Семинар жүргізуші оқытушының аты жөні: аға оқытушы Рамазанова Самал Амиргалиевна
жүктеу/скачать 2,65 Mb.
|
ББ аймағ.жобалау
- Бұл бет үшін навигация:
- 6-семинар. Педагогикалық жобаның түрлері. Білім беру аймағындағы жобалау әрекетінің нәтижелері және оларды бағалау.
| Сұрақтар мен тапсырмалар
Жобалаудың ұйымдастыру шарттарын анықтау қажеттігі неде? Жобалауды ұйымдастыру шарттарын атап, сипатама беріңіз. Жобаны жүзеге асыру кезеңдері мен мониторингі Жобалау құжаттары мен эксперттердің сараптамалары Жобаның аяқталуын рәсімдеу талаптары Жоба жетекшілеріне қойылатын талаптар Жобалау үрдісінің үздіксіз циклын құрайтын алгоритмі Педагогикалық ұжымда жобалауды жүзеге асырудағы міндеттер Педагогикалық жүйелердің жобалау негізіне неліктен субъектінің өзіндік дамыту жүйесі ретінде алынатынын мысалдар арқылы дәлелдеңіз. Глоссариймен жұмысты жалғастыру. 6-семинар. Педагогикалық жобаның түрлері. Білім беру аймағындағы жобалау әрекетінің нәтижелері және оларды бағалау. Педагогикалық жобалаудың нәтижелері педагогикалық жүйелерді дамыту мақсаты арқылы анықталады, олар, сонымен қатар, мақсатты орындауды көздейтін сан түрлі әдістердің болуын қажет етеді. Педагогикалық жүйелерді дамыту сыртқы – қоғамның әлеуметтік талап - сұраныстары және ішкі – әлеуметтік - педагогикалық жағдайларына тікелей байланысты. Сонымен қатар, білім беру ұйымдары басқа да педагогикалық жүйелер сияқты қол жеткізген нәтижелердің деңгейіне қатысты сипатталады. Кез - келген деңгейдегі мақсат мазмұндық толықтыққа ие болуы тиіс, оның мәні – алынатын нәтиженің барлық сапаларының қажеттіктер мен талаптарға сәйкес белгіленуінде. Сонымен қатар, мақсатқа сай күтілетін нәтижелерді анықтау барысында олардың диагностикалауға, бақылауға келетін параметрлері белгіленуі тиіс. Яғни, мақсатты анықтау дегеніміз – күтілетін нәтижелердің сипаттамасын тексеруге, өлшеуге болатындай етіп көрсету. Мақсат толықтай диагностикалауға келетін болуы тиіс, сондықтан, оны осы талаптарға сай дәл қоя білу қазіргі басқарушылардың құзыреттілігінің, басқарушылық ой – әрекеттері деңгейінің басты көрсеткіштері болып табылады. Жобалауға тән негізгі белгілерінің бірі – олардың белгілі бір мақсатқа жету үшін құрылатыны, саналы түрде қойылған мақсат бұдан кейін оны жүзеге асыру барысында қалыптасатын белгілі бір түпкілікті нәтижеге айналады. Сөйтіп, педагогикалық жобалардың мақсатқа сәйкес іс әрекеттердің орындалуына байланысты оның мақсаттылық, мақсатқа ұмтылушылық қасиеті белгіленеді. Мысалы, педагогикалық жүйе ретіндегі дәстүрлі сабақ процесін алатын болсақ, оның білімдік, дамытушылық және тәрбиелікке негізделген мақсаты сабақтың құрылымдық бөліктеріне (тапсырманы тексеру, қайталау, жаңа тақырыпты меңгеру, бекіту, қорыту) қатысты таратылады, яғни сабақты әр бөлігінің мақсаты айқындалады. Педагогикалық жүйе ретіндегі еліміздің жалпы білім беру жүйесі алынатын болса, оның мақсаты жоғары білім беру жүйесі, техникалық - кәсіби білім беру жүйесі, жалпы орта білім беру жүйесі, мектепке дейінгі білім беру жүйесі, педагогтардың кәсіби біліктілігі арттыру жүйесі, т.