Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
Диалектілік, әдеби және аралас изоглостарға мысал келтір
Кең аумақты, орта аумақты, тар аумақты изоглостар бір-бірінен қалайша ерекшеленеді.
Әдістемелік нұсқаулық:
1. Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) және дамыту,
2. Қажетті материалдарды өз бетінше іздеуге, сұлбалар мен кестелерді құруға, материалдарды жүйелендіруге дағдыны қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу
Әдебиеттер: 12, 11, 13
Тақырып 11: Руникалық көне түркі алфавитінің шығу тегі
ОжСӨЖ мақсаты: Сына жазуының даму тарихымен таныстыру
Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
Айдаров А., Құрышжанов Ә. Еңбектеріне шолу;
С.Аманжолов пен Ж.Досқараевтың еңбектері туралы не білесің?
Әдістемелік нұсқаулық:
1. Өткен материалды тереңірек оқу және нығайту,
2. Материалды жүйелеу, реферат, баяндама әзірлеуге қажетті ақпараттарды өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу
4. Студенттер орындаған тапсырмаларды талқылау, ұсыныстар мен нұсқаулықтарды енгізу.
Әдебиеттер: 9, 1, 11
Тақырып 12: Манихей алфавитінің шығу тегі
ОжСӨЖ мақсаты: Манихей алфавиті мен Арамей жазуынынн байланысын
Анықтау
1. Өткен материалды тереңірек оқу және нығайту,
2. Материалды жүйелеу, реферат, баяндама әзірлеуге қажетті ақпараттарды өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу.
Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
Батыс сөйленістерінің ерекшеліктері туралы ғалымдардың пікірлері
Ертедегі ру-тайпа тілдерінің батыс сөйленісіндегі көрінісін әңгімеле
ОЖСӨЖ сұрақтарының біреуі бойынша сұлба құру.
Әдістемелік нұсқаулық:
1. Өткен материалды тереңірек оқу және нығайту,
2. Материалды жүйелеу, реферат, баяндама әзірлеуге қажетті ақпараттарды өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу.
Әдебиеттер: 7, 5, 1, 3
Тақырып 13: Ұйғыр жазуындағы көне түркі ескерткіштері
ОжСӨЖ мақсаты: Ұйғыр жазуының кеңінен пайдаланылған кезеңі тілімен салыстыру,
Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
Түркіменстандағы қазақтар тілінде түркімен сөздері көп пе, мысал келтір.
Билингвизм дегенді қалай түсінесің? Дәлелде.
Әдістемелік нұсқаулық:
Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) және дамыту,
Қажетті материалдарды өз бетінше іздеуге, сұлбалар мен кестелерді құруға, материалдарды жүйелендіруге дағдыны қалыптастыру;
Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу.
Әдебиеттер: 1,4,5,6
Тақырып 14: Араб алфавитінің құрамы
ОжСӨЖ мақсаты: Қазақ түрколог ғалымдарының ғылыми еңбектерін зерделеп оқу және конспектілеу.
Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
С.Аманжоловтың қазақ диалектологиясына сіңірген еңбегі туралы әңгімеле
Ә.Нұрмағанбетовтың монографиялық еңбектерін ата.
Лингвистикалық географияның негізін салған қай ғалым?
Оңтүстік сөйленісі туралы О.Нақысбеков қандай еңбектер жазды?
Әдістемелік нұсқаулық:
1. Өткен материалды тереңірек оқу және нығайту.
2. Материалды жүйелеу, реферат, баяндама әзірлеуге қажетті ақпараттарды өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу.
Әдебиеттер: 1, 3, 8, 7
Тақырып 15: Қазақ пен моңғол тілдерінің арақатынасы
ОжСӨЖ мақсаты: Қазақ сөйленістеріне моңғол тілінен енген сөздер, оларды зерттеген
ғалымдар, олардың еңбектері туралы әңгімелеу
Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес және есеп, талқылау
Тапсырмалар және сұрақтар:
Тақырып бойынша қосымша мәліметтер жинау.
Б.Базылхан мен Ш.Сарыбаевтың пікірлерін конспектіле
Моңғол мен қазақ тілдеріне ортақ сөздердің тізбесін жаса
Әдістемелік нұсқаулық:
1. Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) және дамыту.
2.Қажетті материалдарды өз бетінше іздеуге, сұлбалар мен кестелерді құруға, материалдарды жүйелендіруге дағдыны қалыптастыру;
3. Сабаққа жүйелі дайындалуды, тапсырманы орындауда жауапкершілікке тәрбиелеу.
Әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
Пайдаланылатын әдебиеттер:
1. Қазақ тілінің грамматикасы . - Астана, 2002.
2. Ысқақов А . Қазіргі қазақ тілі. - А., 1991.
3. Қалыбаева А . Оралбаева Н . Қазіргі қазақ тілінің морфемалар жүйесі . - А, 1986.
4. Аханов К . Грамматика теориясының негіздері. - А ., 1996.
5. Оралбай Н. Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы. - А., 2007.
6. Оразбаева Ф.Ш., Сағидолда Г., Қасым Б., Қобыланова А және т.б. Қазіргі қазақ тілі. - А., 2005.
