ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласыныңШӘКӘРІМатындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
Құжатталған рәсім
|
ОБ
042.17-5-2.18-33.52 /01 -2016
|
ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
|
№ 1 басылым
09.06.2016 ж.
|
5В073100 - «Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің
қауіпсіздігі» мамандығына арналған
Физика 1
міндетті компонентінің
ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Кафедра физика
Курс 1
Кредиттер саны 2
Барлық сағат 90
Дәрістер 15
Семинар (тәжірибелік) сабақтар
Зертханалық сабақтар 15
БӨЖ 90
Емтихан 2 семестр
Семей 2016 ж
Алғысөз
1 КЕЛІСІЛДІ
Құрастырушы
Аға оқытушы
Қасымханова К.А. _____________ « 02.09.» 2016 г.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Кафедра отырысында
Хаттама « 09» 06. 2016 жыл, № 11.
Кафедра меңгерушісі: Маусымбаев С.С.______________
2.2 Факультеттің оқу-әдістемелік бюросының отырысында _____________
Хаттама «08.» 06. 2016 жыл, №5.
Төраға: Абдишева З.В ______________
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды және баспаға ұсынылды
Хаттама «09» 06. 2016 жыл, №6.
ОӘК төрағасы, оқу-әдістемелік істері жөніндегі проректор:
Искакова Г.К. ______________
АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ
Мазмұны
Түсіндірме жазба 4
Кіріспе 5
Пәннің негізгі бөлімдері 6
Семинар сабақтардың тақырыбының тізімі 9
Білім алушылардың өзіндік жұмысының тақырыптарының тізім 10
Ұсынылған әдебиеттер тізімі 11
1. ТҮСІНДІРМЕ ЖАЗБА
1.1. Пәннің қысқаша мазмұны:
«Физика 1» пәні студенттерді дайындау барысында маңызды орын алады және 5В073100 - «Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің
қауіпсіздігі» мамандығында оқитын бакалаврлар үшін базалық пәндер блогының міндетті компоненті болып табылады (БП-МК. №52).
1.2. Пәнді оқыту мақсаты:
- білім алушыларға табиғат заңдылықтары жайлы және заттардың
әсерлесуі мен таралуында байқалатын негізгі құбылыстар мен
заңдылыықтарды түсіндіру;
физикалық құбылыстарға сүйеніп жұмыс істейтін құралдардың жұмыс істеу принципін үйрету;
ғылыми зерттеу әдістерімен таныстыру;
1.3. Пәнді оқып-білудің негізгі міндеттері:
- физиканың негізгі әдістері арқылы методологиялық жалпылау тәсілдерін, физикалық ұғымдар мен принциптерін қолдануын, олардың қазіргі ғылым және техникамен байланыстығын көрсету керек;
- білім алушылар физиканың негізгі ұғымдары мен негізгі заңдарын білуі тиіс, физика да шешілетін мәселелерді қоя біліп шешу әдістерін үйренуі керек, әрбір жеке физикалық жүйелер параметрлерінің гаусстық және халықаралық бірлік жүйесі бойынша алынған сан мәндерін таба білуі керек.
1.4 Пәнді оқыту нәтижесінде студент білу керек:
Білу:
негізгі физикалық заңдылықтарлы, олардың табиғатта байқалуын және техникада қолданылуын, олардың математикалық сипатталуын;
орындай алу:
физикалық приборлармен жұмыс істеуді, физиканың нақты есептерін шығаруды және оны физика заңдарымен байланыстыра білуді;
құбылыстың физикалық механизмін аша білуі, белгілі бір нақты процестерде
параметрлердің өзгерісіне талдау жасай білуі,
- статистикалық әдісті қолдана білуі;
- құралдармен және жүйелердің негізгі параметрлерін өлшеу әдістерімен жұмыс істей білуі;
дағдысының болуы:
- физикалық эксперименттердің техникасын меңгеруі, термодинамилық параметрлерді, тұрақтыларды процесс сипаттамаларын өлшей білуі, өлшеу нәтижесін бағалай білуі,
- компьютерді қолдана білуі және өлшеу нәтижесінің статистикалық өңдеуінің нәтижесін ала білуі; молекулалық физика және термодинамика есептерін шығара білуі.
