Дәріс №9
Тақырыптың атауы: Жаңа тас ғасырындағы Қазақстан.
Дәрістің мақсаты:Студенттерге “Неолиттік төңкеріс” ұғымының мәнін аша отырып, жаңа тас дәуіріндегі мәдениеттер жөнінде мәліметтер беру.
Негізгі сұрақтар және қысқаша мазмұны: 1.Неолит дәуіріне жалпы сипаттама. 2. “Неолит төңкерісі”, өндіруші шаруашылықтың қалыптасуы. 3. Неолиттік ескерткіштер, Атбасар және Маханжар мәдениеті.
Дәріс мазмұнын көрсететін сызбалар:
Дәуір
|
Тарихи шеңбері
|
Ауа-райы
|
Еңбек құралдары
|
Тасты өңдеу техникасы
|
Шаруашылығы
|
Қоғамдық құрылысы
|
Қоныстанған жері
|
Археологиялық ескерткіштері
|
Қосымшалар
|
Неолит
|
Б.з.б. 5-3 мың жылдар бұрын
|
Табиғи орта осы заманғы бейнеде болды
|
Керамика, тас қалақтардан сына жасау, дән үккіштер
|
Кесу, жону, жылтырата тегістеу, сүйек өңдеу
|
Кен кәсібі, мал шаруашылығы, егіншілік (өндіруші шаруашы
лық)
|
Аналық рулық қауым-матриархат
|
Америкаға қоныс аударған
|
Арал өңіріндегі Сексеуіл тұрағы, Солтүстік Қазақстандағы Железинка
|
Керамика жасау, тоқымашылық
|
Біздің заманымыздан бұрынғы 5 –3 мың жылдықтар арасын қамтыған неолит-тас құралдарын пайдаланған дәуір. Бұл кезде еңбек құралдары жетілдіріліп, жаңадан бұрғылау, тастарды тегістеу, ағашты арамен кесу сияқты жаңа технологиялық әдістер қолданылған. Қиын өңделетін тастар бірте-бірте тұрмысқа, шаруашылыққа пайдаланылды, тас балталар, кетпендер, келілер, дән үккіштер, келсаптар жасала бастады. Неолит дәуірінде Қазақстан жерінде кен кәсібі мен тоқымашылықтың бастамалары дүниеге келген. Сонымен қатар керамикалық ыдыс жасау іске аса бастады. Әлеуметтік жағынан алғанда неолит кезеңі рулық қауым дәуірі еді. Онда бірігіп еңбек ету және өндіріс құрал жабдықтарына ортақ меншік үстемдік етті. Осы кезде тайпа бірлестіктері құрылды. Тайпалар туыстық жағынан және шаруашылықтың түріне қарай негізделді. Ежелгі қазақ жеріндегі тайпалар аңшылықпен, балық аулаумен, өсімдіктерді жинаумен шұғылданған. Кейініректе олар мал өсірумен, егіншілікпен және кен өнеркәсібімен айналыса бастады.
Достарыңызбен бөлісу: |