7. Маманов Ы.Е . Қазіргі қазақ тілі. - А., 1966.
8. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты. - А.,1998.
9. Төлеуов Ә . Сөз таптары . - А., 2002.
10. Кузнецов П . Ц . О принципах изучения грамматики М . 1961г. стр 25.
11. Қазақ тілі энциклопедия. – А., 1998.
12. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. –А., 1992.
13. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1956, 1993.
14. Жұбанов Қ. Қазақ тілінің жоғарғы курсы. – А., 1999.
15. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тілі. Педучилищелерге арналған. - А., 1953.
16. Исаев С. Етістіктің грамматикалық сипаты.- А., 1997.
17. Төлеуов Ә. Қазақ тіліндегі зат есім категориясы. - А., 1971.
18. Фердинанд де Соссюр. Курс общей лингвистики. - М.,1933.
19. Сарыбаев Ш.Х. Табыс жалғаудың тасалануы. –Халық мұғалімі. - 194О.№3.
20. Төлеуов Ә.Кейбір көрсеткіштердің тасалануы,тасаланбауы.Қазақстан мұғалімі. 1960.7январь,№ 2.
21. Исаев С. Грамматикалық мағына мен форманың сәйкестігі және нөлдік тұлға. - Қазақстан мектебі. 1976. № 8.
22.ТөлеуовӘ.Септік көрсеткіштері қандай жағдайда тасаланады?-Қазақстанмектебі,1963.№11.
23. Исаев С. Нөлдік форма. - Қазақ грамматикасы. 2002.
24. Оралбаева Н.О. Проблемы нулевой формы и нулевого слова в грамматическом строе тюркских языков СССР. - М., 1976.
25.БалтабаеваЖ. Семантика-стилистические функции неоформленного родительного и винительного падежей в казахском языке. - Диссертация кандидата филологических наук. - Алма-Ата, 1983.
26. Омарова А. Қазіргі қазақ тіліндегі нөлдік морфема. - А, 2004.
27. Кузнецов П . Ц . О принципах изучения грамматики. - М., 1961.
28.Смирницкий А.И. Лексическое и грамматическое в слове²вопросы грамматического строя².- М., 1955.
29. Милославский И. Г.Морфологические категории современного русского языка. - М., 1981.
30. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – А., 1992.
31. Хасенова А . Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты. - А., 1971.
32. Ибатов А. Сөздің морфологиялық құрылымы. - А., 1985.
33. Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістік категориялары. - А., 1980.
34. Нұрғалиев М. Көптік жалғау туралы. – А., 1973.
35. Данияров А. Қазіргі қазақ тілінде көптік категориясының берілу жолдары. // Тіл және әдебиет мәселелері. – А., 1963.
36. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тілі. Педучилищелерге арналған. - А., 1953.
37. Нұрмағамбетова Ә. Дағдыдан тыс тәуелдік жалғау. // Қазақстан мектебі.1971.№7.95-96 бб.
38. Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі септік жалғауының берілетін мағыналары. // Труды научной конференции, посвященным 40-летию КазПИ им. Абая. - А., 1968.
39. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіліндегі сын есімнің шырайлары. – А., 1961.
40. Мұсабекова Ф. Сын есім, оның қолданылуы.//Қазақ филологиясы.4-кітап.–А.,1977.44-51 б.
41. Исаев С. И тұлғалы қатыстық сын есімдер және сөз тіркесін құраудағы оның рөлі туралы. // ҚазССР ҒА-ның хабарлары, 1965, 1-шығуы.
42. Шәкенов М. Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім категориясы. – А., 1961.
43. Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі шақ категориясы. - А., 1993.
44. Хасенов А. Қазіргі қазақ тіліндегі сан есімдер. – А., 1957.
45. Сайранбаев Т. Сын, сан есімдердің етістікпен тіркесі. Дисс. автореф. – А., 1966.
46. Шаһарман Г. Бір, жалғыз, екі, егіз сөздерінің семантикалық ерекшеліктері. // Қазақ тілі және лингводидактика мәселелері. – А.: АлМУ, 1997. – 108-112 б.
47. Ибатов А. Қазақ тіліндегі есімдіктер. – А., 1961.
48. Ибатов А. Қазақ тіліндегі есімдіктер тарихынан. – А., 1966.
49. Қалыбаева А. Қазақ тіліндегі етіс категориясы. – А., 1957.
50. Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістіктің категориялары. – А., 1980.
51. Оразов М. Семантика казахского глагола. Д.д. автореф. – А., 1983.
52. Оразов М. Қазақ тіліндегі қалып етістіктері. – А., 1980.
53. Әбілқаев А. Де етістігінің мағыналары мен қызметтері. – А., 1958.
54. Қасымова Б. Қазақ тіліндегі күрделі етістіктердің тірек компоненттері. // Қазақстан мектебі. 1984. №5, 60-61 б.
55. Әбдіғалиева Т. қазіргі қазақ тіліндегі болымдылық, болымсыздық категориясы. Докт. дисс. автореф. – А., 1998.
56.Жұмағұлова О. Көсемшенің қызметтері туралы. – А., 1998.
57.Омарова А. Осы шақтың Қ.Жұбановқа дейінгі грамматикалардағы көрінісі // Проф. Н.Оралбаева және қазақ тілі білімінің мәселелері. – А., 1998.
58. Ерғалиев Т. қазақ тіліндегі есімше категориясы. – А., 1958.
59. Искакова А. Наречие в казахском языке. – А., 1960.
60. Сарыбаев Ш. Еліктеуіш сөздер. – А., 1982.
61. Катембаева Б. Подражательные слова в казахском языке. АКД. – А., 1965.
62. Катембаева Б. Еліктеуіш сөздерді оқыту. – А., 1973.
63. Әміров Р. Қазақ тіліндегі жалғаулықтар. – А., 1959.
64. Кенжебаева Ф. Шылау сөздер. // Қазақстан мектебі. №9. 1962.
65. Шақаман Ы. Демеулік шылаулардың зат есімге тіркесі мен қолданылу аясы. // Қазақ тілі мен әдебиеті. 1967, № 9, 77-80 бб.
66. Сарыбаев Ш. Междометия в казахском языке. – А., 1959.
67. Ыбыраев С. Бір фонемалы одағайлардың мағынасы мен интонациясы // Қазақстан мектебі, 1984. №8. 71 б.
68. Қасабекова Қ. Негіз түбір салт етістіктер. А., 1998.
69. Қасабек Қ. Бір буынды негізгі түбір салт етістіктер. А., 1999.
70. Қасымова Б. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі етістіктер. А., 1996.
71. Хасанова С., Әбдіғалиева Т., Қасабекова Қ., Шалабаев Б. Кестелі грамматика. А., 1996.
8.Типтік есептеу, графикалық жұмыс, лабораторлық жұмыс, курстық проект (жұмыс) орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар
Курстық жұмыс такырыптары
Қазіргі түркі халықтарының этнографиясы, руани және материалдық мәдениеті
Руникалық көне түркі ескерткіштері
Түркі тілдерінің Батыс Ғұн тармағы
Түркі тілдерінің Шығыс Ғұн тармағы
Көне түркі руикалық әліпбиінің генезисі
Манихей жазуындағы көне түркі ескерткіштері
Көне түркі жазба ескерткіштері
Орта ғасыр ескерткіштері
Түркі тілдерін жіктеу принциптері
Көне қыпшақ тілінде жазылған ескерткіштер.
Куман қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштер
Шағатай тіліндегі ескерткіштер
Түркі тілдерінің классификациясы
Орал-Алтай тілдерінң қауымдастығы
Түркі халықтарының демографиясы
9.Студенттердің өзіндік жұмысына арналған материалдар: үйге берілген тапсырмалардың мәтіні, әр бір тақырып бойынша өзін-өзі тексеру материалдары, реферат т.б. үй жұмыстары бойынша тапсырмалар, әдебиет тізімі және арналған уақыт көлемі.
Үй тапсырмалары:
Қазіргі түркі тілдерін классификациялау негіздеріне кесте сызу
Сақ, үйсін, хұн және көне түркілердің этникалық жағындығы
Қазіргі түркі халықтарының демографиясы
Түрколог ғалымдар: Э.В.Севортян, С.Исаев, Н.К. Дмитриевтердің еңбектері.
Түркі тілдерінің қалыптасу және даму кезеңдері
Алтай дәуірі
Ғұн дәуірі
Көне түркі дәуірі
Орта түркі дәуірі
Жаңа түркі дәуірі
Ең жаңа дәуірі
Қазіргі түркі халықтарының этнографиясы, руани және материалдық мәдениеті
Руникалық көне түркі ескерткіштері
Түркі тілдерінің Батыс Ғұн тармағы
Түркі тілдерінің Шығыс Ғұн тармағы
Көне түркі руикалық әліпбиінің генезисі
Манихей жазуындағы көне түркі ескерткіштері
Көне түркі жазба ескерткіштері
Орта ғасыр ескерткіштері
Түркі тілдерін жіктеу принциптері
Көне қыпшақ тілінде жазылған ескерткіштер.
Куман қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштер
Шағатай тіліндегі ескерткіштер
Түркі тілдерінің классификациясы
Орал-Алтай тілдерінң қауымдастығы
Түркі халықтарының демографиясы
1-7 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары
1. Түркі филологиясы пәнінің маңызы.
Түркі тілдерінің даму кезеңдері?
Орал-Алтай гипотезасы деген не?
Көне түркі ескерткіштерін жариялаған адам?
Көне түркі ескерткіштерінің сипаттамасы.
Көне үйғыр ескерткіштері.
Түркі халыктарының географиясы.
Түркі халыктарының демографиясы.
Қазак халқының өсу ахуалы?
9. Қазақ этнографиясы сипаттамасы?
10 .Тіл және этнос қарьш-қатынасы?
8-15 аптадағы білімді бақылау сүрақтары
1. Түркі тілдерінің Х-ХП ғасырлардағы сипаты?
2. ХП-ХҮ ғасырлардағы түркі тілдері?
3."Жамиат ат-Тауарих" ескерткіші
4. М.Қашқари "Дивани лүғат ат - түрк"еңбегі.