Құзыретті болуы:
- физикалық идеяларды дұрыс сиапттауда, физикалық есептерді талдап шығаруда физикалық заңдылықтарды қолдануда;
- негізгі физикалық аспаптарды қолданып өлшеулер жүргізу, алынған
нәтижелерді өңдеп бағалауда;
- жұмыс істеу барысында ғылыми, оқу-әдістемелік және анықтамалық
әдебиеттерді қолдануда
- статистикалық әдісті қолдана білуі;
- құралдармен және жүйелердің негізгі параметрлерін өлшеу әдістерімен
жұмыс істей білуі;
- физикалық жүйелермен істелінетін физикалық эксперименттердің
техникасын меңгеруі, термодинамилық параметрлерді, тұрақтыларды
- процесс сипаттамаларын өлшей білуі, өлшеу нәтижесін бағалай білуі,
компьютерді қолдана білуі және өлшеу нәтижесінің статистикалық өңдеуінің нәтижесін ала білуі; физика есептерін шығара білуі.
2. Кіріспе. Физика I пәнінің қысқаша сипаттамасы.
Механика. Кинематика. Материялық нүктенің және қатты дененің динамикасы. Сақталу заңдары. Арнайы салыстырмалылық теориясының элементтері. Тұтас орталар механикасының элементтері. Тербелістер мен толқындар.
Молекулалық физика және термодинамика. Статистикалық физика және термодинамика. Статистикалық үлестірілу. Термодинамика негіздері. Тасымалдау құбылыстары. Реал газдар.
Электр және магнетизм. Электрстатика. Тұрақты электр тогы. Магнит өріс. Заттағы магнит өріс. Электрмагниттік индукция құбылысы. Максвелл теңдеулері. Электромагниттік тербелістер.
3. Пәннің негізгі бөлімдері
3.1. МОДУЛЬ 1. Механика негіздері. Молекула кинетикалық теорияның негізгі түсініктері. Термодинамика заңдары.
3.1.1.Механика. Кинематика. Материалық нүктенің және абсолют қатты дененің динамикасы Материялық нүктелер жүйесі, абсолют қатты дене, тұтас орта түсінігі. Инерциалды санақ жүйелері. Қатты дененің инерция моменті және күш моменті. Қозғалмайтын оске қатысты қатты дененің айналмалы қозғалыс динамика сының негізгі теңдеуі. Штейнер теоремасы.
3.1.2. Сақталу заңдары. Реактивті қозғалыс. Массалар центрі. Материалдық нүктелер жүйесі. Сыртқы және ішкі күштер Импульстің сақталу заңы - табиғаттың іргелі заңдарының бірі. Механикадағы энергияның сақталу заңы. Импульс моменті. Импульс моментінің сақталу заңы. Сақталу заңдары кеңістік және уақыттың симметриялы екендігінің салдарлары. Арнайы салыстырмалылық теориясының элементтері.
3.1.3. Молекула - кинетикалық теорияның элементтері. Молекула-кинетикалық көзқарас тұрғысынан газдың қысымы. Температураның молекула -кинетикалық теория тұрғысынан мағынасы. Идеал газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы. Термодинамикалық параметрлер. Идеал газ заңдары. Идеал газ күйінің теңдеуі. Максвелл таралуы. Бөлшектердің жылулық қозғалысының жылдамдығы. Сыртқы потенциялық өрістегі бөлшектер үшін Больцман таралуы. Идеал газдың ішкі энергиясы.
