Сборник II научно-практической международной студенческой конференции Narxoz Student Research-2021

ұлттық экологиялық проблемасы ғана емес, сонымен бірге бүкіл 

Каспий аймағының ең ірі халықаралық проблемасы. Каспий сула-

рының ластануының салдары үлкен экономикалық жəне экологи-

ялық шығындарға алып келеді.

Мəселелердің ұсынылған шешу жолдары:

Санитарлық-эпидемиологиялық жағдайлардың жəне су ресур-

старының  деградациясының  алдын  алу  үшін  жер  үсті  жəне  жер 

асты суларының сапасын, əсіресе оларды қарқынды пайдалану ай-

мақтарында бақылау ұсынылады. Судың сапасын жақсарту жəне 

су қоймаларында түбіндегі шөгінділердің өлі органикалық затта-

рын жинау мəселелерін шешу үшін су жиналатын акваторияларда 

тазарту  жұмыстарын,  механикалық  тазарту  əдістерін  жергілікті 

жерлерде қолдану қажет.

Арал теңізінің тағдырына қатысты теңізді дəл қазір сол көлемде 

толтыру іс жүзінде шындыққа жанаспайтындығы туралы түсінікке 

қол  жеткізілді,  өйткені  аймақтағы  қолда  бар  су  ресурстары  енді 

егіншілікке  жеткіліксіз.  Алайда,  Арал  бассейнінде  суды  жан-

жақты  үнемдеу  қажет,  дренажды  суды  теңізге  бағыттау,  ағынды 

суға ағып жатқан суды оңтайлы пайдалану, атап айтсақ, бар қал-

дық су объектілерін биологиялық өнімділікті жəне биоəртүрлілікті 

сақтауға мүмкіндік беретін күйде сақтау жəне үнемді пайдалану.

Кең ауқымды теңіз жобаларын іске асыру кезінде экологиялық 

факторды  ескеру  қажет.  Мемлекеттер  Каспий  теңізінің  экологи-

ялық жүйесіне келтірілген зиян үшін халықаралық-құқықтық жау-

апкершілікті көтеруі қажет. 

Каспий маңы елдері үшін ең маңызды міндет жағалаудағы мем-

лекеттердің  қоршаған  ортаны  қорғаудың  тиімді  ұлттық  саясатын 

қамтамасыз етуге, су биологиялық ресурстары мен Каспий экожүй-

есін жаңартуға жəне көбейтуге, мұнай өндірудің тек экологиялық 

қауіпсіз əдістерін дамыту мен қолдануға көшуге бағытталған тиімді 

шаралар мен механизмдерді əзірлеуге бағытталуы керек.

Қорытындылай  келе,  республиканың  су  экожүйелеріндегі  ан-

тропогендік  жүктеменің,  жергілікті  халықтың  күнкөріс  деңгей-

інің  артуымен  байланысты  ауылшаруашылық  жəне  өнеркəсіптік 

өндірістің дамуы су ресурстарының жағдайын мемлекеттік бақы-

лаудың тиімді механизмін əзірлеуді талап етеді. Трансшекаралық 

өзендердің  су-энергетикалық  ресурстарын  пайдалану  бойынша 

Қазақстан,  Қырғызстан  жəне  Өзбекстан  арасындағы  мемлекета-

131

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: