Саяси ойлар тарихындағы басқарудың "дұрыс" және "бұрыс" формалары Политология

жүктеу/скачать 0,69 Mb.

Дата	07.02.2022
өлшемі	0,69 Mb.
	#86123

Саяси ойлар тарихындағы басқарудың "дұрыс" және "бұрыс" формалары

Политология

Ежелгі Шығыстағы саяси ой (Мысыр,Қосөзен, Үндістан,Қытай)	Антикалық саяси ой ( Ежелгі Грекия, Ежелгі Рим)
Негізгі деректер мен авторлар: Конфуций “Лунь Юй”,”Ману заңдары”,Каутилья “Артхашстра “	Платон “Мемлекет”, Аристотель”Саясат”, ”Афинылық полития”; Полибий “Тарих”; Цицерон “Мемлекет туралы”,”Заңдар туралы”

Негізгі идеялар:
-Жеке адам билігін нығайту мен ақтау;
-басқарушының шығу тегін құдіретпен байланыстыру;
-мемлекеттің орталықтануы;
-төменгілердің басқарушыға сөзсіз бағынуы;
-азаматтық қоғамның болмауы;

Негізгі идеялар:
-басқарудың идеалды формасын іздеу;
-полистік орталықтанбаған демократияны ақтау;
-азаматтық қасиеттерге тәрбиелеу;
-азаматтық құқықты және республикалық идеяны қалыптастыру;

Платон (б.з.б. 427 – 347 ж.ж.)

Шын аты – Аристокл.
Платон атақты фәлсафашы Сократтың шәкірті
Платонның 200 еңбектері бар
Олардың ішінде саясаттану ғылымына қатысы бар шығармалар “Мемлекет”, “Саясатшы”, “Заңдар”, “Софист”, “Парменид”.

Платонның ойынша,

Адамдар қажеттіліктерін жеке-дара өтей алмайды. Олар бірігудің арқасында ғана қажеттіліктерін өтейді. Осы бірігудің арқасында қоғам, мемлекет пайда болады.

Платон адамдарды үш үлкен топқа (сословиеге)бөлді:

Адамдар
Әкімдер
Фәлсафашылар –
табиғатынан
шындықты, игілік
идеясын саралап
танып білуге
икемді болуы керек
Қорғаушылыр
Әкімдердің ой-ниеттерін
іске асырады, мемлекетті
қорғайды
Өндірушілер
Егіншілер мен
қолөнершілер –
өмірге қажетті
қаржыларды
тауып,
мемлекетті
материалдық жағынан
қамтамасыз етеді

Мемлекеттік құрлысты 5 түрге бөлді:

Аристократия
Тимократия
Олигархия
Демократия
Тирания

Осылардың ішінде аристократияны қолдады және қоғамдық меншікті қолдап, жеке меншікке қарсы тұрды

Аристотель (б.з.б. 384 – 322 ж.ж.)

Аристотель Платон академиясында білім алған.
Аристотель Афинада өз лицейін ашып, саяси ғылымды пән ретінде енгізді және өзі сабақ берді
Саясаттануға қатысты еңбектері “Саясат”, “Афиналық полития”, “Этика”, “Риторика”

Аристотельдің ойынша

Мемлекет – қауымның дамыған түрі

Қауым - отбасының дамыған түрі

Мемлекет
Дұрыс

Монархия
Аристократия
Полития

Бұрыс

Тирания
Олигархия
Демократия

Полибий бойынша басқару формаларының шеңберлік ауысуы

тирания
аристократия
олигархия
демократия
охлократия
монархия

Цицеронның( 106-43жж) негізгі саяси идеялары

Мемлекет халықтың ісі ( res publica)
Халық – ортақ мүдделері мен құқықтары бірлескен адамдар

Орта ғасыр мен қайта өрлеу дәуіріндегі саяси ұғымдар

Бұл дәуірде рухани өмірде дін түгелдей үстемдік етті
Христиан діні феодалдық қоғам көзқарасынның өзегі, бір тұтас христиан мәдениетінің негізі болды

Ортағасырлардың саяси ілімдерінің сипатты белгілері:

Сипатты белгілер
саяси идеяларды діни догматикамен
Монархия басқарудың идеалды түрі
Теократия мемлекет пен шіркеудің байла
нысы ретінде ақтау
Антикалық грек рим дәстүрінің ықпалы

Реформация кезеңіндегі негізгі саяси идеялар ( xv-xvi ғғ.)

Мартин Лютер / ұлттық шіркеудің папалық куриядан тәуелісіздігі
Жан Кальвин/ Мемлекетке тәуелсіз пресвитирандық шіркеу.Әр христианның ақиқат іздеу мен Құдаймен священниксіз араласуға құқығы бар

Иммануил Кант (1724 – 1804 ж.ж.)

Оның саяси пікірлері “Космополиттік көзқарас жөніндегі жалпы тарихтың идеялары”, “Өмірлік бейбітшілікке” деген еңбектерінде баяндалған

Канттың әлуметтік көзқарасының негізгі қағидалары

Әрбір адам ар-намысының, шексіз құндылықтың иесі
Қандай игілікті жоспар болмасын адам оны жүзеге асыру жолында әдіс, айла , құрал болуға тиіс емес

XX ғ. саяси ілім

XX ғ. бірінші жартысында Батыс елдерінде солидаризм ілімінің өріс алуы.
XX ғ. саяси ілімінде өзінің ізін қалдырған немістің көрнекті саясаттанушысы, фәлсафашысы, тарихшысы, әлеуметтанушысы ...

Дайндаған:

Төлеген Ерасыл

жүктеу/скачать 0,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: