Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданы, Өркен ауылдық округінің 2018-2020 жылдарға арналған кешенді даму жоспары

Жұмыс істеп тұрған мекемелер: Ауылдық округ әкімі аппараты ММ, С.Нұғыманов атындағы орта білім беретін мектеп,1 шағын мектепке дейінгі балалар орталығы, ауылдық клуб, кітапхана, дәрігерлік амбулатория және 1 пошта бөлімшесі, 9 сауда орны, 30 шаруа қожалығы бар.

Ауылдық округте 30 шаруа қожалығы бар. Жалпы ауыл шаруашылығына арналған жер көлемі-342,310 га, жайылымдық-334,899га, шабындық-7411 га.

Кесте 2. Мал басының өсуі

Ауылдық округте мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті дамытуға жағдайлар жасалған. «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламалары арқылы түрлі көмектер көрсетіледі. Сондай-ақ ауылдық округте кәсіпкерлермен және шаруа қожалық басшыларымен кәсіптерін дамыту бойынша көмектер көрсетіліп, семинарлар өткізіліп тұрады. Жер жағдайы мал өсіруге қолайлы.

Өркен ауылдық округінің экономикалық дамуының негізгі шектеулі факторлары:

1. 
   Мал өнімдері өндірісінің тиімсіздігі –ет өнімдерінің арзан болуы, базарларға жоғары бағамен өтпеу т.б.
   
2. 
   Несие шектеулері /залог т.б/
   
3. 
   Ауыл шаруашылығына жұмысшы күшінің жетіспеуі- төмен жалақы, тұрмыстық әл ауқатының жайсыздықтары ауылдың аудан, облыс орталықтарынан кашықтығы кадр мәселесіндегі негізгі себеп.
   
4. 
   Жастардың ауылдық жерлердегі және мал шаруашылығындағы жұмыстарға барғысы келмеуі / төмен жалақы/
   

Ауыл экономикасының даму перспективасы;

1. 
   Мал өнімдерін өндейтін / ет,сүт, жүн/ өткізу орталықтарын ашу
   
2. 
   Мал өнімдерін өңдеу цехтарын ашу
   
3. 
   Өнім өндірушілердің бірлестіктерін/ ассоциация/ құру арқылы нарыққа шығу жолдарын қарастыру
   

swot-Анализ

Ауылдық округтің әлеуметтік инфроструктурасы мен қызмет көрсету жағдайы қалыпты,базалық қызмет көрсетеді. Ауылдық округтің демографиялық өсімі бір қалыпты, ауыл тұрғындарының саны 2015 жылмен салыстырғанда өзгеріс жоқ -875 адам. Ауылда өзін-өзі жұмыспен қамтыған адамдар саны -226 адамды құрайды. Ауыл халқын жұмыспен қамту мақсатында «Жол картасы-2020» мемлекеттік бағдарламасы бойынша 4 адам шағын несие алып, шағын кәсіпкерлікпен /мал өсіру/ айналысуда, Сондай-ақ осы бағдарлама бойынша қайта мамандандыру жұмыстары жүргізілуде.

коммуналдық мемлекеттік мекемесі.

Сыйымдылығы 470 оқушыға арналған. Мектепте 28 мұғалім қызмет етеді. Жоғары санатта 5 мұғалім, І-санатты 10 мұғалім, ІІ-санатты 11 мұғалім, санатсыз 2 мұғалім 6 мұғалім

3 айлық Республикалық деңгейлік курста оқып, сертификат иеленді. Мектеп 2016-2017 оқу жылын 92 пайыз білім сапасымен аяқтады. Бітіріп отырған 10 түлектің 3 мемлекеттік грант иегері, қалған 6 оқушы колледжде оқуларын жалғастыруда. Мектепте 126 оқушы бар. Мектеп алды даярлық 5-6 жасар мектеп жанында 25 балаға шағын орталық жұмыс істейді. Қосымша білім беру бағдарлама аясында бейнелеу өнері пәні бойынша 6 оқушы дәріс алуда. Футбол, волейбол, қазақ күресі үйірмелері жұмыс істейді. Волейболдан оқушылар аудандық облыстық жарыстарда жоғары жетістіктерге жетуде, бірнеше оқушылар қазақша күрестен облыстық деңгейде жоғарғы тұғырға көтерілді. Мектеп жанындағы хоккей қорапшасы қыста жұмыс істесе, жазда шағын футбол алаңы іске қосылды.

Әкімшілікте 1 мемлекеттік қызмет түрі: «Жеке қосалқы шаруашылықтың болуы туралы» қызмет көрсетіледі және нотариалдық іс –әрекеттің 4 түрінен / өсиет хат, сенім хат, құжатты және құжаттағы қолда растау/ бойынша қызмет жасалады.

Сондай –ақ, «Он сегіз жасқа дейінгі балалар мемлекеттік жәрдемақысын тағайындау», «Әлеуметтік аз қамтылған отбасыларына мемлекеттік жәрдемақы тағайындау» бойынша жұмыстар жүргізеді. Негізгі мемлекеттік қызмет Аягөз қаласындағы «Халыққа қызмет көрсету орталығы» арқылы көрсетіледі. Ауылдық округте аз қамтылған 4 жанұя жәрдемақы алады.Округте – 2 мүгедек жан бар.
Әлеуметтік саладағы проблемалар:

1. 
   Жастардың ауылға тұрақтамауының негізгі себептері, бұл,тұрмыстық жағдайлар, жұмыстың болмауы, аз мөлшердегі еңбек ақы.
   
2. 
   Мәдени-спорт саласы бойынша материалдық-техникалық базаның нашар болуы
   
3. 
   Жастарға арналған мәдени ошақтардың болмауы
   
4. 
   Жұмыссыздық
   
5. 
   Төменгі еңбек ақы
   

1. 
   Жастардың ауылға тұрақтауына тұрмыстық жағдайлар жасау
   
2. 
   Мәдени-спорт саласы бойынша материалдық-техникалық базаны жаңарту
   
3. 
   Жастарға арналған мәдени ошақтар салу
   
4. 
   Жұмыс орындарын ашу, еңбек ақы мөлшерін көбейту
   
5. 
   Дәрігерлік амбулаторияны заман талаптарына сай құрылғылармен жабдықтау
   

swot- Анализ

Аумақта «ШҚ РЭК» АҚ қарайтын торабтық телім жұмыс істеп тұр. Ауылдағы телімдердің техникалық күйі қанағаттандырлық. Ауыл үйлері 100% электр энергиясымен қамтылған.

Ауылдық округтің көшелерін жарықтандыру 35% орындалған .
Байланыс торабы және интернет

Ауылдық округте цифрлық телефон стансасы бар, оған 127 номер қосылған. Казпочта бөлімшесі Мәдениет үйінде орналасқан, Өркен ауылында Билайн, ұялы байланыс ретрансляторы орнатылуда, алдағы уақытта ұялы байланыс базалық станциясы іске қоылады. Интернет жоқ .

Өркен ауылдық округі Республикалық маңызы бар Қарағанды – Боғас автокөлік трассасына 28 шақырым қашықтықта орналасқан.

Қатынас түрі аудан орталығына автокөлік құралдарымен жүзеге асырылады. Қоғамдық автокөліктер жүрмейді.

Ауылдың ішкі жолдарының жалпы ұзындығы 4,5 шақырымды құрайды. Жөндеу жұмыстарын қажет етеді. Қысқы кезде жол торабы Аягөз жолдары мекемесі 28 шақырым Қарағанды Боғас тас жолына дейінгі көтерме жолды қамтамасыз етеді .

Экологиялық қауіпті өндірістердің болмауынан ауылдық округтің экологиялық жағдайы қалыпты.Экологиялық тұрмыстық қатты қалдықтарды төгу полигоны ауылдың сыртында орналасқан. Полигон қоршалмаған.

1 таза ауыз судың болмауы

2. Жоғары жылдамдықтағы интернеттің болмауы

3. Елді мекен жолдарының нашар болуы

4. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонының ашық жатуы

5.Ұялы телефон желісін орнату.

1 таза ауыз судын болмауы.

2. Жоғары жылдамдықтағы интернетке қол жеткізу

3. Елді мекен жолдарын жөндеу.

4. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонын қоршау.