3.1.4. Термодинамика элементтері. Термодинамикалық тепе-теңдік. Термодинамиканың І-бастамасы. Жылу сыйымдылығы. Изопроцесстер. Адиабаталық процесс. Қайтымды және қайтымсыз процестер. Циклдық жұмыс. ПӘК. ЖЫлытушы және суытушы машиналар. Карно циклы. Карно теоремасы. Термодинамиканың ІІ- бастамасы.
3.1.5. Нақты газдар. Молекулааралық өзара әсер күштері. Молекулалардың эффективті диаметрі. Ван-дер-Ваальс изотермалары. Бірінші және екінші текті фазалық ауысулар. Фазалық тепе-теңдік және. Клапейрон-Клаузиус теңдеуі. Кризистік нүкте. Үштік нүкте.
Сұйықтар.Сұйық күйдің ерекшеліктері. Беттік керілу. Лаплас формуласы.. Капиллярлық құбылыстар.
3.2. Модуль 2. Электростатиканың негізгі сипаттамалары, тұрақты электр тоғының заңдары. Электромагниттік тербелістер мен толқындар.
3.2.1. Электр зарядтарының өзара әсерлері. Электр зарядтарының сақталу заңы
Электростатикалық өрістегі диэлектриктер мен өткізгштер. Тұрақты электр тоғының заңдары. Тізбектің бөлігі үшін Ом заңы. Бөгде күштер. ЭҚК. Тұйық тізбек үшін Ом заңы. Тармақталған тізбектер. Кирхгоф ережелері. Тұрақты ток тізбегіндегі жұмыс және қуат. Джоуль-Ленц , Ом заңдарының дифференциал түріндегі өрнегі.
3.2.2. Магнит өрісі. Магнит өрісінің индукциясы және кернеулігі. Био-Савар-Лаплас заңы. Электр және магнит өрісінің қозғалыстағы зарядқа әсері. Лоренц күші. Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіру. Электр магниттік индукция. Фарадей тәжірибесі. Ленц ережесі. Электр магниттік индукция заңы. Магнит өрісінің энергия тығыздығы.
3.2.3. Гармониялық тербеліс. . Гармониялық тербелістің жалпы сипаттамасы. Тебелістің амплитудасы, жиілігі және фазасы. Гармоникалық тербелістер кезіндегі ығысу, жылдамдық және үдеу. Математикалық және физикалық маятниктер. Электромагниттік тербелістер. Тербелмелі контур. Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер. Резонанс.
3.2.4. Максвелл теңдеулері. Электромагниттік индукция құбылысының Фарадейлік және Максвелдік түсініктемесі. Ығысу тогы. Максвелл теңдеулерінің жүйесі. Электрлік және магниттік өрістерінің салыстырмалылығы. Толқындық теңдеу. Энергия ағынының тығыздығы. Умова-Пойнтинг векторы.
4. Зертханалық сабақтарының тақырыбының тізімі
4.1 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ ТІЗІМІ:
№ 1 «Қателіктер теориясына кіріспе. Геометриялық дұрыс формалы денелердің тығыздықтарын анықтау»
№ 2 «Обербек маятнигі көмегімен айналмалы қозғалыс заңдылықтарын зерттеу».
№ 3 «Трибометрдің көмегімен үйкеліс коэффициентін анықтау»
№4 «Тербелмелі қозғалыс заңдылықтарын зерттеу»
№ 5 «Стокс әдісі көмегімен сұйықтың тұтқырлық коэффициеннтін анықтау»
№ 6 «Газдың жылу сиымдылықтарының қатынасын Клеман-Дезорма әдісімен анықтау»
№ 7 « Құмның жылу өткізгіштік коэффициеннтін анықтау»
№ 8 «Электростатикалық өрісті зерттеу»
№ 9 «Өткізгіштің кедергісін амперметр – вольтметр әдісімен анықтау»
№ 10 «Уитстон көпірі арқылы кедергілерді анықтау»
№ 11 «Жердің магнит өрісінің кернеулігінің горизонталь құраушысын анықтау»
5. Білім алушылардың өзіндік жұмысының тақырыптарының тізімі
СӨЖ №1
Бүкіл әлемдік тартылыс күші.
