сақтандыру (пропорционалды емес қайта сақтандыру).

Пропорционалды қайта сақтандыру. Мұнда цессионер цедент сақтандыру қоржынының бір бөлігін сақтандырады және мұнда сақтандыру премиясы, жауапкершілігі және залалы цессионер мен цедент арасында пара-пар бөлінеді.

3 формасы бар:

- квоталық келісім. Барлық цедент тәуекелдерінің белгілі бір үлісі мен квотасын цессионер өзіне алады. Квота барлық залалға қойылмайды және мұнда көлемі мен ауыртпашылығы ештеңе бермейді. Үлес белгілі пайызда немесе белгілі анықталған сомада көрсетілуі мүмкін (ех: цедент ұстанымы 30%, сақтандыру сомасынан лимит 200000, 70% цессионерді қайта сақтандырудан келеді. 1) Тәуекел 100000 – цеденттің өзіндік ұстанымы – 30000, ал цессионердегі қайта сақтандыру – 70000. 2)Тәуекел 370000 тең – цедент өзіндік ұстанымы – 111000, цессионерлерге 259000 мөлшерінде сома берілуі тиіс, бірақ лимит 200000 құрағандықтан 59000 келісім-шарт маңайында қалады, яғни цедентке).

Келісімнің бұл түрі цедент өзі ұстай алатын (тоқтата) кез келген тәуекел, тіпті ең кішісі міндетті түрде қайта сақтандырылатындығымен сипатталады. Бұл келісім бойынша 20%-40%-дан комиссия тағайындалады және ол әдетте тантьем қабылданады. Келесім-шарт көп шығынды қажет етпейді. Квоталық келісім көптеген мөлшердегі біртүрлі тәуекелдерге тиімді болып табылады.

- эксцеденттік. Бұл келісім тұрақсыз сақтандыру қаржысының теңелуіне мүмкіндік береді. Бұл мақсатында цедент өз ұстаушысының көлемін анықтайды, яғни:

Эксцедент = сақтандыру сомасы - өзіндік ұстаным.

- Қызмет көрсетудегі үлкен шығындар

- цедент өз шегерімін өзі бекіткендіктен оны тәуекел топтары бойынша дифференциялайды, ол өз үлесіне тәуекелдің аз мөлшерін қалдырып, көп бөлігін қайта сақтандыруға береді, бұдан цессионер әрине қауіптенеді.

Эксцедент сомасы әдетте өзіндік ұстанымнан біршама мөлшерде жоғары болады (ех: эксцедент сомасы 10 үлеске тең; келісім шарт көлемі 11. келісім тәуекелдердің бір тобына арналған 5000 бірлікке тең он бөлікті өзіндік ұстанымнан тұрады.

Сақтандыру жағдайларында:

1. 
   5000 бірлік – келісім шарт бойынша тапсырыс орындалмайды.
   
2. 
   50000 бірлік – 45000 бірлік тапсырылады.
   
3. 
   70000 бірлік – 50000 бірлік тапсырылады, ал қалған 15000 басқа келісім шарт бойынша қайта сақтандырулады.
   

- квоталы-эксцедентті.

Қайта сақтандырудың квоталы және эксцедентті келісім шарттарының комбинацияларын өзара қарастырады. Белгілі бір квотаға, өзіндік ұстанымға қатысты эксцедент тағайындалады.

Пропорционалды емес қайта сақтандыру. Мұнда цессионерлердің қатысуы зақымның көлеміне байланысты анықталады. Цессионердің жауапкершілігі цеденттің өзіндік ұстанымын жоғарылатуға орны болғанда басталады.