5.ұялы телефон желісін орнату

Өркен ауылдық округінің жалпы swot-тұжырымы /Анализ/

3.2. Басым бағыттар

3.2.1. Экономика және ауыл шаруашылығы

Стратагиялық мақсат 1: Өркен ауылдық округінің алдағы уақыттағы дамуы ауыл шаруашлығын өркендету, мал өнімдерін өндеуді жақсарту, кіші және орта бизнесті дамытуда ішкі резервтер мен инвестицияны пайдалану.

Стратегиялық максат 1 ауыл шаруашылығын өркендету, кіші және орта бизнесті дамыта отырып, халықты жұмысқа көбірек тарту арқылы жүзеге асады.

Ауыл шаруашылығын өркендетуге арналған қортынды / анализ/ көрсеткеніндей ауыл шаруашылығының дамуына жетерліктей мүмкіндіктер бар. Алайда дамудын тиімділігін одан әрі дамуына кедергілер жоқ емес: мал өнімдерін / ет,сүт, жүн т.б/ жоғары бағада өткізе алмау, бағанын төмен болуы т.б.

Осыған байланысты ауыл шаруашылығы экономикасын дамыту үшін мал өнімдерін өңдейтін ет комбинаттарын салу керек.

Орта және кіші бизнестін одан әрі дамуына жан жақты көмек көрсету арқылы кәсіпкерлерді және жанадан ісін бастап отырған кәсіпкерлерді, бухгалтерлік есепке, бизнеске окыту керек

- казіргі уақыттағы ауыл шаруашылық және алдағы укытта салынатын мал өнімдерін өндейтін шаруашылықтарға жан жақты көмек көрсету

- Жана технологиялармен заман талабына сай қондырғылар, жоғары өнімді техникалармен жабдықтау

- малдәрігерлік жұмыстарды және мал ауруларының алдын алу жұмыстарын жандандыру

Көрсеткіштерге қол жеткізу:

• 
  Мал өнімдерін өсіру -
  
• 
  Ауыл шаруашылық техникаларын жаңарту -
  
• 
  Сүт өнімін өсіру-
  

Міндеттер:

- Кәсіпкерлерді және орта бизнести колдау

-қызмет көрсетудің түрлерін жетілдіру: техникалық көмек көрсету орталықтары,тамақтану,сауда орындары

- шағын бизнес өнімдерін өндіруге ықпал ету

- жанадан және бұрынғы кәсіпкерлерді окыту

• 
  Кызмет алатын адамдардың артуы
  
• 
  Кіші және орта бизнестін дамуы және оған тартылатын адамдардың санынын артуы
  

Стратегиялық мақсат 2. қол жеткізу - білім саласын жақсарту, денсаулық саласының жұмысының сапасын көтеру және халыққа мәдениет (досуг) спорт саласын күшейту арқылы жүзеге асады.

Ауылдың әлеуметтік жағдайына жасалған анализ бойынша, негізгі проблемалар ауылдық жердегі халықтың тұрмыстық жағдайы,халықтың қалаға көшуі, спорт және мәдениет саласындағы материалды-техникалық базаның төменгі дәрежеде болуы, мамандардың жетіспеуі.

Бұл ретте әлеуметтік саланы жетілдіру үшін халықтың тұрмыстық жағдайын жақсартуға көңіл бөлу қажет.

Білім саласында аса үлкен проблемалар жоқ болсада, білім стандарттарына сай білім сапасын, материалдық-техникалық базасын дамыта отырып кажетті жобаларды қолдау арқылы жас мамандарды тарту қажет.

Денсаулық сақтау саласы бойынша- материалдық техникалық базасын жақсарту, осы саланы қаржыландыру жөнінде жобаларды мемлекет тарапынан және ауылдық округтің өз қолда бар құралдарымен / средств/ қолдау керек.

Мәдениет, спорт саласы бойынша материалдық-техникалық базасын жақсартуға мемлекеттік қолдаумен қатар меценаттардың көмегін қалыптастыру қажет.

Ауыл жастарын, әйел адамдарды, зейнеткерлерді әлеуметтік жағынан қолдау.

• 
  Білім саласын заман талабына сай жандандыру
  
• 
  Білім саласының материалдық- техникалық базасын нығайту
  
• 
  Мамандар жетіспеушілігінің алдын алу
  
• 
  Білім сапасын көтеру
  

• 
  Білім сапасын көтеру арқылы жоғары сапалы білімді оқушыларды дайындап шығару
  
• 
  Білім беру сапасын жақсарту
  

Ауыл халқының денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын ұстанатын жағдайлар жасау.