Консервативті және консервативтік емес кұштер.
Инерциалды емес санақ жүйесіндегі қозғалысты сипаттау.
Сұйықтар мен газ дардың жалпы қасиеттері. Идеал және тұтқыр сұйық. Бернулли теңдеуі.
Сұйықтардың ламинарлық және турбуленттік ағыны. Стокс өрнегі.
Пуазейль теңдеуі.
Серпімді кернеулер. Серпімді деформацияланған дененің энергиясы.
Тепе-тең күй және процестер, оларды термодинамикалық диаграммаларда кескіндеу.
Термодинамиканың бірінші және екінші бастамасы.
Тепе-теңдіксіз термодинамикалық жүйелердегі тасымалдау құбылыстары.
СӨЖ №2
Электрлік диполь. Гаусс теоремасы.
Электр өрістерінің кернеуліктерін есептеу үшін Гаусс теоремасын қолдану.
Электростатикалық өрістің жұмысы. Электростатикалық өрістің циркуляциясы.
Потенциал. Потенциалдың электростатикалық өріс кернеулігімен байланысы.
Электростатикалық өрістегі өткізгіштер.
Гальваникалық элементінің ЭҚҚі.
Қарапайым жүйелердің магнит өрістерін есептеу.
Магнит тұзағы.
Электромагниттік индукция құбылысы.
Максвелл теңдеулерінің жүйесі.
6. Ұсынылған әдебиеттер тізімі
6.1. Негізгі әдебиеттер:
6.1.1 Физика курсының лекциялары: жоғары орын. студенттеріне арналған оқу құралы Ж. Абдула, Т.Аязбаев; ҚР жоғары оқу орын. қауымдастығы.- Алматы, 2012
6.1.2 Жалпы физика курсы. Т.Бижигитов,2013
6.1.3 Физикадан есептер жинағы,2013.А.Үргшіншібеков,Ж.Айдарова.
6.1.4 Физикадан есептер шығару Ә.М.Бектенов, Б.М.Бектенов.2013.
6.1.5. Волькенштейн В.С. Жалпы физика курсының есептер жинағы Алматы, Мектеп, 1974 ж.
6.1.6 Сборник задач по курсу общей физики / Под ред. М.С.Цедрика М:Просвещение, 1989
6.1.7 Жумагулов А.Ж., Естекбаев М.Қ., Тұрысбекова Б.Ш., Паримбеков З.А. Физика лабораториялық практикум. Семей,1995 ж
6.1.8 Трофимова Т.И. Курс физики учебное пособие для вузов. М.: академия, 2004
6.2. Қосымша әдебиеттер:
6.2.1 Абдуллаев Ж. Жалпы физика курсы, Ана тілі, 1991 ж.
6.2.2 Физика. Қысқаша анықтамалық, 2012.Каргин Д.Б.,Кенжалиев А.
6.2.3 Қожанов Т.С., Рысменде С.С. Физика курсы 1 том Механика. Молекулалық физика. Алматы 2001..
6.2.4 Волькенштейн В.С. Жалпы физика курсының есептер жинағы Алматы, Мектеп, 1974 ж.
6.2.5 Савельев И.В. Жалпы физика курсы. Том I, II. М., Наука, 1982 ж. «Мектеп», Алматы -1977.
6.3. Интернет – ресурстар
6.3.1. Толық курсы жалпы физика курсы http://www.ph4s.ru.
6.3.2. http://www.toehelp.ru Сайт құрамында қажетті әдебиеттерді (Кітаптар) және т. б.
6.3.3. Еркін энциклопедиясы Уикипедия, қазақша ашық энциклопедия http://ru.wikipedia.
6.3.4. Электронды кітапхана жүйесі "Университеттік кітапхана - электрон коталог" www.semgu.kz.
Достарыңызбен бөлісу: |