ХҮ-ХҮПІ ғас.қазақ тілі сипаты, авторы әдеби тіл.
Жазу жүйесшің дамуы.
XX ғасырдағы түркі тілдері.
Жалпы түркі тілдерін зерттеген Ресей түркітанушылырының еңбегі?
Қазак тіл білімінің дамуы?
Графика, алфавит мәселесі?
11. Тәуелсіздік алғаннан бері кезеңдегі түркі тілдері.
12. Түркі әдеби тілдері.
ІЗ. Мемлекеттік тіл деңгейңне көшу мәселесі.
Реферат тақырыптары:
Дауыссыз дыбыстардың алмасу,ауысуы туралы І.Кеңесбаев, Ж.Досқараев, С.Аманжолов, ӘҚұрымжанов, Ж.Болатов, Ғ.Мұсабаев, Т.Айдаров пікірлері
Дауыссыздардың алмасуындағы басқа тілдердің әсері, көне тіл фактілерімен байланыстылығы
Септік, тәуелдік, жіктік жалғауларына байланысты ерекшеліктер
Етістік тұлғаларына байланысты ерекшеліктер
Есімдіктердің тұлғалық ерекшеліктері
Оңтүстік және батыс говорларына тән есімдік, етістік тұлғалар мен жалғауларды салыстыру
С.Аманжоловтың өмірі мен қызметі
Ж.Досқараев,Н.Сауранбаев,Ғ.Мұсабаев еңбектері.
Академик Ш.Сарыбаевтың орны
С.Аманжолов.»Вопросы диалектологии и истории казахского языка»еңбегі
Филология ғылымдарының докторлары-Ә.Нұрмағамбетов,С.Омарбеков,О.Нақысбеков еңбектері
Оңтүстік диалектілеріне тән кісі есімдері.
Батыс диалектілеріне тән кісі есімдері.
Шығыс және орталық-солтүстік диалектілеріне тән кісі есімдері.
Кісі есімдерінің құрамында кездесетін фонетикалық ерекшеліктер.
Қазақ пен монғол тілдерінің ара қатынасы туралы.
Қазақ пен қытай тілдеріне ортақ сөздер.
Қазақша-монғолша сөздік туралы.
Б.Базылхан еңбектері
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Қазақ тілінің грамматикасы . - Астана, 2002.
2. Ысқақов А . Қазіргі қазақ тілі. - А., 1991.
3. Қалыбаева А . Оралбаева Н . Қазіргі қазақ тілінің морфемалар жүйесі . - А, 1986.
4. Аханов К . Грамматика теориясының негіздері. - А ., 1996.
5. Оралбай Н. Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы. - А., 2007.
6. ОразбаеваФ.Ш.,Сағидолда Г.,Қасым Б.,Қобыланова А және т.б. Қазіргі қазақ тілі.- А., 2005.
7. Маманов Ы.Е . Қазіргі қазақ тілі. - А., 1966.
8. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты. - А.,1998.
9. Төлеуов Ә . Сөз таптары . - А., 2002.
10. Кузнецов П . Ц . О принципах изучения грамматики М . 1961г. стр 25.
11. Қазақ тілі энциклопедия. – А., 1998.
12. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. –А., 1992.
13. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1956, 1993.
14. Жұбанов Қ. Қазақ тілінің жоғарғы курсы. – А., 1999.
15. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тілі. Педучилищелерге арналған. - А., 1953.
16. Исаев С. Етістіктің грамматикалық сипаты.- А., 1997.
17. Төлеуов Ә. Қазақ тіліндегі зат есім категориясы. - А., 1971.
18. Фердинанд де Соссюр. Курс общей лингвистики. - М.,1933.
19. Сарыбаев Ш.Х. Табыс жалғаудың тасалануы. –Халық мұғалімі. - 194О.№3.
20.ТөлеуовӘ.Кейбіркөрсеткіштердің тасалануы,тасаланбауы.Қазақстанмұғалімі.1960.7январь,№ 2.
21.ИсаевС.Грамматикалық мағына мен форманың сәйкестігі және нөлдік тұлға.-Қазақстан мектебі. 1976. № 8.
22.ТөлеуовӘ.Септік көрсеткіштері қандай жағдайдатасаланады?-Қазақстанмектебі,1963.№ 11.
23. Исаев С. Нөлдік форма. - Қазақ грамматикасы. 2002.
24. Оралбаева Н.О. Проблемы нулевой формы и нулевого слова в грамматическом строе тюркских языков СССР. - М., 1976.
25.БалтабаеваЖ. Семантика-стилистические функции неоформленного родительного и винительного падежей в казахском языке. - Диссертация кандидата филологических наук. - Алма-Ата, 1983.
26. Омарова А. Қазіргі қазақ тіліндегі нөлдік морфема. - А, 2004.
27. Кузнецов П . Ц . О принципах изучения грамматики. - М., 1961.
28.Смирницкий А.И. Лексическое и грамматическое в слове²вопросы грамматического строя².- М., 1955.
29. Милославский И . Г. Морфологические категории современного русского языка.-М., 1981.
30. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – А., 1992.
31. Хасенова А . Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты. - А., 1971.
32. Ибатов А. Сөздің морфологиялық құрылымы. - А., 1985.
33. Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістік категориялары. - А., 1980.
34. Нұрғалиев М. Көптік жалғау туралы. – А., 1973.
35. Данияров А. Қазіргі қазақ тілінде көптік категориясының берілу жолдары. // Тіл және әдебиет мәселелері. – А., 1963.
36. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тілі. Педучилищелерге арналған. - А., 1953.
37. Нұрмағамбетова Ә. Дағдыдан тыс тәуелдік жалғау.//Қазақстан мектебі. 1971.№7. 95-96 бб.
38. Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі септік жалғауының берілетін мағыналары. // Труды научной конференции, посвященным 40-летию КазПИ им. Абая. - А., 1968.
39. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіліндегі сын есімнің шырайлары. – А., 1961.
40. МұсабековаФ.Сын есім, оның қолданылуы. //Қазақ филологиясы.4-кітап.– А.,1977.44-51 б.
41. Исаев С. И тұлғалы қатыстық сын есімдер және сөз тіркесін құраудағы оның рөлі туралы. // ҚазССР ҒА-ның хабарлары, 1965, 1-шығуы.
42. Шәкенов М. Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім категориясы. – А., 1961.
43. Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі шақ категориясы. - А., 1993.
44. Хасенов А. Қазіргі қазақ тіліндегі сан есімдер. – А., 1957.
45. Сайранбаев Т. Сын, сан есімдердің етістікпен тіркесі. Дисс. автореф. – А., 1966.
46. Шаһарман Г. Бір, жалғыз, екі, егіз сөздерінің семантикалық ерекшеліктері. // Қазақ тілі және лингводидактика мәселелері. – А.: АлМУ, 1997. – 108-112 б.
47. Ибатов А. Қазақ тіліндегі есімдіктер. – А., 1961.
48. Ибатов А. Қазақ тіліндегі есімдіктер тарихынан. – А., 1966.
49. Қалыбаева А. Қазақ тіліндегі етіс категориясы. – А., 1957.
50. Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістіктің категориялары. – А., 1980.
51. Оразов М. Семантика казахского глагола. Д.д. автореф. – А., 1983.
52. Оразов М. Қазақ тіліндегі қалып етістіктері. – А., 1980.
53. Әбілқаев А. Де етістігінің мағыналары мен қызметтері. – А., 1958.
54. Қасымова Б. Қазақ тіліндегі күрделі етістіктердің тірек компоненттері. // Қазақстан мектебі. 1984. №5, 60-61 б.
55. Әбдіғалиева Т. қазіргі қазақ тіліндегі болымдылық, болымсыздық категориясы. Докт. дисс. автореф. – А., 1998.
56. Жұмағұлова О. Көсемшенің қызметтері туралы. – А., 1998.
57. Омарова А. Осы шақтың Қ.Жұбановқа дейінгі грамматикалардағы көрінісі // Проф. Н.Оралбаева және қазақ тілі білімінің мәселелері. – А., 1998.
58. Ерғалиев Т. қазақ тіліндегі есімше категориясы. – А., 1958.
59. Искакова А. Наречие в казахском языке. – А., 1960.
60. Сарыбаев Ш. Еліктеуіш сөздер. – А., 1982.
61. Катембаева Б. Подражательные слова в казахском языке. АКД. – А., 1965.
62. Катембаева Б. Еліктеуіш сөздерді оқыту. – А., 1973.
63. Әміров Р. Қазақ тіліндегі жалғаулықтар. – А., 1959.
64. Кенжебаева Ф. Шылау сөздер. // Қазақстан мектебі. №9. 1962.
65. Шақаман Ы. Демеулік шылаулардың зат есімге тіркесі мен қолданылу аясы. // Қазақ тілі мен әдебиеті. 1967, № 9, 77-80 бб.
66. Сарыбаев Ш. Междометия в казахском языке. – А., 1959.
67. Ыбыраев С. Бір фонемалы одағайлардың мағынасы мен интонациясы // Қазақстан мектебі, 1984. №8. 71 б.
68. Қасабекова Қ. Негіз түбір салт етістіктер. А., 1998.
69. Қасабек Қ. Бір буынды негізгі түбір салт етістіктер. А., 1999.
70. Қасымова Б. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі етістіктер. А., 1996.
71. Хасанова С., Әбдіғалиева Т., Қасабекова Қ., Шалабаев Б. Кестелі грамматика. А., 1996.
10. Оқу, өндірістік және дипломалды сараманды өткізу жөнінде әдістемелік нұсқаулар және есеп құжаттарының түрі – жоспарланбаған.
11.Студенттің оқу жетістіктерін бақылау және бағалау материалдары (бақылау тапсырмалары, тесттік тапсырма, өзін-өзі даярлау сұрақтар тізімі, емтихандық билеттер және т.б.)
Емтиханға дайындық сұрақтары.
Түркі тілдерінің даму дәуірлері туралы көзқарастар?
Орал-Алтай гипотезасы мәселесі?
Түркі тілдерінің даму қалыптасу дәуірлері?
Көне түркі жазба ескерткіштерінің зерттелуі?
Енисей ескерткіштерінің сипаты?
Орхон ескерткіштерінің зерттелуі?
