Шығыс мәселесінің шиеленісуі
жүктеу/скачать 16,08 Kb.
|
Қырым соғысы
|
Қырым соғысы 1853-1856 жылдардағы Қырым соғысы немесе (Шығыс соғысы) - бір жағынан Ресей империясы мен екінші жағынан Британ, Француз, Осман империялары мен Сардиния корольдігі коалициясы арасындағы соғыс. Олардың әрқайсысының осы әскери қақтығыста өзіндік мүдделері болды: Ресей үшін Қара теңіз бұғазы режимі өте маңызды болды. XIX ғасырдың 30-40 жылдары орыс дипломатиясы бұл мәселені шешуде ең қолайлы жағдайлар үшін қызу күрес жүргізді. 1833 жылы Түркиямен Ункяр-Искелессий шарты жасалды. Оған сәйкес Ресей өзінің әскери кемелерін бұғаздар арқылы еркін өткізу құқығын алды. XIX ғасырдың 40-жылдарында. жағдай өзгерді. Еуропалық мемлекеттермен бірқатар келісімдер негізінде барлық әскери флоттар үшін бұғаздар жабылды. Бұл орыс флотына қатты әсер етті. Ол Қара теңізге қамалды. Ресей өзінің әскери күшіне сүйене отырып, бұғаздар мәселесін қайта шешуге, Таяу Шығыс пен Балқандағы позициясын нығайтуға тырысты. Осман империясы XVIII ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы орыс-түрік соғыстарының нәтижесінде жоғалған аумақтарды қайтарғысы келді. Англия мен Франция Ресейді ұлы держава ретінде құлатуға, оны Таяу Шығыс пен Балқан түбегіндегі ықпалынан айыруға үміттенді. Қырым соғысының (Шығыс соғысының) негізгі себептері Ресейдің Балқан мен Таяу Шығыстағы басқа Еуропа елдерімен діни, саяси және экономикалық мүдделерінің қақтығысы болды. Шығыс мәселесінің шиеленісуі Ресей, Түркия және еуропа мемлекеттері арасындағы қарама-қайшылықтар; Англия мен Францияның Ресейдің Балқан мен Таяу Шығыстағы ықпалын әлсіретуге бағытталған саясаты. Осман империясының православие тұрғындарын Ресейдің ашық түрде қолдауы болды.(Осман империясы Ресейдің ішкі саясатына араласуына наразылық білдірді) Соғыстың басталу себебі православиелік және католиктік шіркеулердің Палестинадағы қасиетті жерлерді иелену құқығы туралы дауы болды. Сонымен қатар, Ресей Қара теңіз бұғаздарын Ресей әскери-теңіз күштері үшін тегін деп тануды талап етті. Түрік сұлтаны Абдул-Маджид Англияның қолдауымен жігерленіп, Ресей империясына қарсы соғыс ашты. Барысы: 1 кезең 1853 ж. Қазан — 1854 ж. сәуір Ресей мен Түркия. Дунай және Кавказ майдандарындағы әскери операциялар. Синоп шайқасы. 2 кезең 1854 жылғы сәуір — 1856 жылғы ақпан Ресей және Түркия, Франция, Англия, Сардиния корольдігі. Негізгі оқиғалар: Одессаға, Севостополь, Соловецкий монастырына, Аланд аралдарына, Петропавл-Камчаткаға одақтастардың шабуылы. Қорытындысы: Париж бітімі 6 наурыз 1856 ж. Ресейдің Бессарабияның оңтүстік бөлігінен айырылды; Севастопольді түріктердің Карс бекінісіне айырбас ретінде Ресейге қайтару; Ресейдің Дунай княздіктеріне қатысты протектораттан бас тартуы және Дунай сағасындағы жерді Молдоваға беруі; Қара теңіздің бейтарап деп жариялануы Ресей мен Түркияны флот пен жағалау бекіністеріне ие болу мүмкіндігінен айырды. Ресейдің Шығыс (Қырым) соғысындағы жеңілісі елдің халықаралық беделіне айтарлықтай нұқсан келтірді. жүктеу/скачать 16,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|