Семинар «Коммерциялық банктердің қызметін талдау»

Банкаралық несиелерді пайдалану сипаттамасы белгілі бір кезеңге қарыз қаражаттарын қалыптастыру көздеріндегі банкаралық несиелер үлесінің өзгеруін талдаудан басталады. Банк өтімділігі тұрғысынан басқарылатын және белгілі бір уақыт аралығында тұрақты ресурстардың жоғары үлесі мен өсу қарқыны негізделген, бірақ бұл банктің табыстылығымен қайшы келеді. Банкаралық бірлестіктер, коммерциялық банктер, қаржы компаниялары және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі банкаралық несиенің субъектілері бола алады. Бұл ұйымдар бір уақытта несие беруші ретінде де, қарыз алушы ретінде де бола алады.

Банкаралық несиелерді тартудың тиімділігін бағалау үшін, ең алдымен, басқа депозиттік құралдардың құнын анықтап, олардың құнын банкаралық несиелер құнымен салыстыру қажет. Банкаралық несиелерді тартудың орындылығын бағалау үшін қарыз алудың банкаралық несие нарығындағы құнын орналастырылған қаражат құнымен салыстыру өте маңызды. Егер қаражат жұмсағаннан жоғары шығындармен жұмылдырылса, онда мұндай қаражат жинау тиімді болмайды. Егер ресурстар жоғары бағамен және қысқа мерзімге сатылса, онда бұл банкке белгілі бір табыс әкеледі. Жаңа алынған және табысты банкаралық заемдарды көлемі мен жеделдігі тұрғысынан бағалау толығымен заңды емес екендігін ескеру қажет. Себебі тартылған банкаралық заемдарды клиенттерге несие беру, бағалы қағаздармен, валютамен операциялар жүргізу үшін пайдалануға болады. Берілген банкаралық несиенің қайнар көзі банкаралық несиелеу ғана емес, депозиттік және басқа операциялар бола алады. Ресурстарды реттеу үшін банктер күн сайын төлем балансын жасайды, оның негізінде ақша қаражаттарының күтілген түсімдері мен орындалуы тиіс міндеттемелер сомасы құрылады. Төлем балансы теріс болған жағдайда банкке қосымша ресурстар тарту қажет (бұл банкаралық несие болуы мүмкін). Оң теңгерім жағдайында артық ресурстарды МДБ іске асыруға ұсынуға болады.