б. мақсаттарына қатысты декомпозицияланады. Одан кейінгі кіші жүйелердің әрқайсысының өзіндік мақсаттарына сай алынатын түпкілікті өнімді білдіретін күтілетін нәтиже белгіленеді. Мақсаттар жүйесінің деңгейлері жүйенің күрделілігіне қарай тағы да одан да кіші элементтерді қамтып, одан әрі сатылануы мүмкін. Сондықтан, шартты түрде аяқталған құрылымдық мақсаттар жүйесінің таралымы (декомпозициясы) одан әрі - төртінші деңгейде – кіші жүйелердегі іс - әрекеттердің мақсаттарымен жалғасады. Оларды құрастыру үшін ең кіші жүйелердегі басқару қызметінің «кіруден» бастап, «шығуға» дейін қамтитын іс - әрекеттерді қарастырылады. Іс - әрекеттердің таралымы (декомпозициясы) басқару қызметінің типтік моделіне негізделіп, жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру мен реттеу, ынталандыру, бақылау, талдау элементтерінен тұрады. Кіру Шығу: ПА МҚ ЖҚ ЖА ББ Cурет 11 − Мақсаттық- бағдарлы жобаларды ұйымдастыру кезеңдері Соңғы, бесінші деңгейдегі қызметтік мақсаттарды декомпозициялау төмендегі мақсаттық- бағдарлы жобалау қызметінің кезеңдері негізінде жүргізіледі: Мақсаттық- бағдарлы жобалау қызметін ұйымдастыру кезеңдері жоғарыда көрсетілген бағыттар ретімен жүргізіледі, суреттегі шартты белгілердің мәні: ПА - проблеманы анықтау; МҚ - проблема анықталғаннан кейін оны мақсатты - бағдарлы жобалау қызметі арқылы шешу мақсатын қою; ЖҚ - жобалар құрастыру: оның тиімділік көрсеткіштерін белгілеу, варианттарын қарастыру арқылы тиімді жобаны бекіту; ЖА - қабылданған шешімді жүзеге асыру, орындау; ББ - жобаны жүзеге асыру барысын бақылау, орындалу нәтижесін бағалау (сурет 11). Жүйелік тұрғыдан басқару категорияларына сай, педагогикалық жүйені басқаруда орын алып отырған проблеманы шешу жолы – нақты мақсат қою, басқару қызметін жүйелі ұйымдастыру, ондағы адам ресурстарының сапасын жетілдіріп отыруға жағдай туғызу арқылы негізгі процестерді дамыту. Проблеманы шешу мақсаттық - бағдарлы жобалар құрастыру, қалыптасқан жүйенің бір негізгі компонентін өзгертіп, іс жүзіндегі нәтижеден күтілетін нәтижеге өту процесін жоспарлау және шешімді жүзеге асыру кезеңдерінен тұрады. Бүгінгі инновациялық үдерістер білім берудің құзыреттілік нәтижелерін қалыптастыру үрдісін жобалау қызметі арқылы мазмұндық және технологиялық қамтамасыз етуді қарастыруда. Бұлар білім беру ұйымдарындағы нақты өзгерістерді қажет ететіндіктен, педагогикалық жүйелерді басқару болашақ өзгерістердің алдын – ала отырып жүргізілуі тиіс. Атап айтқанда, басқарудағы жобалау қызметі негізінде белгілі бір жүйені дамытудағы нақты жаңа өзгерістерді қамтамасыз етуге қажетті құзыреттіліктерді анықтап алу; басқару субъектілерінің өзгерістерді жүзеге асыруға қажетті құзыреттіліктерін жобалау бағдарламасы негізінде қалыптастыру. Осылайша, жүйені дамытудағы алдын - ала белгіленген жаңа өзгерістерін мақсатты бағдарлы жобалар арқылы жүзеге асыру орындалады. Жобалау қызметі негізінде