Күлтегін ескерткіші?
Талас ескерткіштерінің зерттелуі
10. Көне ұйғыр ескерткітері?
11. Көне түркі дәуірі?
12. Орта түркі дәуірі ескерткіштері?
ІЗ. Жаңа түркі дәуірі сипаты?
14-Қараханид ескерткіштерінің зерттелуі?
15.Мәмлүк кыпшақтары ескерткішетрі?
І6.Түркі тілдері фонетикасы ерекшелгі?
17.Ең жаңа дәуір сипаты?
18.Ресей түркітанушылары?
19.XIX ғасырда Ресейде түркі тілдерінің зерттелу сипаты.
20.Этнолингвистика мәселесі.
21.Қазақ алфавитінің дамуы?
22.Махмуд Қашқари "Диуани лүғат ат түрік" еңбегі
23.ХҮ-ХҮШ ғасырларда казак әдеби тілі сиапты.
24.Түркі халыктары демографиясы.
25.Түркі филологиясына кіріспе пәннің зерттеу нысаны әдістері?
26.Түркі тілдерінің жіктелімі?
27.Түркі тіледерінің Кеңес дәуіріндегі зерттелуі?
28.Европа түркітанушылары?
29.XIX ғасырдағы түркі тілдерінің сиапты?
30.Ресейдегі түркітану мектептері
31.Білге қаған ескерткіші
32.Түркі халыктарының этногенезі?
ЗЗ.Қазақ халқының демографиясы?
34.Түркі тілдерінің типологиялық жіктелімі?
35.Батыс қыішақ ескерткіштері?
Зб.Жамиғ ат-тауарих ескерткіші.
З7.Түркі халыктарының өсу демографиясы
Ауызша тапсырмалар
І.Түркі филологиясы пәнінің маңызы.
2.Түркі тілдерінің даму кезеңдері?
З.Орал-Алтай гипотезасы деген не?
4.Көне түркі еіжерткіштерін жариялаған адам?
5-Көне түркі ескерткіштерінің сипаттамасы.
б.Көне үйғыр іхкерткіштері.
7.Түркі халықтарының географиясы.
8.Түркі халықгарының демографиясы.
9 Қазақ халқыпың өсу ахуалы?
10. Қазақ этнографиясы сипаттамасы?
11.Тіл және этнос карым-қатынасы?
12. түркі тілдерінің Х-ХІІ ғасырлардағы сипаты?
ІЗ.Көне қырғыз кезеңі.
14.ХП-ХҮ ғасырлардағы түркі тілдері?
15."Жамиат ат-Тауарих" ескерткіші
Іб.М.Қашкари"Дивани лүғат ат - түрк" еңбегі.
17.ХҮ-ХҮШ ғас. қазақ тілі сипаты, авторы әдеби тіл.
18.Жазу жүйесінің дамуы.
19.XX ғасырдағы түркі тілдері.
20.Жалпы түркі тілдерін зертгеген Ресей түркітанушылырыньщ еңбегі?
21.Қазақ тіл б;лімінің дамуы?
22.Графика, алфавит мәселесі?
23.Тәуелсіздік алғаннан бері кезеңдегі түркі тілдері.
24.Түркі әдеби тілдері.
25.Мемлекеттік тіл деңгейне көшу мәселесі.
26.Алтаистика ғылымы
27.Түркі тілдерінің даму дәуірлері туралы көзқарастар?
28.Орал-Алтай гипотезасы мәселесі?
29.Түркі тілдерінің даму қалыптасу дәуірлері?
ЗО.Көне түркі жазба ескерткіштерінің зерттелуі?
ЗІ.Енисей есксрткіштерінің сипаты?
32.Орхон ескерткіштерінің зерттелуі?
ЗЗ.Күлтегін ескерткіші?
34.Талас ескер гкіштерінің зерттелуі
35.Көне үйғыр ескерткітері?
Зб.Көне түркі дәуірі?
37-Орта түркі ләуірі ескерткіштері?
38.Жаңа түркі дәуірі сипаты?
39.Қараханид ескерткіштерінің зерттелуі?
40.Мәмлүк қьнішақтары ескерткішетрі?
41.Түркі тілдері фонетикасы ерекшелгі?
42.Ең жаңа дәуір силаты?
43.Ресей түркі ганушылары?
44.XIX ғасырда Ресейде түркі тілдерінің зерттелу сипаты.
45.Этнолингвистика мәселесі.
46.Қазак алфаіштінің дамуы?
47.Махмуд Қашқари "Диуани лүғат ат түрік" еңбегі
48.ХҮ-ХҮШ І асырларда қазақ әдеби тілі сиапты.
49.Түркі халықтары демографиясы.
ЗО.Түркі филологиясына кіріспе пәннің зерттеу нысаны әдістері?
ЗІ.Түркі тілдерінің жіктелімі?
52.Түркі тіледерінің Кеңес дәуіріндегі зерттелуі?
53.Европа түркітанушылары?
54.XIX ғасырдағы түркі тілдерінің сиапты?
55-Ресейдегі түркітану мектептері
56.Білге қаған ескерткіші
57.Түркі халықтарының этногенезі?