• 
  Халыққа сапалы медициналық көмек көрсету
  
• 
  Салауатты өмір салтын қалыптастыру
  
• 
  Сыртқы қауіптерден қорғау
  
• 
  Дәрігер мамандардың білім сапасын көтеру
  
• 
  Халықты дәрі дәрмекпен қамтамасыз етуді ұйымдастыру
  
• 
  Профилактикалық жұмыстар жүргізу
  
• 
  Міндетт медициналық сақтандыруды ұйымдастыру жұмыстары
  

• 
  Былтырғы жылмен салыстырғанды ауыл халқының ауру салдарларын азайту
  
• 
  Өлу көрсеткішін азайту және созылмалы аурулардың былтырғы жылмен салыстырғанда өсуін тежеу.
  
• 
  Халықтың ЭКГ аппаратына қажеттілігін қанағаттандыру
  

• 
  Ауыл халқының демалыс уақытын тиімді пайдалануға жағдайлар жасау
  
• 
  Кітапхана жұмысын жандандыру
  
• 
  Ауыл халқының денешынықтыру және спортпен айналысуына жағдай жасау
  
• 
  Жастармен жұмыс жасаудың әдістерін жандандыру/
  

• 
  Басым бағыттарға қол жеткізу көрсеткіштері:
  
• 
  Кітапханадағы кітап қорын көбейту
  
• 
  Мәдени іс шараларға былтырғы жылмен салыстырғанда ауыл халқының қамтылуын көбейту
  

• 
  Былтырғы жылмен салыстырғанда әлеуметтік қызмет көрсетудің сапасын арттыру
  

• 
  Ауылдық округтің зейнеткерлері, жастарын бос уақыттарын тиімді өткізуге қамту.
  

• 
  3.2.3 Инженер-көліктік инфроқұрылым
  

Ауыл халқының өмір сүру сапасын жаксарту және коомерциялық бағыты

Ауыл халқының қазіргі уақыттағы инженерлік- транспорттық инфроқұрылым жағдайы орташа деңгейде.

Стратегиялық мақсат 3 дамыту ауылдық округ халқының сапалы ауыз сумен яғни, су құбыры жұмыстарының жаксы жағдайда болуына, автожолдардың жөнделуіне, елді мекен халқының тұрмыстық жағдайларының дұрысталуына байланысты. Бұл жұмыстар кәсіпкерлер, қожалық басшылары жергілікті басқарушы органдардың, халықтың белсенді топтарының қатысуымен орындалады.

• 
  Телефон байланыс құралдарын жетілдіру
  
• 
  Жоғары жылдамдықтағы интернет желісін орнату
  
• 
  Халықты цифрлық сауаттылыққа оқыту жұмысы
  

• 
  Былтырғы жылмен салыстырғанда халықтың интернет желісін пайдалануы пайызын арттыру
  

• 
  Ауылдық округтің ішкі жолдарын жөндеу
  

• 
  Жергілікті жердегі автожолдардың сапасын жақсарту
  
• 
  Жолаушылардың жол қатынасы кезінде жолдың сапасын көтеру арқылы қауіпсіздігін нығайту
  

• 
  Ауылдық округтің тұрмыстық қатты қалдықтарын жинату
  
• 
  Қатты қалдықтар полигонын қоршау
  

• 
  Елді мекеннің экологиялық жағдайын жақсарту
  

• 
  Ауыл халқына тұрмыстық жағдайларын жақсарту, тұрғын үй жайларын күтіп ұстау, ремонттар жасауын міндеттеу
  
• 
  Көшелерге көше аттарын, үй,пәтер номерлерін коюды ұйымдастыру
  
• 
  Ауыл аумағын көгалдандыру
  
• 
  Ауылдың жарықтанбаған көшелерін жарықтандыру
  
• 
  Тазалық айларын ұйымдастырып, сенбіліктер өткізіп отыру
  

• 
  Жарықтандырылған көшелердің мөлшері
  
• 
  Көгалдандырылған көшелер саны
  

• 
  Ауыл халқының арасында экологияны сақтау, энергия көздерін, суды пайдалануды үнемдеу туралы жұмыстар жүргізу
  

• 
  Қатты қалдықтар мөлшерін азайту.