педагогикалық жүйенің жалпы мақсаты мен оған сәйкес барлық құрылымдардың белгілі бір проблеманы шешудегі мақсаттарын біріктіріп, күтілетін нәтижені мазмұндық, әдіс - тәсілдік, ресурстық тұрғыдан қамтамасыз ететін мақсаттық - бағдарлы дамыту жобалары жасалады. А талған жобалар жүйенің құрылымдық компонентіндегі адам ресурстарын өзіндік дамыту арқылы жүйенің тұтас дамуын қамтамасыз ете алатын жобалау субъектісі ретінде алады. Жобалау қызметі негізінде педагогикалық жүйенің жалпы мақсаты мен оған сәйкес барлық құрылымдардың белгілі бір проблеманы шешудегі мақсаттарын біріктіріп, күтілетін нәтижені мазмұндық, әдіс - тәсілдік, ресурстық тұрғыдан қамтамасыз ететін мақсаттық – бағдарлы дамыту жобалары жасалады. Біздің зерттеуімізде бұл жобалар жүйенің тұтас дамуын қамтамасыз ете алатын басты қызмет ретінде алынып отыр. Жобалау қызметін ұйымдастыру педагогикалық жүйенің барлық деңгейлердегі басқарушылардың жоба жетекшілері ретіндегі арнайы құзыреттілігіін дамытуды қажет ететін болғандықтан, оларды ұйым ішінде оқыту мен тәжірибені ұштастыру арқылы жүргізілуі тиіс. Ол үшін мақсаттық – бағдарлы жобалар ретінде оқу-тәжірибелік алаңдар мен зертханалар ұйымдастырылады. Субъектаралық және іс - әрекет барысында жүзеге асырылатын оқыту жобалары нәтижесінде оған қатысушылар – әр деңгейдегі жүйе басшылары, педагогтар, білім алушылар өзіндік білім алу мақсатын қоя алатын, өзінің мүмкіндіктерін дамытуды көздейтін деңгейге жете алады. Мақсаттық - бағдарлы дамыту жобаларының күтілетін нәтижесі түрлі деңгейлердегі басқарушылардың, педагогтардың құзыреттілігін дамыту болуы жалпы жүйе дамуының стратегиялық мақсаты – білім алушылардың күтілетін нәтижелерін қамтамасыз ету мақсатын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Педагогикалық жүйелерді дамыту процесінің құрылымдық толықтығын қамтамасыз ету өзгерілетін компоненттің процедураларын реттеп отыруды қажет етеді. Мақсаттық - бағдарлы жобалау барысындағы аралық нәтижелерді бағалаудың көрсеткіштерін құрастыру аса маңызды, өйткені, бұл параметрлерді жасау әр кезеңнен нақты не күтілетінін анықтауға, оның мақсатқа сәйкестігін бағалауға, түзетіп отыруға, сөйтіп, күтілетін өзгерістерді тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік алады. Педагогикалық жүйедегі ұйымдастырушылық, сапалық өзгерістер жасалуына мүмкіндік беретін маңызды факторлар – оларды басқарушылардың құзыреттіліктерінің дамуы болып табылады. Жоба жетекшілері ретінде басқарушылар құзыреттіктерін арнайы дамыту, өз кезегінде, жүйенің қызметтік және құрылымдық компоненттеріне белгілі бір өзгерістер ендіріп, оның мамұндық, құрылымдық, стратегиялық дамуындағы жаңа сапалық өзгерістерді қамтамасыз ететіні анықталды. Төмендегі суретте өзгерістердің жүзеге асырылу кезеңдері берілген. 5 - кезең - КН -5 4 - кезең - КН -4 3- кезең - КН -3 2 – кезең - КН -2 1 - кезең - КН -1 Сурет 12 − Өзгерістердің жүзеге асырылу кезеңдері жүктеу/скачать 2,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|