ЗВ.Қазақ халқілның демографиясы?
59.Түркі тілдерінің типологиялық жіктелімі?
бО.Батыс қыпіііақ ескерткіштері?
61. Жамиғ ат-тауарих ескерткіші.
62.Түркі халықтарының өсу демографиясы.
Түркі филологиясы кіріспе пәні бойынша глоссарий
Стилистика - тіл білімінің тілдік тәсілдер жүйесін синхрондық және диахрондық тұрғыда зерттейтін тіл білімінің саласы.
Стиль — латынша stуlos (қазақша — жазу құралы) деген сөз.
Функционалдық стилистика – қарым-қатынастың әр түрлі аясына, шарттарына тәуелді болатын тілдік бірліктердің қолданылу жүйесін, яғни функционалдық стильдерді қарастыратын сала.
Тілдік жү е - тілде бар үлгілердің, қолданыс типтерінің (түрлерінің) белгілі бір тәртіппен келуі, ал тілдік құрылым дегеніміз осы жүйенің іске асқан (көрінген) материалдық мүмкіндіктері.
Норма - негізінен тілдің өзі ұсынған тәртіп, нормалану - сол тәртіптерді тілдің өзінің қалыптастыруы.
Узус – «қолданылып кеткен тілдік бірліктер» деген түсініктеме береді, узустың карама-қарсысында окказионалдық бірліктер, яғни әдеттегі (нормадағы) мағынадан бөлек, тек сол контексте келтірілген мағынада жұмсалған сөздер
Абзац (нем. Absatz –шегініс) – 1) баспа не қолжазба мәтіннің алғашқы жолындағы шегініс, азат жол. 2) Автор ұстанымы тұрғысынан, графикалық түрде айқын бөлшектеніп тұратын мәтіннің композициялық-стилистикалық бөлігі.
Адресант (нем. Adressant –жіберуші) ор. адресант – 1. Сөйлеуші, бір тілде қарым-қатынас жасау кезіндегі екінші бір жақ 2. Қарым-қатынас кезіндегі компоненттің бірі 3. Хабарды, айтылымды т.б. тудыратын, жіберуші жақ, хабарлаудың және эмотивті, донативті іс-әрекеттің субъектісі.
Адресат (нем. Adressat –қабылдаушы) ор. адресат – 1. Тыңдаушы, сондай-ақ бір тілде қарым-қатынас жасау кезіндегі аудитория 2. Қарым-қатынас кезіндегі компоненттің бірі 3. Хабарлау, эмотивті, донативті іс-әрекет бағытталатын жақ.
Айналмалы тұтасымдар (ор.кольцевые, рамочные) – күрделі фразалық тұтасымның басқы және соңғы сөйлемдерінің немесе лексикалық бірліктердің қайталанып қолданылуы.
Коннотация (лат. connoto - қосымша мағынасы бар) – тіл бірлігінің эмоциялық, бағамды, стилистикалық рең білдіруі.
Алшақ байласым – мәтін құрылымында бір-бірінен өзара алшақ орналасқан сөйлемдердің арасында орнайтын байласым түрі.
Жалпы халықтық тіл - қоғам мүшелерінің бәріне бірдей түсінікті ортақ тіл.
Анафора (грек. anaphora ana – кейін, қайтадан + phoros – алып жүруші, нем. anapher – бірыңғай басталуы) – 1. Қайталау арқылы жасалатын стилистикалық сөйлеу айшығы. Мәтіндегі әр жол немесе әр тармақ бірыңғай тілдік бірліктерден басталып отырады (дыбыс, сөз, морфема, сөйлем т.б.). 2. Бұрын және алдында айтылған ойға сілтеме жасайтын түрлі амал-тәсілдер (есімдік, қайталау, перифраз т.б.)
Әңгімелеу (ор. повествавание) – композициялық-сөйлеу формасының бірі, мәтін түрі. Әңгімелеуде мезгілдегі оқиғаның дамуы, құбылыстардың бірін-бірі ауыстыруы баяндалады.
Байласым – күрделі бірліктерді құрайтын тілдік құралдардың белгілі әдіс-тәсілдермен ұйымдасуы, мәтіндегі бірліктердің байланысы.
Дейксис (грек. deixis –сілтеме) – тілдік құралдармен берілетін сілтеме, орнына жұмсалып отырған тілдік бірліктің мағынасына немесе қызметіне нұсқайды (есімдіктер, үстеулер, есімдік пен шылау, есімдік пен мекендік, мезгілдік ұғымды білдіретін сөздер).
Диалог – (грек. – сөйлесу, әңгімелесу) – екі адамның тіл қатысуы.
Дискурс (фр.сөйлеу) ор. речь, выступление – 1.Қатысымның табысты жүзеге асуына тән тілден тысқары (әлеуметтік, мәдени, психологиялық) фактілерді ескере отырып, жан-жақты, толықтай қарастырылатын сөйлеу, нақты мәтін 2. Мәтіннің ырғақпен, интонациямен және т.б. белгілерге сәйкес ұйымдасуы.
Жарыспалы байланыс – тұтасым құрамына енетін сөйлемдердің синтаксистік құрылысының, предикат мүшелердің, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібінің бір-бірімен сәйкес келіп қайталануы арқылы жүзеге асады. Сөйлемдердің бірі екіншісіне бағынбай, өзара тең дәрежеде байланысуы.
Имплицитті - мазмұнның кейбір бөліктерінің формалды тілдік құралдарсыз берілуі.
Композициялық-сөйлеу формалары (компазиционно-речевые формы) - екі жақты құрылым, біріншіден, ойлаудың бір түрі, яғни ойлау әрекетін жүзеге асырады, екіншіден, сөйлеу әрекетінің бір түрі, яғни қатысым түріне жатады. Композициялық-сөйлеу формалары - әңгімелеу, суреттеу (сипаттау), ойталқы (пайымдау).
Контекст (лат. contexus – бірігу, байланыс) – мәнге ие болу арқылы тілдің барлық деңгейіне тән единицалардың мағына, мазмұны жүзеге асатын орта.
Көлемдік-прагматикалық мүшелену – бөліктердің көлемін, оқырманның назар аударуын ескере отырып мәтінді бөлшектеу: том, кітап, бөлім, тарау, тарауша (араб сандарымен көрсетіледі), бөлектеу (бірнеше жол қалдырылып барып жазылады), абзац, күрделі фразалық тұтасым.
Көркем мәтін – сыртқы ортамен қарым-қатынас жасаудың, оны танып білудің эстетикалық құралы. Оның өзге стильдегі мәтіндерден өзгешелігі – қарым-қатынастың көркем тілдік құралдардың молынан қолданылу арқылы жүзеге асуы.
Күрделі фразалық тұтасым - бір тақырыпқа негізделіп, мағыналық тұтастыққа бірігетін дербес сөйлемдердің тізбегі.
Мәтін (текст) - латынша «textus» байланысу, қосылу, тұтасып кету. Басты қасиеті тұтасым және байласым болып саналатын мағыналық байланыстармен біріккен таңба бірліктерінің тізбегі.
Мәтіннің тұлға-бірлігі – бірнеше сөйлемдерден тұратын тұтасым, күрделі синтаксистік тұтастық, синтаксистік күрделі бірлік, күрделі фразалық тұтасым, прозалық шумақ, фразадан үстем тұтастық т.б.
Монолог (грек. monos - бір, loqos -сөз) – бір адамның сөйлеуі немесе бір адамның ойы.
Мүшелену – мәтін белгілерінің бірі әрі қатысымның жүзеге асуының бірден-бір шарты. Мәтіннің мүшеленуінің түрлері: 1) көлемдік-прагматикалық; 2) контекстік-вариативтік.
Ойталқы (ор. рассуждение) – композициялық-сөйлеу формасының бірі, мәтін түрі. Ол ой-пікірдің, бір мәселе төңірегіндегі көзқарастың динамикалы түрде өрістетіле дамуын бейнелейді.
Субститут (орынбасар) - бір сөздің де, сөйлемнің де не сөйлемдер тізбегінің де орнына қолданылып, зат, мекен, мезгіл т.б. атаулардың мағынасында қолданылады.
Суреттеу (сипаттау) (ор. описание) – композициялық-сөйлеу формасының бірі, мәтін түрі. Ол болмыстағы заттар мен құбылыстардың қандай да болмасын бір белгісін не белгілерін бейнелейтін мазмұндық сипатқа ие.
Тақырып (ат) - Шығарма тақырыбы мағыналық тұтастықты ұйымдастыруда ерекше қызмет атқарады.
Тұтасым (ор. Когерентность, интеграция) – мәтін бөліктерінің бір тақырыпқа, шығарманың түпкі мазмұнына, ортақ ойға бірігуі.
Тізбекті байланыс – сөйлеуде ойдың бір сөйлемнен екінші бір сөйлемге үздіксіз қозғалысы нәтижесінде алдыңғы сөйлемде екпін түскен сөздің келесі сөйлемде қайталанып, өрістетілуі арқылы жүзеге асады.
Форма — ол тіл құралдарының көмегімен болатын сөйлеудің сыртқы көрінісі;
Стиль — қолданылуда өзіндік ерекшеліктері, айырым белгілері бар тілдік элементтер жүйесі немесе әдеби тілдің өзіндік сөздік құрамы, грамматикалық тұлғалары бар сараланған бөлігі.
Шегендеуіш (ор. Скреп) – қыстырма құрылымдар (құдайға шүкір, расында да, амал қанша т.б.), жалғаулықты шылаулар (бірақ, сондықтан, алайда т.б.) атқарады.
Іргелес байласым – мәтін құрамында өзара іргелес орналасқан сөйлемдер арасында орнайтын байланыс түрі.
Эксплицитті байласым – мәтін бірліктері арасындағы байланыстың айқын формалды тілдік бірліктер арқылы жүзеге асырылуы.
Пуризм - әдеби тілді, әсіресе оның сөздік қазынасын шет тілдік кірме сөздерден, тіпті жаңа жасанды тұлғалардан, ауызекі сөйлеу элементтері болып саналатын жергілікті сөз-диалектілерден, қарапайым сәздерден тазарту дегенді костайтын ағым, күрес түрі.
Достарыңызбен бөлісу: |